دولت ترامپ در چارچوب تلاش برای پایان دادن به جنگ اوکراین، در حال بررسی طرح‌هایی برای همکاری با روسیه در بخش انرژی است.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به نقل از خبرگزاری بلومبرگ، پروژه‌های مشترک در منطقه قطب شمال، حوزه نفت و گاز و استخراج عناصر نادر خاکی از جمله زمینه‌های مطرح شده توسط آمریکا برای همکاری با روسیه هستند که قرار است به عنوان بخشی از بسته صلح به مسکو پیشنهاد شوند.
در همین حال، روسیه که از سخنان دونالد ترامپ درباره فرصت‌های اقتصادی دلگرم شده است، در حال تهیه فهرستی از پروژه‌ها و دارایی‌هایی بوده که ممکن است مورد توجه آمریکا قرار گیرد. گفته می‌شود گردآوری این فهرست را کریل دیمیتری‌یف، نماینده ویژه ولادیمیر پوتین در امور اقتصادی که ارتباط نزدیکی با کاخ سفید دارد، بر عهده دارد.
منابع آگاه اعلام کرده‌اند که در حال حاضر گفت‌وگوهای مستقیمی میان دو طرف در جریان نیست. همچنین، ناگفته نماند که هرگونه برنامه‌ای برای از سرگیری روابط اقتصادی با چالش‌های عمده‌ای روبه‌رو است؛ از تحریم‌های گسترده آمریکا و اعضای گروه هفت علیه روسیه گرفته تا مقاومت سنتی کرملین در برابر واگذاری کنترل بخش‌های راهبردی خود، به ویژه انرژی و سرمایه‌گذاران خارجی.
تاکید بر فرصت‌های تجاری، به ویژه در حوزه انرژی، نشانگر رویکرد معامله‌محور دولت ترامپ در عرصه سیاست خارجی است. در صورت اجرایی شدن این توافقات، شرکت‌های آمریکایی می‌توانند نقش پررنگی در مدیریت جریان گاز، نفت و برق از روسیه و اوکراین به اروپا ایفا کنند.
ناگفته نماند که این رویکرد در امتداد ابتکار عمل ترامپ برای انعقاد توافق سرمایه‌گذاری با اوکراین قرار دارد؛ توافقی که هدف آن تقویت نقش آمریکا در بهره‌برداری از ذخایر معدنی و بازسازی زیرساخت‌های این کشور است.
آمریکا با هدف تسریع روند دستیابی به صلح هشدار داده است که در صورت عدم توافق طرفین بر توقف درگیری‌ها مذاکره‌ای صورت نخواهد گرفت.
براساس اظهارات منابع آگاه، آمریکا خواهان آن است که روسیه حق اوکراین برای توسعه ارتش و صنایع دفاعی خود را به رسمیت بشناسد. در مقابل، انتظار می‌رود اوکراین نیز بخشی از سرزمین‌های خود را واگذار کند.
استیو ویتکاف، نماینده ویژه آمریکا در مسکو با ولادیمیر پوتین دیدار و گفت‌وگو کرد؛ دیداری که کرملین آن را «سازنده» توصیف کرده است. طبق گزارش رسانه‌های دولتی، کریل دیمیتری‌یف نیز در این نشست حضور داشت.
امیلی فریس، پژوهشگر ارشد موسسه «RUSI» در لندن اظهار داشت: ترامپ سیاست را از دریچه مفاهیمی چون تجارت می‌بیند؛ مفاهیمی که برای وی قابل فهم‌تر هستند و در حال حاضر روس‌ها هم مشکلی با این رویکرد ندارند.
به گفته منابع آگاه، آمریکا پیشنهاد داده است که به عنوان بخشی از توافق صلح، تحریم‌ها علیه مسکو رفع شود؛ هرچند این اقدام مستلزم توافق با اتحادیه اروپا نیز خواهد بود زیرا بسیاری از سخت‌گیرانه‌ترین محدودیت‌ها از سوی این اتحادیه اعمال شده‌اند.
به گفته این منابع، آمریکا ارائه مشوق‌های اقتصادی را عاملی کلیدی برای ترغیب پوتین به صلح می‌داند.
جیمز هیویت، سخنگوی کاخ سفید در پاسخ به سوالی درباره این موضوع، اظهار داشت: ما جزئیات مذاکرات جاری را تایید یا تکذیب نمی‌کنیم. در صورت وجود خبر رسمی، رئیس جمهور آن را اعلام خواهد کرد.
در همین حال مارکو روبیو، وزیر امور خارجه آمریکا ادعای مطرح شده درباره مذاکره بر سر لغو تحریم‌های انرژی روسیه را رد کرد.
دونالد ترامپ در روز ۲۰ آوریل ۲۰۲۵ در یکی از شبکه‌های اجتماعی خود نوشت: چنانچه روسیه و اوکراین به توافق دست یابند، هر دو کشور همکاری‌های اقتصادی گسترده‌ای را با آمریکا آغاز خواهند کرد.
به گفته یک منبع نزدیک به کرملین، برخی مقام‌های روس امیدوارند حتی در صورت شکست مذاکرات صلح، راهی برای همکاری اقتصادی با آمریکا بیابند.
دیمیتری پسکوف، سخنگوی دولت روسیه به درخواست خبرنگاران در این خصوص پاسخی نداد و دفتر کریل دیمیتری‌یف نیز از ارائه هرگونه اظهار نظر خودداری کرد.
ماریا اسنگوایا، پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات راهبردی و بین‌المللی در واشنگتن اظهار داشت: در حال حاضر حجم تجارت روسیه با چین حدود ۷۰ برابر تجارت این کشور با آمریکا است و این مسئله به طور طبیعی گزینه‌های همکاری را محدود می‌کند.
وی در عین حال افزود: کاخ سفید ممکن است با اتخاذ رویکردی منعطف‌تر در قبال اجرای تحریم‌ها، زمینه حضور شرکت‌های انرژی آمریکایی را در پروژه‌های متعلق به روسیه از جمله در قطب شمال فراهم کند.
براساس اعلام منابع آگاه، یکی از پیشنهادهای آمریکا شامل به دست گرفتن کنترل نیروگاه هسته‌ای «Zaporizhzhia» است؛ نیروگاهی که هم‌اکنون تحت اشغال روسیه قرار دارد. طبق این پیشنهاد، برق تولیدی این نیروگاه به هر دو کشور روسیه و اوکراین ارسال خواهد شد. با این حال، اوکراین هشدار داده است که اجرای چنین طرحی در خصوص بزرگ‌ترین نیروگاه هسته‌ای اروپا با چالش‌های متعددی همراه خواهد بود.
ولودیمیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین در سخنانی ضمن اشاره به این موضوع، گفت: چنانچه آمریکا بخواهد مدیریت این نیروگاه را در اختیار بگیرد، ناگزیر به همکاری با کارکنان فنی اوکراینی خواهد بود زیرا تنها کارکنان اوکراینی از دانش لازم در خصوص مسائل مربوط به تامین آب، موارد امنیتی و زیرساخت‌ها برخوردار هستند.
به گفته وی، مدیریت مشترک نیروگاه توسط آمریکا و اوکراین گزینه قابل قبول‌تری است اما چنین گزینه‌ای در حال حاضر در دستور کار قرار ندارد.
آمریکا همچنین درباره راهکارهایی بحث کرده است که در قالب آن، مشارکت سرمایه‌گذاران آمریکایی در بخش تولید یا زیرساخت‌های حمل‌ونقل بتواند به احیای بخشی از صادرات انرژی روسیه به اروپا کمک کند. پیش از جنگ روسیه و اوکراین در ماه فوریه ۲۰۲۲، اروپا بزرگ‌ترین بازار انرژی مسکو به شمار می‌رفت اما از آن زمان به طور قابل توجهی وابستگی خود را به منابع روسیه کاهش داده است.
براساس گزارش بلومبرگ در ماه مارس ۲۰۲۵، آمریکا پیش‌تر نیز به طور غیرمستقیم و غیررسمی علاقه خود را برای همکاری با روسیه در پروژه‌های حوزه قطب شمال و همچنین با شرکت «Gazprom» اعلام کرده بود.
به گفته منابع مطلع، واشنگتن به صورت غیررسمی احتمال همکاری با روسیه برای ازسرگیری انتقال گاز طبیعی به اروپا را نیز بررسی کرده است. با این حال، این موضوع به دلیل تنوع‌بخشی کشورهای اروپایی به منابع انرژی خود و تلاش اتحادیه اروپا برای قطع تدریجی وابستگی به سوخت‌های فسیلی روسیه پیچیده‌تر شده است.
براساس اظهارات یکی از مدیران ارشد نهادهای دولتی روسیه که با شرکت‌های «Gazprom» و «Rosneft» همکاری دارد، در محافل داخلی مسکو ایده دسترسی شرکت‌های آمریکایی به دارایی‌های حمل‌ونقل یا انرژی روسیه مطرح شده است.
به گفته وی، فروش سهام پروژه‌ها یا شرکت‌های انرژی به آمریکایی‌هایی که ترجیحا ارتباط نزدیکی با ترامپ دارند، می‌تواند از منظر راهبردی سودمند باشد زیرا فرایند فروش و پرداخت‌های فرامرزی را تسهیل خواهد کرد؛ هرچند این اظهار نظر دیدگاه شخصی اوست.
هنوز مشخص نیست کدام شرکت‌های آمریکایی، تمایل به سرمایه‌گذاری در بخش انرژی روسیه دارند؛ به ویژه با توجه به اینکه همکاری‌های گذشته نیز همواره پرتنش و پرچالش بوده است. ناگفته نماند که آمریکا خود نیز رقیب روسیه در صادرات گاز طبیعی مایع (LNG) به اروپا به شمار می‌آید.
البته باید توجه داشت که پیش از جنگ اوکراین، حضور اقتصادی آمریکا در روسیه بیشتر در برندهای مصرفی مانند مک‌دونالد، پپسی و فورد دیده می‌شد و فعالیت چندانی در بخش انرژی و کامودیتی‌ها نداشت.
جنگ روسیه و اوکراین، زیان‌های سنگینی برای شرکت‌های آمریکایی نیز به همراه داشته است. به طور مثال، شرکت «Exxon Mobil Corp» پروژه نفت و گاز «Sakhalin-1» خود را از دست داد؛ چراکه مالکیت این پروژه با صدور حکمی توسط پوتین به یک نهاد روسی واگذار شد. پوتین همچنین به دنبال جلب همکاری آمریکا در حوزه عناصر نادر خاکی است؛ موضوعی که بارها مورد توجه ترامپ نیز قرار گرفته است.
براساس اظهارات یکی از منابع نزدیک به دولت روسیه، معدن «Tomtor» که یکی از بزرگ‌ترین ذخایر نیوبیوم جهان به شمار می‌رود، می‌تواند زمینه همکاری دو کشور باشد. توسعه این پروژه پس از تحریم‌ها و محدودیت‌های فناورانه متوقف شد و در حال حاضر تحت مالکیت مدیران پیشین گروه «ICT» قرار دارد.
به گفته فردی آگاه از این موضوع، مشارکت آمریکا در پروژه مذکور می‌تواند به حل برخی مشکلات کمک کند و زمینه کاهش تحریم‌ها را فراهم آورد.
پوتین در ماه نوامبر ۲۰۲۴ دستور داده بود که توسعه این معدن چه از سوی مالکان کنونی و چه با جذب سرمایه‌گذاران جدید و یا حتی از طریق حمایت دولت تضمین شود؛ البته باید توجه داشت که حتی در صورت دستیابی به توافق صلح، چشم‌انداز سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت در روسیه همچنان با عدم قطعیت‌های سیاسی و اقتصادی گسترده‌ای روبه‌رو است.
الکساندر گابویف، مدیر اندیشکده «Carnegie» در این خصوص اظهار داشت: از سال ۲۰۱۴ تاکنون، بسیاری از شرکت‌های آمریکایی در روسیه زیان‌های زیادی را متحمل شده‌اند. بنابراین، تصور ورود مجدد سرمایه‌گذاران آمریکایی به روسیه بیشتر شبیه به یک آرزو است تا واقعیت.
انتهای پیام//
