دولت شیلی طی بیانیه‌ای اعلام کرد که روند اجرای فرایند کربن‌زدایی در بخش معدن این کشور در سطحی گسترده آغاز شده است.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به نقل از انتشارات «Canadian Mining Journal»، سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده آمریکا در گزارش خود که در سال ۲۰۲۳ منتشر شد، اعلام کرد: شیلی با در اختیار داشتن ۲۴ درصد تولید جهانی مس، در زمره بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این فلز در جهان قرار دارد. مس، لیتیوم، آهن و مولیبدن با ارزش کل ۱۱۱٫۸۹ میلیارد دلار براساس گزارش منتشر شده در پلتفرم «S&P Capital IQ» در سال ۲۰۲۳، از اصلی‌ترین محصولات معدنی صادراتی شیلی در بازه زمانی سال‌های ۲۰۲۳ تا ۲۰۲۴ محسوب می‌شود.

با توجه به افزایش تقاضای جهانی برای لیتیوم، شیلی به عنوان دومین تولیدکننده بزرگ این ماده معدنی پس از استرالیا و میزبان بزرگ‌ترین ذخایر قطعی ارزیابی شده در جهان، بازیگر مهمی در تولید مواد معدنی حیاتی به شمار می‌رود. طبق گزارش منتشر شده در پلتفرم «S&P Capital IQ»، شیلی حدود ۲۴ درصد معادل ۲۳۵ هزار تن کربنات لیتیوم معادل از ظرفیت تولید جهانی لیتیوم را به خود اختصاص داده است. بیشترین حجم لیتیوم تولید شده در شیلی از طریق آب شور بیابان آتاکاما که بخشی از آن در مرز با بولیوی قرار دارد، استخراج می‌شود.

براساس آمارهای ارائه شده، حدود ۲۶۳ هزار نفر در شیلی به طور مستقیم در بخش استخراج از معادن در سال ۲۰۲۲ مشغول به فعالیت بودند که نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۱، حدود ۲۱٫۴ درصد افزایش را نشان می‌دهد. طبق نتایج مطالعات منتشر شده توسط انجمن بین‌المللی معادن و فلزات در سال ۲۰۲۰، بخش معدن حدود ۱۷٫۷۳ درصد از سهم شاخص تولید ناخالص داخلی شیلی را به خود اختصاص داده که نشان‌دهنده اهمیت بخش معدن در توسعه اقتصاد این کشور است.

در ماه آوریل ۲۰۲۳، رئیس جمهور شیلی اولین بخش از اقدامات طرح جدید دولت در راستای اعمال کنترل بیشتر دولت مرکزی بر صنعت لیتیوم این کشور را اعلام و اجرایی کرد. طبق طرح اجرایی دولت شیلی، ثبت قراردادهای جدید لیتیوم تنها در قالب مشارکت بخش دولتی و خصوصی و با مجوز دولت انجام خواهد شد. طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول، مجموع میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای شیلی در سال ۲۰۲۱ رقمی معادل ۱۲۴٫۴۱ میلیون تن  گزارش شد. رقم اعلام شده بدون احتساب کاربری زمین، تغییر کاربری اراضی، و جنگل‌داری که طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول به بیش از ۹۰٫۶۱ میلیون تن در سال ۲۰۰۵ افزایش یافته، محاسبه شده است.

براساس گزارش منتشر شده در پلتفرم «Climate Watch»، میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای شیلی در سال ۲۰۲۰، حدود ۱۰۶٫۷۲ میلیون تن اعلام شد که رقمی معادل ۰٫۱ درصد از میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در مقیاس جهانی به شمار می‌رود.

داده‌های منتشر شده در پلتفرم مذکور نشان می‌دهد میزان انتشار کل گازهای گلخانه‌ای شیلی در بازه زمانی سال ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ روندی صعودی را به ثبت رسانده است. بخش انرژی شیلی، حدود ۸۰ درصد از میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای را به خود اختصاص داده است. با این حال، اینکه رقم مذکور شامل بخش استخراج از معادن این کشور می‌شود یا خیر در گزارش پلتفرم «Climate Watch» اشاره‌ای به آن نشده است.

به طور کلی، میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در شیلی از سال ۱۹۹۰ به میزان ۱۱۴٫۷ درصد و از سال ۲۰۰۷ تاکنون ۲۰ درصد افزایش یافته است. طبق متن گزارش ارائه شده، میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای از معادن شیلی، به ویژه معدن مس و سایر فعالیت‌های معدنی مربوط به استخراج لیتیوم در این کشور بین سال‌های ۱۹۹۰ تا ۲۰۲۰ سه برابر افزایش را تجربه کرده است. از دلایل اصلی رشد میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای، می‌توان به افزایش فعالیت‌های معدنی در شیلی، عمدتا به دلیل رشد قیمت مس و همچنین افزایش تقاضا در بازه زمانی مذکور و افزایش مصرف سوخت‌های فسیلی برای استخراج سایر مواد معدنی اشاره کرد.

از دیگر عوامل اصلی رشد میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در بخش معدن این کشور می‌توان از رشد حجم استخراج زغال‌سنگ و حمل‌و‌نقل این سوخت فسیلی نام برد. این روند افزایشی شامل معادن روباز و زیرزمینی فعال و همچنین انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از فرایند پس از روند استخراج در شیلی می‌شود. با توجه به متن گزارش مذکور، تنها کمتر از ۵ درصد از میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در بخش معدن به استخراج مس معدن این کشور اختصاص دارد. از آنجایی که چند سالی می‌شود استخراج زغال‌سنگ در شیلی رو به کاهش است، انتظار می‌رود میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای در این کشور روند نزولی بیشتری به خود بگیرد.

دولت شیلی در گزارش دوسالانه خود در سال ۲۰۲۲ اعلام کرد که حجم استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر در یخش معدن شیلی رشد چشمگیری را به ثبت رسانده است. در گزارش مذکور اعلام شده است در سال ۲۰۲۱، حدود ۴۴ درصد از برق مصرفی در بخش معدن از منابع انرژی پاک و کم‌کربن تامین شده و انتظار می‌رود این رقم در سال ۲۰۲۵ به حدود ۶۲ درصد افزایش پیدا کند که انرژی خورشیدی و بادی بیشترین سهم را در این رابطه به خود اختصاص خواهند داد.

بررسی تعهدات شیلی در بخش کاهش کربن تولیدی در مقیاس داخلی و بین‌المللی

دولت شیلی اولین سند تعهدات خود برای کاهش کربن تولیدی در سطح داخلی را در سال ۲۰۱۶ منتشر کرد. پس از به‌روزرسانی سند تعهدات شیلی برای کاهش کربن تولیدی در سطح داخلی، در سال ۲۰۲۰ این سند به کنوانسیون چارچوب سازمان ملل متحد در مورد تغییرات اقلیمی ارائه شد. همچنین، گزارش دوسالانه شیلی در سال ۲۰۲۲ توسط وزارت محیط زیست این کشور ابلاغ شد که در آن اطلاعات گسترده‌ای در مورد حرکت رو به جلوی این کشور در کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ارائه شده بود.

اگرچه شیلی توسعه اقتصادی را به رشد بخش معدن خود مدیون است اما در گزارش دوسالانه به‌روز شده این کشور، علت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در بخش معدن به دستیابی به گوشه‌ای از هدف‌گذاری‌های بخش انرژی این کشور نسبت داده شده است. شیلی در سند تعهدات خود برای کاهش کربن تولیدی در سطح داخلی را سالانه حدود ۹۵ میلیون تن دی‌اکسید کربن تا سال ۲۰۳۰ تعیین کرده و متعهد شده است که میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای تولیدی خود را سال به سال طبق برنامه‌ریزی‌ها کاهش دهد.

طبق آخرین به‌روزرسانی سند تعهدات شیلی برای کاهش کربن تولیدی، دولت این کشور قصد دارد تا سال ۲۰۵۰ به هدف‌گذاری برایند انتشار کربن صفر دست پیدا کند و قرار است از بودجه آن برای کاهش کربن تولیدی در بخش‌های مختلف استفاده شود.

از آنجایی که رسیدن به اهداف کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای یکی از چالش‌های بخش معدن محسوب می‌شود، سند تعهدات شیلی برای کاهش کربن تولیدی شامل اهدافی مانند کاهش کربن تولیدی، به ویژه در بخش معدن تا سال ۲۰۵۰ است. طبق به‌روزرسانی صورت گرفته، میزان کربن تولیدی در بخش استخراج مس از معادن روباز باید حدود ۵۷ درصد کاهش را تجربه کند. این میزان برای استخراج فلز سرخ در معادن زیرزمینی مس، حدود ۷۴ درصد و برای فعالیت‌های معدنی، حدود ۵۲ درصد کاهش تعیین شده است.

در سند مذکور ذکر شده است کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در بخش معدن شیلی باید با استفاده از وسایل نقلیه الکتریکی در پروژه‌های معدنی برای دستیابی به هدف‌گذاری برایند انتشار کربن صفر تا سال ۲۰۵۰ انجام شود. به‌کارگیری گرمایش الکتریکی و استفاده از برق تولید شده در نیروگاه‌های برق‌آبی در بخش معدن، از دیگر اقداماتی بوده که در سند مذکور برای کاهش میزان کربن تولیدی در بخش معدن شیلی پیشنهاد شده است. علاوه‌براین، دولت شیلی قصد دارد بهره‌وری انرژی را در ارزیابی‌ها و طراحی‌های آتی پروژه‌های معدنی خود به منظور کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای ناشی از مصرف سوخت در معادن مد نظر قرار دهد.

براساس گزارش ۲۰۲۳ پلتفرم «Climate Action Tracker» سند به‌روزرسانی شده تعهدات شیلی برای کاهش کربن تولیدی تا سال ۲۰۳۰ در مقایسه با مدل‌سازی‌های تدوین شده طرح داخلی، خروجی بهتر داشته و در مقایسه با تعهدات شیلی برای کاهش کربن در مقیاس بین‎ا‌لمللی عملکرد ضعیف‌تری را به ثبت رسانده است.

تعهد شیلی به توقف کامل استخراج زغال‌سنگ معادن داخلی تا سال ۲۰۴۰

از دیگر عوامل اصلی در کاهش میزان انتشار کلی گازهای گلخانه‌ای در بخش معدن شیلی، می‌توان به تعهد این کشور به توقف دائم استخراج زغال‌سنگ از معادن داخلی تا سال ۲۰۴۰ اشاره کرد؛ البته تعهد این دولت در قالب یک طرح اجرایی در راستای کاهش میزان انتشار گازهای گلخانه‌ای شیلی در سند مذکور نیز ارائه شده است. باید توجه داشت در این سند هیچ‌گونه اشاره‌ای به توقف استفاده از زغال‌سنگ در آینده به عنوان بخشی از سبد انرژی شیلی نشده است.

طبق آمارهای منتشر شده، نفت بزرگ‌ترین منبع انرژی مورد استفاده در بخش معدن شیلی به شمار می‌رود که در بازه زمانی سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۵ روندی تقریبا ثابت داشته است. استفاده از زغال‌سنگ و سوخت زیستی در بخش معدن شیلی روندی نزولی را تجربه کرده است؛ این در حالی بوده که حجم به‌کارگیری انرژی‌های تجدیدپذیر در بخش مذکور روند تدریجی مثبتی را به ثبت رسانده است.

سهم استفاده از آب در بخش معدن شیلی

با توجه به اینکه فلز لیتیوم در شیلی عمدتا در بیابان آتاکاما استخراج می‌شود، دسترسی به آب به طور بالقوه در تولید لیتیوم این کشور نقشی اساسی دارد. قابل ذکر است که تاکنون مناقشات مستقیم زیادی بر سر استفاده از آب مرتبط با استخراج لیتیوم در شیلی گزارش نشده است؛ چراکه از آب شوری که لیتیوم از آن استخراج می‌شود، نمی‌توان برای مصارف انسانی یا کشاورزی استفاده کرد. از سوی دیگر میزان مصرف آب در بخش استخراج مس، به ویژه در خصوص فرآوری آن قابل ‌توجه گزارش شده است. از این رو به اولویت‌بندی مصرف آب در سند تعهدات شیلی برای کاهش کربن تولیدی توجه ویژه‌ای نشان داده شده است.

طبق گزارش وزارت محیط زیست شیلی در سال ۲۰۲۲، هدف از ارائه سند تعهدات شیلی برای کاهش کربن تولیدی، دستیابی به اهدافی بوده که بخش معدن در این کشور را به سمت منبع‌یابی مسئولانه هدایت کند و مطابق با آن مواد معدنی حیاتی مورد نیاز برای گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر در سطح داخلی و جهانی تامین شود. علاوه‌براین، برنامه اقدام جامع ملی شیلی در مورد بهره‌وری انرژی به گونه‌ای طراحی شده که بخش‌های مختلفی از بخش معدن در این کشور را در برمی‌گیرد و حتی روند اجرای آن از سال ۲۰۱۳ آغاز شده است؛ اگرچه قوانین تدوین شده در این برنامه، اقدام جامع به طور کلی برای بخش معدن تدوین نشده و مربوط به بخش انرژی و برق بوده اما به گونه‌ای ارائه شده است که میزان انتشار کربن در بخش مذکور روندی نزولی را تجربه کند و به طور غیر مستقیم نیز بر جلوگیری از تغییرات اقلیمی تاثیر مثبت بگذارد.

انتهای پیام//