آلیاژ برنز که در تولید آن از مس استفاده می‌شود، در طول تاریخ از اهمیت بسزایی برخوردار بوده؛ تا جایی که در گذار از عصر حجر به عصر مدرن این آلیاژ توانسته است نقشی پررنگ داشته باشد. در حال حاضر نیز فلز مس در بخش‌های مختلفی از جمله سیم‌کشی برق، لوله‌کشی، تولید ماشین‌آلات صنعتی و سایر بخش‌ها و صنایع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به نقل از روزنامه «The Guardian»، شماری از کارشناسان امیدوارند که با انجام تحقیقاتی بتوانند روشهای جدیدتری مبتنی بر انرژی‌های تجدیدپذیر به منظور استخراج مس و سایر فلزات حیاتی که در روند گذار از اهمیت ویژه‌ای برخوردار هستند، ابداع کنند.
اکنون دسترسی به فلز مس در بازار با اختلالاتی همراه شده و پیش‌بینی می‌شود صنعت مس در آینده با توجه به اینکه قرار است این فلز در گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر در تولید خودروهای الکتریکی و سایر صنایع در حجم بسیاری زیادی مورد استفاده قرار گیرد، محدودیت دسترسی به آن به ویژه از طریق استخراج از معادن با محدودیت چشمگیری مواجه شود. از سوی دیگر، شماری از کارشناسان هشدار داده‌اند که استخراج نامحدود از معادن، تاثیر بسیار مخربی بر محیط زیست برجای خواهد گذاشت.
بر همین اساس شرکت «Rio Tinto» با آگاهی از مشکلات ذکر شده قصد دارد مرکز مطالعاتی جدیدی برای تولید مس و فلزات حیاتی از طریق روشهای نوین راه‌اندازی کند که در آن چندین تیم تحقیقاتی از دانشگاه‌های بین‌المللی مستقر در امپریال کالج لندن همکاری خواهند کرد. در مجموع ۱۵۰ میلیون دلار برای ۱۰ سال نخست فعالیت مرکز تحقیقاتی مذکور از سوی شرکت «Rio Tinto» تخصیص یافته است.
مری رایان، دانشمند علم مواد و یکی از بنیان‌گذاران این مرکز تحقیقاتی اخیرا در یک مصاحبه با روزنامه «the Observer»، بیان کرد: جهان در حال گذار به فرایند الکتریکی‌سازی سیستم‌های بخش انرژی بوده و موفقیت در این مسیر به شدت به استفاده از مس متکی است. تامین فلز مس در این روند گذار، یکی از مهم‌ترین چالش‌های پیش‌بینی شده خواهد بود و از این رو تمام تمرکز بر روی یافتن روشهای جدیدی که بتوان از آن مس را تولید کرد، معطوف می‌شود.
سارا گوردون، یکی دیگر از بنیان‌گذاران مرکز مطالعاتی جدید شرکت «Rio Tinto» اظهار داشت: هدف اول از راه‌اندازی این مرکز مطالعاتی، یافتن روشهای جدید مبتنی بر انرژی‌های تجدیدپذیر برای تامین فلزات به ویژه مس است. بر همین اساس تئوری‌هایی در راستای استخراج فلزات بدون آسیب به طبیعت و معادن و حتی به کمک استخراج فلز سرخ به کمک ویروس‌ها و باکتری‌ها مطرح شده است.
طبق آمارهای ارائه شده، حدود ۲۲ میلیون تن مس در سال ۲۰۲۳ استخراج شد که ۳۰ درصد نسبت به سال ۲۰۱۰ افزایش را به ثبت رساند. برخی از تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند حجم تقاضای سالانه برای فلز سرخ تا سال ۲۰۵۰ به حدود ۵۰ میلیون تن خواهد رسید. واضح است که استخراج این حجم عظیم از فلز سرخ، عواقب زیست‌محیطی به شدت جبران‌ناپذیری را به همراه خواهد داشت زیرا در استخراج مس از معادن اسیدهایی مورد استفاده قرار می‌گیرند که رودخانه‌ها، خاک و هوا را آلوده می‌کنند. روشهای جایگزینی همانند استخراج فلزات معدنی از بستر دریاها پیشنهاد شده است اما بسیاری از کارشناسان و حامیان محیط زیست معتقدند که استفاده از این روش استخراج، موجب صدمات جبران‌ناپذیری به زندگی موجودات دریایی خواهد شد.
گوردون در ادامه سخنان خود مطرح کرد: هدف مرکز تحقیقاتی جدید شرکت «Rio Tinto»، یافتن روش‌هایی برای رفع این مشکلات و کمک به تامین مواد اولیه مورد نیاز جهان در گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر مبتنی بر دستیابی به طرح مکانیزم برایند انتشار کربن صفر است.
از جمله تیم‌های تحقیقاتی که در مرکز جدید شرکت «Rio Tinto» در پروژه یافتن روشهای جایگزین به منظور استخراج فلزات حیاتی، به ویژه مس با مرکز جدید امپریال کالج لندن مشارکت خواهند داشت، می‌توان به دانشگاه‌های بریتیش کلمبیا، کالیفرنیا، ملی استرالیا و ویتواترسرند اشاره کرد. یکی از اهداف پروژه‌های کلیدی طرح‌ریزی شده در مرکز تحقیقاتی مذکور، یافتن روشهای جدید برای استخراج مس تعیین شده است.
متیو جکسون، مدیر بخش دینامیک سیالات زمین‌شناسی در کالج امپریال در همین راستا عنوان کرد: استخراج مس در حالت عادی از طریق مواد معدنی و نمک‌های بسیار شور و غنی از مس متبلور شده انجام می‌َشود. در این روش، به مقادیر زیادی انرژی برای خرد کردن سنگ‌های معدنی و حمل آن‌ها تا سطح زمین نیاز خواهد بود. ناگفته نماند که از طریق استخراج مس از سنگ‌های معدنی، باطله‌های بسیار زیادی تولید خواهد شد.
وی در ادامه تصریح کرد: به منظور رفع مشکلات روش مذکور قرار است با همکاری سایر تیم‌های تحقیقاتی دانشگاه‌های مذکور، ذخایر معدنی که در آن‌ها نمک‌های غنی از مس هنوز به شکل مایع هستند، یافت شوند.
به گفته جکسون، این نمک‌های غنی از مس به واسطه فوران آتشفشان‌ها ایجاد شده که به کمک آن می‌توان انرژی زمین‌گرمایی برای استخراج مس را تامین کرد. در این روش جایگزین، مس از طریق پمپاژ نمک‌های غنی از مس مایع به سطح زمین از طریق ایجاد حفره در چاه‌ها استخراج می‌شود. انرژی اضافی زمین‌گرمایی حاصل از این روش، به جوامع بومی ساکن در نزدیکی این معادن برای تامین برق مورد نیاز آن‌ها اختصاص خواهد یافت.
در حال حاضر ذخایر معدنی که دارای ویژگی‌های اعلام شده هستند، در مناطقی از جهان مانند نیوزیلند و ژاپن شناسایی شده‌اند. یکی دیگر از تیم‌های تحقیقاتی در مرکز مذکور قصد دارد از روش جایگزین دیگری که در آن از فناوری «GM technology» مبتنی بر توسعه سیستم‌های گیاهی-باکتریایی به کار گرفته می‌شود و توانایی بیشتری به منظور استخراج فلزات از خاک دارند، استفاده کند. از ویژگی مهم به‌کارگیری این فناوری اینکه امکان کاشت محصولات کشاورزی در زمین‌هایی که از آن‌ها مس و یا سایر فلزات حیاتی استخراج شده است، وجود دارد.
وی در پایان با تاکید بر اینکه طی ۱۰ سال آینده، به حجم مس بیشتری نسبت به آنچه تاکنون در یک قرن گذشته از این فلز استخراج شده است، نیاز خواهد بود، خاطرنشان کرد: در حال حاضر امکان تامین این حجم از تقاضا برای مس از طریق استخراج از معادن فراهم نیست. بر همین اساس، باید از یک سو حجم تقاضای مس کاهش یافته و از سوی دیگر، در راستای چگونگی استخراج این فلز به پایدارترین شکل ممکن اقداماتی صورت پذیرد. از همین رو، یافتن پاسخ برای چنین کاری در اولویت کاری مرکز جدید شرکت «Rio Tinto» قرار گرفته است.
انتهای پیام//
