معدن مس جانجا در استان سیستان و بلوچستان با ذخایر گسترده، چشم‌انداز جهانی و پشتوانه سرمایه‌گذاری قدرتمند، در میانه افزایش جهانی تقاضا برای فلز مس و چالش‌های روزافزون معادن بین‌المللی، به عنوان یک قطب نوظهور معدنی در حال شکل‌گیری است. این پروژه نه تنها افق تازه‌ای برای صنعت مس ایران گشوده است بلکه به صورت ملموس، بر توسعه اقتصادی و اجتماعی منطقه شرق کشور نیز اثرگذار خواهد بود.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به نقل از روابط عمومی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات، مس، فلزی باستانی و راهبردی، در قرن ۲۱ بار دیگر به عنوان یکی از عناصر کلیدی در آینده اقتصاد جهانی مطرح شده است. گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر، توسعه زیرساخت‌های الکترونیکی و رشد سریع شهرهای هوشمند، همگی نیاز به این فلز سرخ را به شکل چشمگیری افزایش داده‌اند. در چنین شرایطی که بازار جهانی با بحران کاهش ذخایر پرعیار و دغدغه‌های زیست‌محیطی دست‌وپنجه نرم می‌کند، پروژه معدن مس جانجا در ایران می‌تواند به عنوان یک مزیت راهبردی و نقطه عطفی در جایگاه کشور در زنجیره ارزش جهانی این فلز محسوب شود.
پروژه مس جانجا؛ تحولی در معادن ایران
معدن مس جانجا که در شهرستان نیمروز استان سیستان و بلوچستان واقع شده است، با وسعتی بالغ بر ۹۰ کیلومتر مربع و ذخیره قطعی بیش از ۳۰۰ میلیون تن با عیار متوسط ۰٫۲۶ درصد، به عنوان یکی از معادن کلاس جهانی در ایران شناخته می‌شود. برآوردها نشان می‌دهد که با ادامه فعالیت‌های اکتشافی، ذخایر این معدن می‌تواند از مرز یک میلیارد تن نیز عبور کند.
اهمیت این معدن تنها به حجم ذخایر آن محدود نمی‌شود؛ بلکه موقعیت جغرافیایی، تنوع ماده معدنی شامل سنگ‌های سولفیدی و اکسیدی و همچنین برخورداری از حمایت کنسرسیومی از بزرگ‌ترین شرکت‌های معدنی کشور، این پروژه را به الگویی از همکاری بین‌بخشی در بخش معدن ایران تبدیل کرده است. شرکت توسعه معادن و صنایع مس جانجا با حمایت هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات و مشارکت شرکت‌هایی همچون چادرملو، گل‌گهر، گهرزمین، غدیر و تجلی هدایت این پروژه را برعهده دارد.
مس جانجا؛ پاسخ ایران به چالش جهانی مس
با توجه به تحلیل‌های جهانی، بازار مس با چالش‌هایی جدی روبه‌روست. کشورهای تولیدکننده بزرگی همچون شیلی و پرو به واسطه بحران‌های زیست‌محیطی، اجتماعی و محدودیت منابع پرعیار، با کاهش تولید مواجهند. از سوی دیگر، پیش‌بینی می‌شود تقاضای جهانی مس طی دو دهه آینده، معادل کل تولید تاریخ این فلز باشد. چنین وضعیتی، لزوم توسعه منابع جدید و بهره‌گیری از معادن کم‌عیار را اجتناب‌ناپذیر کرده است.
در همین راستا، پروژه جانجا با تکیه بر استخراج سالانه ۱۶ میلیون تن سنگ سولفیدی و تولید حدود ۱۳۰ هزار تن کنسانتره مس با عیار ۲۶ درصد، گام مهمی در پاسخ به نیاز بازار جهانی و تقویت ظرفیت داخلی تولید به شمار می‌آید. وجود بیش از ۲۰ میلیون تن سنگ اکسیدی نیز احداث کارخانه لیچینگ را در کنار واحد تغلیظ به ضرورتی اقتصادی و فنی تبدیل کرده است.
پیشرفت‌های فنی و زیرساختی پروژه
طی سال‌های اخیر، پروژه جانجا شاهد پیشرفت‌های قابل توجهی در بخش‌های مختلف بوده است. تاکنون انجام بیش از ۱۱۰ هزار متر حفاری اکتشافی، بیش از ۶.۴ میلیون مترمکعب عملیات باطله‌برداری و آغاز ساخت کارخانه تغلیظ با مدل (EPC)، تنها بخشی از اقدامات انجام شده است. علاوه‌براین، اجرای زیرساخت‌های کلیدی نظیر تامین برق ۹۰ مگاوات، آب صنعتی از محل پساب‌های تصفیه شده و ایجاد پوشش شبکه ۴G، نشانگر عزم جدی برای بهره‌برداری از این ذخیره عظیم معدنی است.
در بخش لیچینگ نیز برنامه‌ریزی برای استخراج و فرآوری سنگ‌های اکسیدی، با هدف تولید سالانه سه هزار تن کاتد مس در دستور کار قرار گرفته است. عملیات اجرایی مربوط به فونداسیون، نصب سازه‌های کارخانه تغلیظ و اجرای سیستم‌های خردایش و سنگ‌شکن در حال انجام است. این زیرساخت‌ها، پایه‌ای مطمئن برای تحقق ظرفیت تولید پیش‌بینی‌شده خواهند بود.
نقش‌آفرینی در اقتصاد منطقه‌ای
اهمیت پروژه مس جانجا تنها در حوزه معدن خلاصه نمی‌شود بلکه اثرگذاری آن بر شاخص‌های توسعه‌ای منطقه سیستان و بلوچستان، بسیار فراتر از یک پروژه معدنی معمول است. این پروژه تاکنون برای بیش از ۸۰۰ نفر به صورت مستقیم اشتغال ایجاد کرده است و برآورد می‌شود با آغاز بهره‌برداری کامل، این تعداد به یک هزار و ۵۰۰ نفر برسد. همچنین، اشتغال غیرمستقیم بیش از پنج هزار نفر در حوزه‌های خدمات، حمل‌ونقل، تامین مصالح و صنایع پایین‌دستی، نشانگر عمق و گستره اثرات اجتماعی آن است.
با توجه به نرخ بالای بیکاری در مناطق شرقی کشور، پروژه‌هایی از این دست می‌توانند نقشی کلیدی در کاهش فقر، مهاجرت و بزهکاری ایفا کنند و بهبود کیفیت زندگی ساکنان را به همراه داشته باشند. علاوه بر اشتغال‌زایی، توسعه زیرساخت‌های عمومی از جمله تامین برق و آب و پوشش مخابراتی، خود زمینه‌ساز ارتقای امکانات رفاهی و خدمات عمومی منطقه شده است.
آینده معدن جانجا در منظومه سیاست‌گذاری صنعتی
یکی از نکات برجسته پروژه جانجا، مدل مدیریت یکپارچه و سرمایه‌گذاری مشترک میان چندین بازیگر بزرگ بخش معدن کشور است. این الگو، نه تنها ریسک‌های اجرایی را کاهش داده است بلکه موجب هم‌افزایی منابع مالی، فنی و انسانی شده و الگویی قابل تکرار برای توسعه سایر معادن کشور محسوب می‌شود.
در سطح کلان‌تر، بهره‌برداری موفق از معدن جانجا می‌تواند جایگاه ایران را به عنوان بازیگری موثر در بازار جهانی مس ارتقا دهد و امکان صادرات محصولات فرآوری شده با ارزش افزوده بالا را فراهم سازد. همچنین، با پیوند زدن زنجیره ارزش معدن تا صنایع پایین‌دستی، امکان شکل‌گیری شهرک‌های صنعتی و نواحی معدنی در اطراف این پروژه فراهم خواهد شد.
پروژه مس جانجا در سیستان و بلوچستان، در دورانی که دسترسی به منابع فلز مس به یکی از موضوعات راهبردی جهان تبدیل شده است، فرصتی استثنایی برای ایران جهت ورود قدرتمند به بازارهای بین‌المللی و توسعه داخلی محسوب می‌شود. این معدن نه تنها به عنوان یک پروژه اقتصادی با ذخایر قابل توجه و ظرفیت تولید بالا مطرح است بلکه به عنوان یک اهرم توسعه منطقه‌ای در شرق کشور، نقشی کلیدی در توانمندسازی اجتماعی، کاهش بیکاری و تقویت زیرساخت‌های محلی ایفا می‌کند. آینده پروژه جانجا، آینده‌ای امیدبخش برای صنعت معدن ایران و توسعه متوازن کشور خواهد بود.
انتهای پیام//
