در حالی که انتظار می‌رود بازار خودروهای برقی در سال ۲۰۲۵ با پیشتازی چین در تولید و تقاضا شاهد رشد باشد اما وضعیت در برخی کشورها به دلیل تغییر در سیاست‌گذاری‌‌ها و حذف یارانه‌های حمایتی همچنان نامشخص است. علاوه‌براین، چالش‌هایی نظیر دسترسی محدود به ایستگاه‌های شارژ و هزینه‌های تولید بالا می‌تواند مانعی در مسیر توسعه خودروهای برقی، تحقق اهداف کربن‌زدایی و ممنوعیت فروش خودروهای بنزینی ایجاد کند.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به نقل از موسسه «Fastmarkets»، فروش جهانی خودروهای برقی در سال ۲۰۲۴، حدود ۱۷ میلیون دستگاه ارزیابی شد. سهم چین از این میزان ۶۵ درصد بود که نه‌ تنها نیاز داخلی این کشور را پوشش داد بلکه با افزایش صادرات، نقش مهمی در تامین رشد تقاضای سایر کشورهای آسیایی ایفا کرد.

در همین سال، فروش خودروهای برقی در اروپا با وجود عملکرد ضعیف این منطقه، به سطح تقریبا رضایت‌بخشی رسید و حدود سه تا سه میلیون و ۱۰۰ هزار دستگاه برآورد شد. این در حالی بود که در برخی ماه‌ها فروش در آلمان و فرانسه کاهش را تجربه کرد اما برخی کشورهای کوچک‌تر با افزایش فروش خود موجب جبران این افت شدند.

در حالی که انجمن تولیدکنندگان و بازرگانان خودرو در بریتانیا (SMMT) از افزایش چشمگیر فروش خودروهای برقی در این کشور به دلیل سرمایه‌گذاری بی‌سابقه تولیدکنندگان خبر می‌دهد و رشد بیش از ۵۸ درصدی فروش خودروهای برقی در ماه نوامبر را گزارش کرده است، در عین حال تاکید می‌کند که این سطح از سرمایه‌گذاری برای سودآوری بلندمدت این صنعت ناپایدار است.

با افزایش فشارهای وارده از سوی خودروسازان برای بازنگری در اهداف مربوط به خودروهای بدون آلایندگی (ZEV)، انتظار می‌رود دولت بریتانیا در سال ۲۰۲۵ در این زمینه شفاف‌سازی‌هایی را انجام دهد. طبق این اهداف، تا سال ۲۰۲۴ باید حدود ۲۲ درصد از خودروهای سواری جدید در بریتانیا برقی می‌شدند و این میزان تا سال ۲۰۳۰، به ۸۰ درصد و تا سال ۲۰۳۵، به ۱۰۰ درصد افزایش یابد. همچنین، گزارش‌ها حاکی از آن است که دولت بریتانیا قصد دارد ممنوعیت فروش خودروهای بنزینی و دیزلی را به سال ۲۰۳۰ موکول کند.

در اروپا نیز مقررات جدید آلایندگی به بهبود فروش خودروهای برقی کمک خواهند کرد. تیم تحقیقاتی «Fastmarkets» پیش‌بینی می‌کند که این امر منجر به رشد ۲۵ درصدی فروش سالانه این خودروها در سراسر اتحادیه اروپا خواهد شد.

ویلیام آدامز، رئیس بخش تحقیقات مواد اولیه باتری و فلزات پایه در «Fastmarkets» با اشاره به کاهش فروش خودروهای برقی در چین در سال ۲۰۱۹ پس از کاهش غیرمنتظره یارانه‌های دولتی، اظهار داشت: به نظر می‌رسد تصمیم دولت آلمان برای قطع ناگهانی یارانه‌های خودروهای برقی در پایان سال ۲۰۲۳ نیز تاثیر مشابهی بر فروش این خودروها در کشور نامبرده داشته است. با این حال، این افت فروش احتمالا موقتی است.

در فرانسه، تغییر نحوه تخصیص یارانه‌های خودروهای برقی که اواخر ماه نوامبر ۲۰۲۴ توسط دولت این کشور اعلام شد، خریداران کم‌درآمد (با درآمد دو تا چهار هزار یورو) را هدف قرار داده است. در گذشته، این یارانه به خریدارانی با درآمد چهار تا هفت هزار یورو تعلق می‌گرفت.

کانر واتس، تحلیلگر تقاضای مواد اولیه باتری در «Fastmarkets» در همین راستا بیان کرد: با وجود این تغییر، به نظر نمی‌رسد بازار داخلی خودروهای برقی در فرانسه با افت چشمگیری روبه‌رو شود؛ چراکه عرضه مدل‌های ارزان‌تر از سوی شرکت‌هایی مانند رنو و سیتروئن، همچنان به پویایی این بازار کمک خواهد کرد.

در ایالات متحده آمریکا، فروش خودروهای برقی سبک (Light EVs) در سال ۲۰۲۴، حدود ۱٫۵ میلیون دستگاه ارزیابی شد. به گفته واتس، این افزایش فروش ناشی از اطمینان نسبی حاکم بر بازار طی دو ماه آخر سال و پیش از آغاز دوره ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ و تاثیر سیاست‌های وی بر این بخش بود.

پس از آغاز به کار دولت ترامپ، انتظار می‌رود که اعتبار مالیاتی هفت هزار و ۵۰۰ دلاری خرید خودورهای برقی و خودروهای برقی پیل سوختی (FCEV) که تحت قانون کاهش تورم از ابتدای سال ۲۰۲۳ در نظر گرفته شده بود، کاهش یابد.

گزارش «Fastmarkets» حاکی از آن است که اعتبار مالیاتی، تاثیر بسیاری در پذیرش عمومی خودروهای برقی نداشته است زیرا پس از معرفی آن، خودروسازان به سرعت قیمت‌ها را به اندازه اعتبار مالیاتی افزایش دادند و طبق گفته کارشناسان، این اعتبار به طور عمده بلااستفاده باقی ماند. با این حال، دولت وی به احتمال زیاد اهداف مربوط به فروش خودروهای برقی را لغو خواهد کرد که ممکن است فروش این خودروها را تحت تاثیر قرار دهد.

انتظار می‌رود در دوره دوم ریاست‌جمهوری دونالد ترامپ، آژانس حفاظت از محیط زیست (EPA) به طور کلی استانداردهای خود را در زمینه خودروهای برقی تغییر دهد زیرا به گفته آبهی راجندران، رئیس بخش تحقیقات جهانی نفت و بخش پایین‌دستی و انرژی آمریکای شمالی در شرکت «Energy Intelligence»، طی دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ، فعالیت‌های خودروسازان در زمینه خودروهای برقی به قدری ضعیف بود که پیروی از استانداردها و دستورالعمل‌های پیشنهادی منطقی به نظر نمی‌رسید.

علاوه‌براین، اگر ترامپ به وعده خود مبنی بر اعمال تعرفه بر چین، کانادا و مکزیک عمل کند، این امر منجر به شتاب در انتقال تولید خودروهای برقی به داخل ایالات متحده آمریکا خواهد شد و هزینه‌های ناشی از آن، قیمت این خودروها را افزایش خواهد داد. همچنین، در صورتی که این تعرفه‌ها به سرعت اجرایی شوند، ممکن است در سال ۲۰۲۵، تکرار فروش ۱.۵ میلیون خودروی برقی در سال ۲۰۲۴ محقق نشود؛ همان‌طور که نمونه این وضعیت در سال ۲۰۲۴ در اروپا مشاهده شد.

در چین، پس از رشد ۳۱ درصدی فروش خودروهای برقی در ۹ ماهه سال ۲۰۲۴ نسبت به مدت مشابه سال ۲۰۲۳، انتظار می‌رود این روند در سال ۲۰۲۵ با تمرکز خودروسازان بر بازارهای صادراتی اندکی کند شود.

موسسه «Fastmarkets» پیش‌بینی می‌کند که هرگونه رشد آتی در این بازار، بیشتر معطوف به خودروهای برقی پلاگین هیبردی (PHEV) و خودروهای برقی دوربرد (EREV) خواهد بود که نرخ رشد سال ۲۰۲۴ و وعده‌های خودروسازان بزرگ چینی برای عرضه بیشتر این نوع خودروها، تاییدی بر این موضوع است.

دولت چین مقرر کرده است که تا سال ۲۰۲۵، حدود ۲۰ درصد از خودروهای در حال تردد در جاده‌های این کشور باید از نوع خودروهای برقی باشند. با این حال، به گفته آندرس هوو، پژوهشگر ارشد موسسه مطالعات انرژی آکسفورد، این میزان اختلاف چشمگیری با سهم فعلی بازار دارد که بیش از ۵۰ درصد است.

وی با تاکید بر اهمیت سیاست، اظهار داشت: نکته اصلی در سیاست‌گذاری، نه یارانه‌ها یا اهداف تعیین‌ شده توسط دولت (که در گذشته نقش مهمی داشتند) بلکه پیامی است که دولت به طور کلی در مورد صنایع استراتژیک خود مخابره می‌کند. اگر صنعتی از سوی دولت به عنوان استراتژیک شناخته شود، سرمایه و سرمایه‌گذاری به سوی توسعه ظرفیت‌ها و افزایش تولید آن صنعت جریان خواهد یافت.

معضل شارژ

با وجود پیشرفت‌های چشمگیر در بازار جهانی خودروهای برقی، دغدغه اصلی خریداران همچنان به زیرساخت‌های شارژ مربوط می‌شود. کارشناسان عنوان کرده‌اند که رفع این نگرانی می‌تواند تاثیر بسزایی در افزایش فروش این خودروها داشته باشد.

برای مثال بلژیک در سال ۲۰۲۳، نسبت ایستگاه‌های شارژ و خودروهای برقی خود را بیش از ۵۰ درصد کاهش داد (از ۲۰.۸ به ۱۰.۲) و با این کار نه‌ تنها با مشکلات مشابه کشورهای همسایه روبه‌رو نشد بلکه شاهد جهش قابل‌توجهی در فروش خودروهای برقی نیز بود.

در ۹ ماهه سال ۲۰۲۴، فروش خودروهای تمام‌برقی (BEV) در بلژیک ۴۰ درصد رشد داشت و از ۶۸ هزار و ۷۲۴ دستگاه در سال ۲۰۲۳، به ۹۷ هزار و ۵۷ دستگاه رسید. این رشد پس از افزایش چشمگیر بیش از ۱۴۰ درصدی در سال ۲۰۲۳ (از ۲۶ هزار و پنج دستگاه به ۶۸ هزار و ۷۲۴ دستگاه) حاصل شد.

به گفته واتس، این پیشرفت‌ها تا حدی به دلیل افزایش تعداد ایستگاه‌های شارژ امکان‌پذیر شد زیرا این دو لازم و ملزوم یکدیگرند. همچنین برخی مناطق ممکن است در زمینه افزایش ایستگاه‌های شارژ با چالش‌های بیشتری روبه‌رو باشند.

با این وجود، بر اساس داده‌های سازمان حمل‌ونقل و محیط‌ زیست، پس از تعیین اهداف الزام‌آور برای دولت‌های عضو اتحادیه اروپا در سال ۲۰۲۳، تعداد ایستگاه‌های شارژ در کشورهای عضو این اتحادیه روندی روبه‌رشد داشته و طی سه سال اخیر، سه برابر شده است. به گفته این سازمان مردم‌نهاد، در بسیاری از کشورهای شرق و جنوب اروپا، توان شارژ به ازای هر خودروی برقی، بیشتر از اغلب کشورهای غرب و شمال این قاره است.

طبق داده‌های شرکت «Zapmap»، شمار ایستگاه‌های شارژ خودروهای برقی در بریتانیا تا ماه نوامبر ۲۰۲۴ به بیش از ۷۰ هزار واحد رسید؛ این در حالی است که این تعداد در پایان سال ۲۰۲۰، حدود ۲۰ هزار و ۹۶۴ واحد و در پایان سال ۲۰۲۳، حدود ۵۳ هزار و ۸۶۵ واحد بود. این آمار نشان‌دهنده افزایش ۳۲ درصدی از ماه دسامبر ۲۰۲۳ و افزایش سالانه ۳۷ درصدی از ماه نوامبر همان سال است.

گزارشی از دفتر بازرسی ملی بریتانیا که در روز ۱۴ دسامبر ۲۰۲۴ منتشر شد، حاکی از آن است که تعداد ایستگاه‌های شارژ همگام با نیاز افزایش یافته است و نصب ۳۰۰ هزار ایستگاه شارژ تا سال ۲۰۳۰ که به عنوان حداقل میزان مورد نیاز تخمین زده می‌شود، امکان‌پذیر به نظر می‌رسد.

با این وجود، گزارشی که شرکت مهندسی شارژ خودروهای برقی «Versinetic» در ماه سپتامبر ۲۰۲۴ منتشر کرد، حاکی از آن است که ۳۵.۹ درصد از رانندگان خودروهای برقی در دسترسی به ایستگاه‌های شارژ موجود با مشکل مواجهند و ۴۶ درصد نیز همچنان با ایستگاه‌های خراب یا مسدود شده توسط خودروهای عادی روبه‌رو می‌شوند.

به گزارش «Fastmarkets»، مشکلات مربوط به پرداخت نیز در سراسر بریتانیا ادامه دارد زیرا سامانه‌های پرداخت ایستگاه‌های شارژ هنوز یکپارچه نشده‌اند و اغلب با خطا مواجه می‌شوند. همچنین، هزینه شارژ عمومی در مقایسه با شارژ خانگی همچنان بالاست.

بر اساس اعلام وزارت حمل‌ونقل ایالات متحده آمریکا، تا اواخر ماه آگوست ۲۰۲۴، بیش از ۱۹۲ هزار پورت شارژ عمومی در دسترس بود و دولت بایدن هر هفته تقریبا یک هزار شارژر عمومی جدید به آن اضافه می‌کرد. با این حال، مشخص نیست که برنامه‌های توسعه این زیرساخت‌ها در دولت ترامپ به چه شکل باشد.

هوو اظهار داشت: مشکل رایج در اروپا و ایالات متحده آمریکا این است که بسیاری از مواقع، ایستگاه‌های شارژ از کار افتاده‌اند و استفاده از آن‌ها، نیازمند عضویت در سرویس‌های مختلف یا نصب اپلیکیشن‌های متعدد است.

وی در ادامه مطرح کرد: این مشکلات هرچند در چین نیز دیده می‌شوند اما به این میزان حاد نیستند و پرداخت هزینه شارژ خودروی برقی در چین، به سادگی خرید یک شکلات است!

هوو با تاکید بر اینکه تعداد شارژرهای موجود در چین حتی با در نظر گرفتن تعداد بالای خودروها، باز هم بسیار بیشتر است، اظهار داشت: تعداد ایستگاه‌های شارژ سریع در این کشور به قدری زیاد است که با هیچ کشور دیگری در دنیا قابل مقایسه نیست.

طبق آخرین داده‌های اتحادیه ارتقای زیرساخت‌های شارژ خودروهای برقی چین مربوط به ماه اکتبر ۲۰۲۴، چین در پایان این ماه دارای ۳.۴ میلیون ایستگاه شارژ عمومی بود که از این تعداد، حدود ۱.۵ میلیون آن را ایستگاه‌های شارژ سریع تشکیل می‌دادند. با این وجود، به گفته هوو، افزایش قیمت شارژ در چین از جذابیت این خودروها کاسته است.

قیمت‌های گزاف

به گفته کارشناسان، قیمت بالای خودروهای برقی همچنان مانع استقبال عمومی از آن‌هاست. نیل اتکینسون، تحلیلگر مستقل انرژی در این خصوص بیان کرد: با توجه به اینکه هنوز بازار گسترده‌ای برای این خودروها وجود ندارد و نگرانی‌ها در مورد مسافت قابل پیمایش و زمان شارژ هم همچنان پابرجاست اما وضعیت فعلی ادامه‌دار خواهد بود.

جولیا پولیسکانووا، مدیر ارشد بخش خودروهای برقی و باتری در سازمان حمل‌ونقل و محیط‌ زیست با اشاره به تقاضای موجود برای خودروهای برقی، گفت: نظرسنجی‌های پیاپی نشان می‌دهند که مردم آماده خرید خودروهای برقی هستند و نمونه موفق لیزینگ در فرانسه که در ماه اول چهار برابر ظرفیت ثبت‌نام داشت، گواه این مدعاست. با این حال، مشکل اصلی قیمت بالای این خودروها است.

وی در ادامه افزود: خریداران عام، مدل‌هایی با قیمت مناسب می‌خواهند اما خودروسازان سود بیشتر در خودروهای بزرگ‌تر را به فروش بیشتر در حجم بالا ترجیح داده‌اند و به همین دلیل، تاکنون مدل‌های مقرون‌به‌صرفه به بازار عرضه نشده است.

سال ۲۰۲۴، شاهد عقب‌گرد چندین خودروساز از تعهدات خود در زمینه توسعه خودروهای برقی و یا برقی‌سازی کامل خطوط تولید بود. در آخرین مورد، شرکت فورد در ماه نوامبر از تصمیم برای تجدید ساختار فعالیت‌های خود در اروپا خبر داد که این تصمیم منجر به از بین رفتن حداکثر چهار هزار شغل در آلمان و بریتانیا خواهد شد.

این خودروساز آمریکایی به جمع شرکت‌هایی مانند نیسان ژاپن و ولوو سوئد پیوست که هر دو از وعده‌های خود برای افزایش عرضه خودروهای برقی در سال ۲۰۲۴ عقب‌نشینی کرده و دلیل آن را دشواری‌های تامین تقاضای روبه‌رشد خودروهای برقی مقرون‌به‌صرفه در عین حفظ سودآوری عنوان کردند.

با این وجود، پیش‌بینی می‌شود که حدود ۱۲ مدل خودروی برقی با قیمت کمتر از ۲۵ هزار یورو تا اوایل سال ۲۰۲۵ وارد بازار اروپا شوند. پولیسکانووا در این خصوص گفت: این اتفاق می‌تواند به کلی معادلات بازار خودروهای برقی را تغییر دهد و به همین دلیل ما نسبت به تقاضای آتی خودروهای برقی در اروپا خوش‌بین هستیم.

واتس نیز همین نظر را داشت و با تایید اینکه قیمت خودروهای برقی در مقایسه با خودروهای با موتور درون‌سوز همچنان بالاست، خاطرنشان کرد: با ادامه بحث‌ها در اتحادیه اروپا بر سر تعرفه واردات خودرو از چین، این تولیدکنندگان غربی هستند که باید خودروهایی با قیمت رقابتی‌تر عرضه کنند؛ امری که در مقایسه با دسترسی آزاد شرکت‌های چینی به بازار، روندی بسیار کندتر داشته است.

وی یادآور شد: اگر چنین نبود، اتحادیه اروپا نیازی به وضع تعرفه برای محافظت از بازار خود در برابر واردات از چین نمی‌دید و بنابراین، میزان این تعرفه‌ها شاخص خوبی برای سنجش میزان رقابت‌پذیری محصولات اروپایی است.

هوو اظهار داشت: موفقیت خودروهای برقی در چین، تا حد زیادی به قیمت مناسب آن‌ها برمی‌گردد. در کنار این، دسترسی به وام‌های کم‌بهره، باتری و مواد اولیه ارزان‌قیمت، یارانه‌های دولتی و فناوری‌های جدید نیز نقش بسیار مهمی در این موفقیت داشته‌اند.

انتهای پیام//