یکی از معضلات زنجیره فولاد، عدم توازن میان بخش‌های تولید و مصرف است که بارها در سرمقاله‌های پیشین هفته‌نامه فلزات آنلاین از ابعاد گوناگون به آن پرداخته شده است. متاسفانه این عدم توازن از ابتدای زنجیره یعنی معدن و کنسانتره تا انتها یعنی ورق‌های فولادی رنگی مشاهده می‌شود.

ورق‌های رنگی فولادی با آنکه در زنجیره فولاد کشور سهم بسیار اندکی دارند، اما نقش آن‌ها در صنایع مصرف‌کننده بسیار پررنگ است و در حقیقت مصنوعات حاصل از ورق رنگی مستقیما در اختیار مصرف‌کنندگان نهایی قرار می‌گیرد.

مصرف‌کنندگان اصلی ورق‌های رنگی فولادی، صنایع لوازم خانگی، سوله‌سازان و ساختمان‌سازان، خودروسازان و میزان کمی هم دیگر صنایع مانند تانکرسازی، کانکس‌‎سازی و ماشین‌آلات صنعتی هستند. با این حال، سوله‌سازی‌ها و تولیدکنندگان لوازم خانگی در حال حاضر بیشترین تقاضای ورق‌های رنگی را به خود اختصاص داده‌اند. نکته قابل توجه در مورد مصرف ورق رنگی ضخامت‌های مورد نیاز هر طیف است.

در کشور ما جز شرکت فولاد مبارکه، شرکت‌های هفت الماس، گروه صنعتی فولاد بهمن، نورد و لوله سمنان و گروه صنعتی پارلو تولیدکنندگان عمده ورق رنگی هستند. باید توجه داشت که به طور معمول در بازار، ورق رنگی به دو طیف نازک‌بار با ضخامت کمتر از ۰٫۴ میلی‌متر و ضخیم‌بار با ضخامت بیشتر از ۰٫۴ میلی‌متر تقسیم می‌شود. حال آنکه تولیدکنندگان ورق رنگی در کشور عموما ورق ضخیم‌تر از ۰٫۴ میلی‌متر را تولید می‌کنند.

بنابراین از یک سو، در حوزه نازک‌بار به شدت کمبود ورق رنگی در کشور احساس می‌شود و از سوی دیگر، در حوزه ضخیم‌بار (به دلیل تعدد تولیدکنندگان) بعضا شاهد مازاد تولید هستیم؛ اما با ممنوعیتی که برای صادرات ورق‌های رنگی لحاظ شده است، تولیدکنندگان نمی‌توانند مازاد تولید خود را صادر کنند و بسیاری از آن‌ها میزان تولیدات خود را به شدت کاهش دادند و حتی کمتر از ظرفیت اقتصادی فعالیت می‌کنند.

از آنجا که ورق رنگی تنها یک حلقه با مصرف‌کنندگان نهایی یعنی جامعه فاصله دارد، شرایط اقتصادی تاثیر زیادی روی رونق یا رکود صنعت آن می‌گذارد. به گفته بسیاری از فعالان اقتصادی، صنایع کشور چند سال است که در رکود به سر می‌برند و به این شرایط باید تورم افسارگسیخته را نیز اضافه کرد. بنابراین بخش زیادی از جامعه قدرت خرید کافی برای مصرف محصولات مختلفی مانند لوازم خانگی را نخواهند داشت. ضمن اینکه پروژه‌های عمرانی نیز به عنوان یکی از مصرف‌کنندگان نهایی تقریبا متوقف شده‌اند.

تولیدکنندگان لوازم خانگی به دلیل نیاز مبرم به ظرافت و زیبایی در محصول برای جلب نظر مصرف‌‌کنندگان نهایی، هم باید از ورق‌های بسیار نازک استفاده کنند و هم اینکه طرح‌ها و رنگ‌های خاصی را در نظر بگیرند. این یعنی تقریبا بخش عمده‌ای از ورق رنگی مصرفی در این صنعت باید از شرکت‌های خارجی تامین شود. پیش از تحریم‌ها این ورق‌ها از کره جنوبی و چین وارد می‌شدند اما اکنون تقریبا تمامی تولیدکنندگان در واردات این محصول دچار مشکل هستند و بعضا هزینه‌های هنگفتی برای دور زدن تحریم‌ها متحمل می‌شوند.

با این وجود تولیدکنندگان لوازم خانگی تحریم‌ها و قطع واردات را فرصتی برای رشد تلقی می‌کنند زیرا این موضوع باعث شده توجهات به تولیدات داخلی معطوف شود و در صورتی که مواد اولیه ازجمله ورق‌های رنگی این تولیدکنندگان تامین شود، وضعیت این صنعت بهبود خواهد یافت. بنا به گفته تولیدکنندگان این حوزه، آن‌ها قادر خواهند بود به سرعت خود را با شرایط جدید و نیازهای مشتریان تطبیق دهند و محصولات جدید را روانه بازار کنند.

در مقابل تولیدکنندگان لوازم خانگی، سوله‌سازان و تولیدکنندگان خودرو، عمدتا از ورق‌های رنگی ضخیم استفاده می‌کنند ورق‌های رنگی ضخیم در کشور به میزان کافی و حتی مازاد بر مصرف وجود دارد و این صنایع نیازی به واردات ندارند. با این وجود، مسائلی که این صنعت را تهدید می‌کند تعدد تولیدکنندگان بزرگ و کوچک و کمبود نقدینگی در بخش خصوصی و نبود اعتبارات عمرانی در بخش دولتی است که باعث شده بسیاری از فعالان این حوزه با ظرفیت پایینی فعالیت کنند و برخی نیز به تدریج از بازار خارج شوند.

پایین بودن میزان تولید صنایع لوازم خانگی باعث شده تقاضای ورق رنگی نازک‌بار به اندازه‌ای نباشد که تولید این نوع ورق‌ها برای تولیدکنندگان ورق فولادی توجیه اقتصادی داشته باشد.

بنابراین بهتر است تقاضاها برای ورق رنگی نازک‌بار تجمیع شوند تا تولیدکنندگان بزرگ انگیزه لازم برای تولید آن را داشته باشند. در خصوص ورق‌های رنگی ضخیم‌بار نیز با فعال‌سازی پروژه‌های عمرانی و تزریق نقدینگی به حوزه ساخت و ساز، می‌توان مازاد تولید را روانه حوزه ساخت کرد. در عین حال باید به تولیدکنندگان ورق فولادی، به خصوص ورق رنگی تا زمان بهبود شرایط بازار داخلی و افزایش تقاضا مجوز صادرات اعطا شود تا به جای کاهش میزان تولید، فروش صادراتی خود را افزایش دهند و جایگاه خود را در صنعت حفظ کنند.