دونالد ترامپ وعده داده بود که در دوران ریاست‌جمهوری خود قیمت بنزین را کاهش دهد و تولید نفت آمریکا را به شکوفایی برساند. در حال حاضر، قیمت سوخت در جایگاه‌ها کاهش یافته است اما این اتفاق بیشتر از آنکه نتیجه سیاست‌گذاری داخلی این کشور باشد، حاصل افت شدید قیمت جهانی نفت است.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به نقل از رسانه خبری «NPR»، از آغاز ماه ژانویه ۲۰۲۵ بهای نفت خام حدود ۲۵ درصد افت کرده است و نفت وست تگزاس اینترمدییت که به‌ عنوان شاخص قیمت نفت آمریکا شناخته می‌شود نیز از حدود ۸۰ دلار به زیر ۶۵ دلار رسیده است.

با این حال، این افت قیمت ناشی از افزایش تولید شرکت‌های آمریکایی نیست. در واقع، طبق تازه‌ترین داده‌های نظرسنجی بانک فدرال رزرو دالاس، قیمت‌ها به سطحی رسیده‌اند که حفاری چاه‌های جدید برای بسیاری از تولیدکنندگان نفت آمریکا دیگر سودآور نیست.

تعرفه‌ها و بی‌ثباتی اقتصادی

عوامل مختلفی در افت قیمت نفت نقش دارند که یکی از مهم‌ترین آن‌ها، تنش‌های تجاری و اعمال تعرفه‌های گسترده است. این تعرفه‌ها نگرانی‌هایی را در خصوص کند شدن رشد اقتصاد جهانی به همراه داشته‌اند؛ موضوعی که می‌تواند به طور مستقیم بر میزان تقاضای جهانی نفت تاثیر بگذارد.

رشد مصرف نفت، همواره بازتابی از رونق اقتصادی بوده است. زمانی که اقتصادها شکوفا هستند، کسب‌وکارها توسعه می‌یابند؛ مردم خرید می‌کنند و سفر می‌روند. در نتیجه مصرف انرژی، به‌ ویژه نفت افزایش می‌یابد و در مقابل، در دوران رکود اقتصادی این تقاضا افت می‌کند.

با وجود هشدارهای زیست‌محیطی مبنی بر لزوم کاهش مصرف نفت برای رسیدن به اهداف اقلیمی، پیش‌بینی‌ها حاکی از آن است که مصرف جهانی نفت در سال جاری میلادی همچنان افزایش خواهد یافت. پرسش اصلی این است که این رشد تا چه اندازه خواهد بود؟

تحلیلگران موسسه «Rystad Energy» هشدار داده‌اند که اگر جنگ تجاری تا سال ۲۰۲۵ ادامه پیدا کند، رشد مورد انتظار در مصرف نفت چین ممکن است تا ۵۰ درصد کاهش یابد.

موکش ساهادو، رئیس جهانی بازار نفت موسسه مذکور گفته است که وضعیت ناشی از تعرفه‌ها، به اندازه‌ای خاص و غیرقابل‌ پیش‌بینی است که مقایسه آن با سال ۲۰۲۴ تقریبا بی‌معنا است.

عرضه بیشتر نفت توسط اوپک پلاس

در حالی که چشم‌انداز تقاضا برای نفت چندان امیدوارکننده نیست، عرضه جهانی این حامل انرژی در مسیر افزایش قرار دارد. ائتلاف اوپک پلاس که شامل کشورهای اوپک و متحدان غیرعضو آن می‌شود، در حال افزایش تولید و تزریق بیشتر نفت به بازار جهانی است.

اوپک پلاس طی ماه‌های اخیر چندین بار با اعلام افزایش تولید، مسیر سیاست‌گذاری خود را تغییر داده است. در آخرین مورد در روز سوم ماه می، برخی از کشورهایی که پیش‌تر به‌ صورت داوطلبانه تولید خود را کاهش داده بودند، اعلام کردند که بخشی از این کاهش‌ها را به حالت تعلیق درمی‌آورند.

این خبر بلافاصله تاثیر خود را بر بازارهای جهانی نفت گذاشت و موجب شد قیمت‌ها به پایین‌ترین سطح چهار سال گذشته خود سقوط کنند؛ البته در روزهای معاملاتی بعد، بخشی از این افت جبران شد.

در بیانیه‌ای رسمی، ائتلاف مذکور اعلام کرد که تصمیم اخیر آن‌ها مبتنی بر بنیادهای سالم فعلی بازار بوده است. در واقع، این گروه تاکید دارد که علی‌رغم نگرانی‌ها درباره چشم‌انداز بازار، تقاضای فعلی برای نفت همچنان پایدار بوده و افت قیمت‌ها صرفا واکنشی به فضای روانی بازار بوده است.

با این حال، تحلیلگران معتقدند که داستان تنها به این بیانیه ختم نمی‌شود. طبق قواعد داخلی اوپک پلاس، هر کشور عضو باید به سقف مشخصی از تولید پایبند باشد. این سازوکار در صورت رعایت کامل می‌تواند عرضه را محدود نگه دارد و از افت قیمت‌ها جلوگیری کند اما شواهد آماری حاکی از آن است که برخی کشورها از سهمیه‌های مجاز خود فراتر رفته‌اند. در شرایطی که نفع جمعی در پایبندی به محدودیت‌ها است، تمایل فردی کشورها برای افزایش تولید و بهره‌برداری بیشتر از بازار می‌تواند ساختار توافق‌ها را تضعیف کند.

پیش از نشست اخیر اوپک پلاس، تحلیلگران شرکت «Clearview Energy Partners» در گزارشی پیش‌بینی کرده بودند که عربستان سعودی (رهبر غیررسمی اوپک پلاس) ممکن است گروه را به افزایش تولید تشویق کند تا با کاهش قیمت نفت، کشورهایی مانند عراق و قزاقستان را وادار کرده به سهمیه‌های تعیین‌ شده پایبند باشند. نکته قابل توجه اینکه پیش‌بینی مذکور درست از آب درآمد و اوپک پلاس تصمیم به افزایش تولید گرفت. ناگفته نماند که دونالد ترامپ نیز به‌ صراحت از اوپک پلاس خواسته بود تولید نفت را بالا ببرد تا قیمت‌ها کاهش یابد، هرچند، میزان تاثیرگذاری این درخواست بر تصمیم نهایی گروه مشخص نیست.

نفع مصرف‌کننده، ضرر تولیدکننده

قیمت پایین‌تر نفت، به‌ طور مستقیم به کاهش قیمت سوخت منجر می‌شود. معمولا در فصل بهار قیمت بنزین افزایش می‌یابد اما امسال در ماه آوریل ۲۰۲۵، شاهد کاهش قیمت‌ها بودیم و احتمال دارد این روند ادامه پیدا کند. برای رانندگان آمریکایی، این کاهش به‌ معنای باقی ماندن پول بیشتر در جیب آن‌هاست.

علاوه‌براین، کاهش قیمت سوخت به افت هزینه‌های لجستیکی و حمل‌ونقل منجر می‌شود و در نهایت، قیمت تمام‌ شده کالاها در بازار کاهش می‌یابد. براساس گزارش موسسه تحلیلی «Pantheon Macroeconomics»، افت اخیر قیمت نفت می‌تواند باعث شود شاخص کلی قیمت مصرف‌کننده حدود ۰٫۳ درصد کمتر از سطح مورد انتظار قرار گیرد.

موسسه مذکور در عین حال پیش‌بینی کرده است که منافع حاصل از کاهش قیمت سوخت، در سطح کلان اقتصادی با زیان‌هایی که متوجه صنعت نفت می‌شود، خنثی خواهد شد. شرکت‌های نفتی در واکنش به کاهش درآمد، ناگزیر به کاهش سرمایه‌گذاری و تعدیل نیروی کار خواهند شد که این موضوع می‌تواند پیامدهای زنجیره‌واری در اقتصاد آمریکا ایجاد کند.

آمریکا در حال حاضر بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در جهان است؛ هرچند شرکت‌های نفتی این کشور به طور مستقیم در مذاکرات اوپک پلاس حضور ندارند اما تصمیمات این ائتلاف به‌ صورت مستقیم بر سودآوری و پویایی آن‌ها اثر می‌گذارد.

افزایش عرضه نفت از سوی اوپک پلاس به همراه سیاست‌های تعرفه‌ای آمریکا، قیمت نفت را به سطحی رسانده است که تولید در بسیاری از میادین نفت شیل آمریکا دیگر توجیه اقتصادی ندارد. شرکت نفتی «Diamondback» به سرمایه‌گذاران خود اعلام کرد: احتمال زیادی وجود دارد که تولید نفت آمریکا به اوج خود رسیده باشد و از این فصل به بعد وارد فاز نزولی شود.

واقعیت آن است که وعده‌هایی چون کاهش قیمت نفت برای مصرف‌کنندگان و هم‌زمان رونق اقتصادی برای تولیدکنندگان، در عمل اهدافی متضاد یکدیگرند و بازتاب‌دهنده یکی از تنش‌های بنیادی در سیاست انرژی دولت ترامپ هستند.

انتهای پیام//