به نظر می‌رسد رقابت میان تولیدکنندگان در کشورهای اردن و مصر با تولیدکنندگان مستقر در کشورهای آسیای جنوب شرقی در حال تشدید است. برخی کارشناسان بر این باورند تعرفههای نامتعارف وضع شده بر واردات کالاها به آمریکا از سوی دولت ترامپ، یکی از عواملی بوده که موجب داغ‌تر شدن رقابت اقتصادی در منطقه خاورمیانه خواهد شد.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به نقل از رسانه خبری «Middle East Eye»، اردن و مصر قصد دارند وارد رقابت اقتصادی با صنایع تولیدی در کشورهای جنوب شرقی آسیا شوند. این دو کشور به خوبی از توسعه صنایع تولیدی در کشورهای جنوب شرقی آسیا که طی سال‌های گذشته شکل گرفته و میلیون‌ها نفر را در این کشورها از خط فقر نجات داده است، مطلع هستند؛ این در حالی که است که همین کشورها زمانی با مشکلاتی مانند تشریفات اداری، رانت و تورم اقتصادی بالا دست و پنجه نرم می‌کردند.
تصمیم دونالد ترامپ مبنی بر تغییر اساسی روند تجارت جهانی که با سیلی از تعرفههای واردات اتخاذ شده، با واکنش‌های متفاوتی در کشورهای منطقه خاورمیانه مواجه شده است. یک تولیدکننده کاغذ در مصر در رابطه با تعرفههای تجاری آمریکا، با بیان اینکه این شرایط در مصر برای تولیدکنندگان در این کشور اتفاق تازه‌ای نیست، افزود: تعرفه‌هایی که ترامپ بر این کشور وضع کرده است، یک مزیت برای تولیدکنندگان کاغذ در مصر محسوب می‌شود؛ چراکه کشورهای تولیدکننده کاغذ همگی قیمت محصولات خود را افزایش داده‌اند
؛ البته کشورهای جنوب شرقی آسیا مانند ویتنام و کامبوج نیز از تعرفههای ترامپ بی‌نصیب نمانده‌اند و برای هر یک به ترتیب تعرفههای ۴۶ درصدی و ۴۹ درصدی اعمال شده است.
از آنجایی که دولت ترامپ تعرفه واردات را براساس تفاوت بین مقدار کالایی که از کشورهای مختلف به ایالات متحده آمریکا وارد می‌شود و آنچه که از آمریکا به طور متقابل به این کشورها صادر می‌شود، محاسبه کرده است، بنابراین آن دسته از تولیدکنندگانی که با هزینه بسیار پایین محصولات خود را تولید و به آمریکا صادر می‌کنند، بیشترین آسیب را از تعرفههای وضع شده خواهند دید زیرا این اقدام دولت ترامپ باعث می‌شود تولیدکنندگان در کشورهای مذکور با افزایش هزینه تولید مواجه شوند.
کشورهای اردن و مصر سال‌هاست که به دنبال تشدید رقابت اقتصادی خود با کشورهای جنوب شرقی آسیا بوده‌اند اما نتوانسته‌اند در این رقابت بسیار سخت که در آن هزینه تولید و دستمزد پایین نیروی حرف اول را زده است، از کشورهای جنوب شرقی آسیا پیشی بگیرند. در همین راستا، اگرچه تعرفههای ترامپ ممکن است رکود اقتصادی را در مقیاس جهانی به همراه داشته باشد و کشورها زیادی از این اقدام آسیب ببینند، با این حال برخی کشورها به ویژه در منطقه خاورمیانه مانند مصر و اردن می‌توانند از پنجره فرصتی که برای آن‌ها فراهم شده است، در راستای توسعه اقتصادی خود بهره ببرند؛ فرصتی که می‌تواند اردن و مصر را پس از سال‌ها تلاش برای دستیابی به جایگاه اقتصادی کشورهای جنوب شرقی آسیا، بالاخره به آرزوی خود که توسعه اقتصادی در حد و اندازه کشورهای آسیایی مذکور است، برساند.
هشام فهمی، رئیس اتاق بازرگانی آمریکا در مصر اظهار داشت: تعرفههای وضع شده بر واردات از کشورهای جنوب شرقی آسیا، همان فرصتی است که می‌تواند اقتصاد مصر و سایر کشورهای خاورمیانه را متحول کند.
وی تصریح کرد: تعرفههای اعمال شده بر کشورهای جنوب شرقی آسیا، بر توسعه صنعت پوشاک مصر تاثیر بسیار مثبتی خواهد داشت.
با این حال، وی معتقد است هنوز نمی‌توان از رسیدن به رشد اقتصادی بسیار بالا برای مصر در آینده به لطف تعرفههای وضع شده توسط ترامپ اطمینان حاصل کرد.
گفتی است دولت ترامپ بر واردات کالاها از مبدا مصر به آمریکا تعرفه ۱۰ درصدی را وضع کرده که نسبت به سایر کشورهای جهان، به ویژه کشورهای جنوب شرقی آسیا رقم بسیار کمتری محسوب می‌شود.
تعرفههای ترامپ راه توسعه اقتصادی مصر را هموار می‌کند
مصر در ظاهر از ویژگی خاصی که صنعتگران خارجی را به حضور در این کشور ترغیب کند، برخوردار نیست. در حال حاضر اقتصاد این کشور به دلیل افزایش نرخ تورم و کاهش ارزش پول ملی چندین سال بوده که دچار بحران شده است. کاهش ارزش پوند مصر، هزینه واردات مواد اولیه برای تولیدکنندگان مصری را افزایش داده است. همچنین این کشور به دلیل محدودیت دسترسی به انرژی، طرح جیره‌بندی برق سراسری را اجرایی کرده که به طور قطع به تولیدکنندگان در این کشور آسیب وارد می‌کند.
طبق آمارهایی که تاکنون منتشر شده است، حجم صادرات کالا از مصر به مقصد ایالات متحده آمریکا چندان چشمگیر نبوده است. پوشاک و منسوجات حدود ۵۱ درصد از کل حجم صادرات مصر را به خود اختصاص داده است. آهن و فولاد با سهم ۹ درصد از حجم صادرات این کشور در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
کارشناسان اقتصادی بر این باورند با تداوم تعرفههای ترامپ تنها مسئله‌ای که مصر برای توسعه اقتصادی خود باید به آن توجه کند، این است که کالاهای تولیدی را در مقایسه با کشورهای آسیای جنوب شرقی با هزینه کمتری تولید و با قیمت پایین‌تری عرضه کند. صنعت پوشاک مصر، یکی از بخش‌هایی به شمار می‌آید که در حال حاضر پویایی نسبتا مناسبی دارد و افزایش حجم سرمایه‌گذاری‌ها در آن می‌تواند این بخش را به سکوی پرتابی برای سایر صنایع تولیدی این کشور در شرایط فعلی تبدیل کند.
یکی از تولیدکنندگان کاغذ در مصر مطرح کرد: اگرچه دستمزد نیروی کار و هزینه تولید در مصر نسبت به کشورهای جنوب شرقی آسیا بالاتر بوده اما تعرفههای ترامپ شرایط را برای ایجاد تحول اقتصادی در این کشور آفریقایی فراهم کرده است. لازم به ذکر است که شکوه نسبی صنایع تولیدی مصر به دوران محمد علی پاشا، فرماندار عثمانی که کشور امروزی مصر را در اوایل قرن نوزدهم تاسیس کرد، برمی‌گردد.
در جنگ جهانی دوم، صنایع تولیدی مصر به یک وضعیت ثبات نسبی رسید اما در واقع این صنعتگران یونانی، ایتالیایی و ارمنی بودند که اقتصاد مصر را در دست داشتند. هنگامی که جمال عبدالناصر در سال ۱۹۵۲ میلادی در مصر به قدرت رسید، به واگذاری سهام واحدهای تولیدی به بخش دولتی مبادرت ورزید و به وضع محدودیت‌های تجاری در این کشور اقدام کرد.
در مجموع می‌توان اعلام کرد در صورتی که صنایع تولیدی قدیمی و فرسوده مصر در میان‌مدت و بلندمدت خود را با تغییراتی که زنجیره تامین جهانی ناشی از تعرفههای ترامپ به خود خواهد دید، تطبیق دهد اما توسعه اقتصادی در این کشور اتفاق خواهد افتاد.
شرایط اقتصادی در دیگر کشور خاورمیانه یعنی اردن در مقایسه با مصر کمی پیچیده‌تر به نظر می‌رسد. اقتصاد اردن به لطف یک سیستم حمایتی گسترده دولتی که از قضا حمایت آمریکا را نیز با خود به همراه دارد، در وضعیت نسبی مناسبی قرار داشته و بخش تولید این کشور نیز شرایط نسبتا خوبی را تجربه می‌کند. صنعت نسبتا کوچک پوشاک اردن در حال حاضر در رقابت با صنعت پوشاک مصر و به ویژه ترکیه شرایط بسیار سختی داشته و تحت فشار قرار دارد. با این حال، برخی از تولیدکنندگان در این کشور توانسته‌اند از طریق افزایش سرمایه‌گذاری به لطف برخورداری از توافق‌نامه تجارت آزاد اردن با ایالات متحده آمریکا، محصولات تولیدی خود را به آمریکا صادر کنند.
تعرفههای ترامپ تا چه میزان بر اقتصاد اردن تاثیر می‌گذارد؟
نائل الحسامی، رئیس دفتر اتاق صنایع اردن واقع در شهر امان، بیان کرد: ارزش تجارت دوجانبه اردن با آمریکا، سالانه حدود ۵٫۴ میلیارد دلار برآورد می‌شود که از دیدگاه ایالات متحده آمریکا بسیار ناچیز بوده اما برای اردن رقم بسیار بالایی محسوب می‌شود. وی تاکید کرد: حجم صادرات اردن به آمریکا در سال‌های اخیر روند رو به رشدی را ثبت کرده است. طبق آمارهای ارائه شده، ارزش واردات کالاهای آمریکایی تولید شده در اردن که سال ۲۰۲۴ به آمریکا صادر شده است، حدود ۳٫۴ میلیارد دلار اعلام شده که ۱۵ درصد بیشتر از رقم گزارش شده برای سال ۲۰۲۳ است.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: حجم صادرات اردن به ایالات متحده آمریکا بسیار ناچیز بوده و توقف آن برای آمریکایی چندان اهمیت ندارد. با این وجود، در صورتی که اجرای تعرفههای ترامپ ادامه یابد، اقتصاد اردن از این مسئله تاثیر خواهد پذیرفت.
به گفته وی، یکی از محصولات تولیدی اردن که در بحبوحه جنگ اوکراین صادرات آن به آمریکا روندی افزایشی به خود گرفت، محموله‌های پتاس یا پتاسیم هیدروکسید بوده که ارزش اقتصادی قابل توجهی را برای اردن به ارمغان آورد.
یکی از برجسته‌ترین شرکت‌های اردنی که محصولات تولیدی خود را به آمریکا صادر می‌کند، شرکت «Petra Engineering Industries» نام دارد که در زمینه تولید سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی (HVAC) سفارشی فعالیت می‌کند.
یکی از مدیران اجرایی دولت اردن در رابطه با وضعیت اقتصادی این کشور، گفت: حتی با وجود تعرفه واردات ۲۰ درصدی اعمال شده بر واردات کالا از اردن، اقتصاد این کشور وضعیت رقابتی خود را نسبت به چین و اتحادیه اروپا حفظ خواهد کرد.
وی ابراز کرد: تقریبا بر واردات کالا از همه کشورهای جهان به مقصد آمریکا تعرفه وضع شده و تعرفههای اعمال شده برای اردن به نسبت سایر کشورهای دیگر عدد نسبتا کمتری است.
این مدیر اقتصادی مطرح کرد: این تعرفه‌ها به آن دسته از صادرکنندگان اردنی که در حال انجام مناقصات و مزایده‌های تجاری هستند و محصولات خود را با حاشیه سود مشخص و بالایی به فروش می‌رسانند، آسیب بیشتری وارد خواهد کرد.
تاثیرگذاری این تعرفه برای اکثر صادرکنندگان اردنی که محصولات تولیدی خود را مستقیما به آمریکا صادر می‌کنند، بسیار ناچیز بوده و در واقع این مصرف‌کننده آمریکایی هستند که باید هزینه بیشتری را برای کالاهای اردنی صادر شده به آمریکا پرداخت کنند.
شمار دیگری از اقتصاددانان معتقدند اقتصاد برخی دیگر از کشورهای خاورمیانه مانند مراکش نیز از تداوم اجرای تعرفههای ترامپ سود خواهند برد و این کشور می‌تواند از وضعیت ایجاد شده به نفع توسعه اقتصادی خود استفاده کند.
این کشور آفریقای شمالی با توجه به اینکه شرکت‌های تولیدکننده در جهان به دنبال گزینه‌هایی قابل‌دسترس‌تر برای تغییر مسیر زنجیره‌های تامین هستند، انتخاب مناسبی برای سرمایه‌گذاری به حساب می‌آید. مراکش در حال حاضر در تولید خودرو در قاره آفریقا پیشگام بوده و می‌تواند با جذب سرمایه از قاره اروپا و احتمالا کانادا و مکزیک، صنعت خودروی خود را توسعه ببخشد. گفتنی است مراکش نیز همانند مصر با تعرفه ۱۰ درصدی واردات از سوی ترامپ مواجه شده است.
در مجموع می‌توان بیان کرد با توجه به اینکه یکی از اهدافی که ترامپ با وضع تعرفههای واردات به آمریکا به دنبال آن بوده، بازتعریف سیستم تجارت جهانی است، به نظر می‌رسد منطقه خاورمیانه که کمترین تعرفه واردات را به خود اختصاص داده است، می‌تواند بیشترین بهره را از طریق جذب سرمایه به منظور توسعه اقتصادی داشته باشد و با توجه به افزایش هزینه تولید در کشورهای جهان، کشورهای مستقر در منطقه خاورمیانه هزینه کمتری برای تولید محصولات صرف می‌کنند. در یک نگاه کلی، این مسئله می‌تواند به نفع اقتصاد این کشورها تمام شود.
انتهای پیام//
