صنعت فولاد در ایران طی سال‌های اخیر با موانع و محدودیت‌های متعددی دست و پنجه نرم کرده است؛ چالش‌هایی که بخش کوچکی از آن به تحریم‌های خارجی و بخش عمده‌ای نیز به مشکلات داخلی برمی‌گردد. در این بین، شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده کنسانتره سنگ‌آهن و گندله در شرق کشور، هدف‌گذاری و اولویت خود را بر توسعه و تولید پایدار و تداوم مسیر ارزش‌آفرینی قرار داده است تا به این ترتیب ضمن به حداقل رساندن عدم‌النفع‌های ناشی از قطعی برق و گاز، بهره‌وری لازم از ظرفیت‌های موجود در منطقه معدنی سنگان را داشته باشد. این شرکت در تلاش است با اجرای پروژه‌های توسعه‌ای و زیرساختی، ظرفیت اسمی تولید خود را به ۷٫۵ میلیون تن کنسانتره سنگ‌آهن و ۷٫۵ میلیون تن گندله افزایش دهد و عزم خود را برای تحقق این مهم جزم کرده است. در همین راستا، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» گفت‌وگویی با علی امرایی، مدیرعامل باتجربه و موفق شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان تدارک دیده است که متن کامل آن را در ادامه خواهید خواند:

در خصوص عملکرد شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان در حوزه تولید و سودآوری در سال ۱۴۰۳ توضیحاتی ارائه بفرمایید.

همان‌طور که مستحضر هستید، در حال حاضر منطقه معدنی سنگان بزرگ‌ترین ذخایر سنگ‌آهن کشور به میزان بیش از یک میلیارد تن را در اختیار دارد؛ البته عملیات اکتشاف تکمیلی و عمقی در آنومالی‌های موجود، به ویژه در آنومالی شرقی کماکان ادامه داشته که توسط یکی از مجتمع‌های فعال در سطح منطقه در حال انجام است. براساس مصوبه هیئت وزیران در ابتدای دهه ۹۰، تولید ۱۷ میلیون و ۵۰۰ هزار تن کنسانتره سنگ‌آهن و ۱۵ میلیون تن گندله در منطقه معدنی سنگان به تصویب رسید که از این میزان، سهم شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان پنج میلیون تن کنسانتره و پنج میلیون تن گندله بوده است. در همین راستا، میزان تولید گندله در کارخانه گندله‌سازی فولاد سنگان از ابتدای زمان بهره‌برداری تاکنون به حدود ۲۷ میلیون و ۴۰۰ هزار تن رسیده و این در حالی است که سال ۱۴۰۳، برای نخستین بار از ظرفیت اسمی تولید در این کارخانه عبور کردیم و موفق به تولید پنج میلیون و ۶۰ هزار تن گندله شدیم. این موفقیت در حالی رقم خورد که با چالش ناترازی انرژی (برق و گاز) مواجه بودیم و علی‌رغم شرایط حاکم، ظرفیت اسمی تولید گندله را محقق کردیم. در سالی که گذشت، در کارخانه کنسانتره‌سازی به تولید چهار میلیون و ۶۳۰ هزار تن کنسانتره سنگ‌آهن دست یافتیم و امیدواریم با تمهیداتی که در راستای مقابله با ناترازی انرژی و دیگر چالش‌های موجود اندیشیده‌ایم، در سال جاری به ظرفیت اسمی تولید در این کارخانه نیز دست پیدا کنیم. لازم به ذکر است که در سال ۱۴۰۳، سود مجموعه هم‌زمان با تولید گندله به میزان بیش از ظرفیت اسمی کارخانه، حدود ۵ درصد افزایش یافت و این سودآوری در حالی رقم خورد که رشد قیمت حامل‌های انرژی، هزینه‌های حمل و نرخ خوراک (سنگ‌آهن)، همگی حاشیه سود شرکت را تحت‌الشعاع قرار داده بودند.

تا به امروز با چه چالش‌های عمده‌ای در مسیر توسعه تولید مواجه بوده‌اید و چه اقداماتی را با هدف غلبه بر مشکلات موجود انجام داده‌اید؟

بی‌شک ناترازی انرژی را باید مهم‌ترین چالش پیش‌روی فولادسازان کشور نامید؛ به نحوی که در سال جاری، طی اقدامی بی‌سابقه شاهد آغاز محدودیت برقی کارخانه‌های فولادی از اوایل اردیبهشت ماه بوده‌ایم و این در حالی است که محدودیت برق این واحدها در سال‌های گذشته از فصل تابستان شروع می‌شد. از طرفی، محدودیت تامین گاز صنایع فولادی نیز در سال ۱۴۰۳، از اوایل فصل پاییز آغاز شد و همین مسئله از هم‌اکنون نگرانی‌هایی را در خصوص تامین گاز این واحدها در نیمه دوم سال جاری ایجاد کرده است. با این وجود و با هدف غلبه بر این ابرچالش، ما اقدامات و سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی را در راستای تامین پایدار انرژی انجام داده‌ایم که از جمله می‌توان به انتقال زمان عملیات نگهداری و تعمیرات سالیانه به بازه زمانی اعمال محدودیت‌ها (به ویژه پیک مصرف برق و گاز)، خرید برق تضمینی از نیروگاه سمنان و مشارکت ویژه با تامین‌کنندگان گاز استان خراسان رضوی اشاره کرد. علاوه‌براین، پروژه احداث نیروگاه بادی با ظرفیت ۲۰۰ مگاوات را در دست اقدام داریم که راه‌اندازی آن می‌تواند نقش موثری در تولید پایدار و ارزش‌آفرینی فولاد سنگان ایفا کند. از طرفی، با توجه به اینکه کمبود آب در سال‌های اخیر به یک معضل جدی در کشور، به ویژه در مناطق کم‌آب تبدیل شده است، با هدف تامین پایدار آب مورد نیاز کارخانه‌های تولیدی خود، پروژه‌های مهمی همچون مشارکت در انتقال آب دریای عمان به استان خراسان رضوی و احداث خطوط جمع‌آوری فاضلاب و تصفیه پساب شهری تایباد، خطوط انتقال آب از تصفیه‌خانه و نیز خط لوله انتقال آب از دشت کرات را در دست اقدام داریم.

هزینه بالای حمل، یکی دیگر از چالش‌هایی به شمار می‌آید که عملکرد ما در این سال‌ها را تحت تاثیر قرار داده است؛ به نحوی که برای انتقال گندله از خواف به بندرعباس و صادرات آن، هزینه‌ای بیش از قیمت خود سنگ‌آهن یعنی بین ۱۰۰ تا ۱۳۰ دلار را متحمل می‌شویم. در همین راستا، اقدام به خرید ۵۰۰ دستگاه کامیون برای حمل محصول به شرکت فولاد مبارکه در مرکز و نیز بندرعباس در جنوب کشور جهت عرضه محصول در بازارهای صادراتی کرده‌ایم که تاثیر بسزایی در کاهش هزینه حمل داشته است. در این میان، نباید از توسعه حمل‌ونقل ریلی غافل شویم؛ چراکه این مهم به دلیل مقرون‌به‌صرفه بودن، سرعت بالا، جلوگیری از تخریب زیرساخت‌های جاده‌ای و کاهش مخاطرات انسانی، در حال حاضر به عنوان مناسب‌ترین و ایمن‌ترین روش حمل‌ونقل برای صنایع معدنی در جهان شناخته می‌شود. از طرفی، طبق سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ قرار بود ۲۶ هزار کیلومتر خط ریلی در کشور داشته باشیم اما امروز شاهد آن هستیم که این میزان در خوش‌بینانه‌ترین حالت به ۱۸ هزار کیلومتر می‌رسد که به هیچ وجه جوابگوی نیاز فعالان بخش معدن و صنایع معدنی نیست. با توجه به اینکه تامین پایدار مواد اولیه، به یکی دیگر از مهم‌ترین چالش‌های فولادسازان در آینده تبدیل خواهد شد و شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان نیز از این قاعده مستثنی نیست، در همین راستا نسبت به برگزاری جلسات متعدد برای خرید مواد اولیه (کلوخه سنگ‌آهن)، کنترل موجودی پایل‌های ذخیره سنگ‌آهن و حمل در زمان مناسب اقدام کرده‌ایم و تمام تلاش خود را در این زمینه به کار خواهیم گرفت.

در حال حاضر چه طرح‌های توسعه‌ای را در شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان در دست اقدام دارید؟

همان‌طور که پیش‌تر نیز اشاره شد، در حال حاضر ظرفیت اسمی تولید در کارخانه‌های کنسانتره‌سازی و گندله‌سازی ما هر یک به میزان پنج میلیون تن است که به دنبال افزایش آن، هر یک به میزان هفت میلیون و ۵۰۰ هزار تن با اجرای پروژه‌های توسعه‌ای متنوع هستیم. به طور مشخص، پروژه‌های فولاد سنگان در دو بخش «توسعه» و «زیرساخت» تعریف و عملیاتی می‌شوند. در حوزه توسعه، هم‌اکنون پروژه احداث کارخانه کنسانتره هماتیتی با ظرفیت تولید سالیانه دو میلیون و ۵۰۰ هزار تن را در دست اجرا داریم؛ این در حالی است که کارخانه‌های کنسانتره‌سازی موجود در کشور بر پایه کنسانتره مگنتیت «Fe3O4» بنا شده‌اند. بر همین اساس بنا داریم علاوه بر ظرفیت مگنتیت، از ظرفیت هماتیت نیز استفاده کنیم و تولید کنسانتره خود را به هفت میلیون و ۵۰۰ هزار تن در سال افزایش دهیم. در حال حاضر پیشرفت فیزیکی این پروژه به حدود ۲۰ درصد می‌رسد و عملیات اجرایی آن از سرعت قابل قبولی برخوردار است. پروژه زیرسقفی افزایش ظرفیت تولید گندله از پنج به هفت میلیون و ۵۰۰ هزار تن در سال، پروژه توسعه‌ای مهم دیگری به شمار می‌آید که هم‌اکنون مطالعات آن انجام شده است و ضمن آماده‌سازی اسناد، به زودی عملیات اجرایی این پروژه آغاز خواهد شد. پروژه انباشت مکانیزه باطله (اسپریدر) برای اولین بار در کشور، یکی دیگر از پروژه‌های توسعه‌ای ماست که از طریق آن، دپوی باطله به مدت ۳۰ سال در زمینی به وسعت ۳۰۰ هکتار صورت خواهد پذیرفت. علاوه بر نتایج شگرف زیست‌محیطی که این پروژه همگام با کاهش انتشار ریزگردها به همراه دارد، ما می‌توانیم از سنگ‌آهن موجود در این باطله به عنوان خوراک مورد نیاز کارخانه کنسانتره‌سازی استفاده کنیم. پروژه بارگیرخانه کامیونی، یکی دیگر از پروژه‌های توسعه‌ای محسوب می‌شود که در مجموعه فولاد سنگان در دست اقدام قرار دارد و به دنبال احداث آن در کنار بارگیرخانه ریلی موجود هستیم.

در حوزه زیرساخت نیز پروژه‌های متعددی را در بخش‌های «آب و پساب»، «برق و الکترونیک» و «جاده و راه» تعریف کرده‌ایم. در بخش آب و پساب، پروژه زیرساختی شبکه جمع‌آوری فاضلاب و احداث تصفیه‌خانه شهرستان تایباد و خطوط انتقال از تصفیه‌خانه به محل کارخانه فولاد سنگان را در دست اجرا داریم. احداث شبکه جمع‌آوری فاضلاب تایباد در قالب دو فاز تعریف شده که فاز نخست آن با پیشرفت فیزیکی بیش از ۶۰ درصدی در حال انجام است و عملیات اجرایی فاز دوم آن به زودی آغاز خواهد شد. در حال حاضر پیشرفت فیزیکی پروژه احداث تصفیه‌خانه به بیش از ۲۵ درصد و خطوط انتقال نیز به بیش از ۷۰ درصد می‌رسد و راه‌اندازی این پروژه، تاثیر بسزایی بر تامین آب مورد نیاز کارخانه‌های تولیدی مجموعه خواهد داشت. در بخش برق و الکترونیک، پروژه اعلان اطفای حریق را در دست اقدام داریم که به نوعی یک پروژه صنعتی محسوب می‌شود. انتقال شبکه فیبر نوری، پروژه دیگری به شمار می‌آید که در این بخش مشغول اجرای آن هستیم؛ به علاوه، پروژه‌های دوربین و ۲۰ کیلووت برق شرکت را هم می‌توان به این پروژه‌ها اضافه کرد.

توسعه پست سوئیچ‌گیر اصلی فولاد سنگان، از جمله مهم‌ترین پروژه‌های ما در بخش برق و الکترونیک به حساب می‌آید؛ چراکه به دنبال احداث کارخانه‌های جدید و متناسب با افزایش ظرفیت تولید، سوئیچ‌گیر اصلی مجموعه نیز باید توسعه پیدا کند و این پروژه هم‌اکنون با پیشرفت فیزیکی قابل توجه بیش از ۹۰ درصدی در دست اجراست. در خصوص پروژه احداث نیروگاه بادی با ظرفیت ۲۰۰ مگاوات نیز باید گفت که هم‌اکنون مطالعات نهایی انجام شده است و دو دکل بادسنجی ۱۰۰ متری را در محل پروژه نصب کرده‌ایم تا از این طریق به اطلاعات لازم در خصوص وزش باد دست پیدا کنیم. به علاوه، اسناد لازم را آماده و پیمانکاران را نیز شناسایی کرده‌ایم و به دنبال تامین مالی جهت اجرای این پروژه هستیم. نکته قابل توجه اینکه مجموع ظرفیت نیروگاه بادی در کشور به ۳۵۰ مگاوات می‌رسد و بی‌شک احداث چنین نیروگاهی با ظرفیت ۲۰۰ مگاوات توسط فولاد سنگان، تحولی شگرف در این حوزه ایجاد خواهد کرد. در بخش جاده و راه، به نوعی ما در حال ایفای مسئولیت‌های اجتماعی خود در منطقه سنگان و شهرستان خواف هستیم؛ به نحوی که در پروژه چهار بانده شدن محور سنگان-خواف-رشتخوار_تربت حیدریه حضوری موثر داریم و مسئولیت احداث جاده سلامی به خلیل‌آباد شهرستان خواف به طول بیش از ۱۲ کیلومتر را بر عهده گرفته‌ایم. در حال حاضر دو پیمانکار از هر دو سمت جاده در این پروژه مشغول فعالیت هستند و به دنبال آن هستیم مدت زمان اجرای معمول این‌چنین پروژه‌هایی که سه سال است را به یک سال کاهش دهیم. در واقع امیدواریم که تا پایان سال جاری بتوانیم این پروژه را به بهره‌برداری برسانیم.

چه آینده‌ای را پیش‌روی بزرگ‌ترین تولیدکننده کنسانتره و گندله در شرق کشور متصور هستید؟

شرکت صنایع معدنی فولاد سنگان به عنوان یک برند معتبر و خوش‌نام نه تنها در سطح منطقه بلکه در کل کشور شناخته می‌شود که رسالت خود را تامین پایدار مواد اولیه مورد نیاز بزرگ‌ترین فولادساز کشور یعنی گروه فولاد مبارکه می‌داند. از این رو، با توجه به طرح‌های توسعه‌ای متنوعی که در دست اقدام داریم، آینده بسیار روشنی را برای بزرگ‌ترین تولیدکننده کنسانتره سنگ‌آهن و گندله در شرق کشور متصور هستیم. نکته قابل توجه اینکه علاوه بر پروژه‌های مذکور، اقدامات مطالعاتی بر روی کانی‌های کم‌عیار را آغاز کرده‌ایم و به دنبال استفاده از این کانی‌ها در خطوط تولید خود در آینده نزدیک هستیم.

انتهای پیام//