صنعت فولاد در ایران طی سالیان اخیر با رشد و پیشرفت قابل‌توجهی همراه شده است و شرکت‌های فولادی به عنوان بخش مهمی از بدنه صنعتی کشور، نقش بسزایی در تولید ناخالص ملی، اشتغال‌زایی، صادرات و در نهایت به حرکت درآمدن چرخ صنعت و ارزش‌آفرینی اقتصادی ایفا کرده‌اند. با توجه به کاربرد فولاد در صنایع مختلف مانند خودروسازی، لوازم خانگی و …، تولید و صادرات انواع محصولات فولادی به ویژه مقاطع تخت سرعت بیشتری به خود گرفته است و هم‌اکنون شاهد تولید انواع ورق‌ با گریدهای جدید در شرکت‌های فولادی و عرضه آن در بازارهای داخلی و صادراتی هستیم. طبق آمار انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در نیمه نخست امسال، چهار میلیون و ۵۵۰ هزار تن ورق گرم، یک میلیون و ۲۳۸ هزار تن ورق سرد و ۸۵۵ هزار تن ورق پوشش‌دار تولید شده که تولید ورق گرم با رشد ۳٫۸ درصدی نسبت به مدت مشابه سال پیش (چهار میلیون و ۳۸۵ هزار تن) و تولید ورق پوشش‌دار با افزایش ۸٫۹ درصدی نسبت به مدت مشابه سال پیش (۷۸۵ هزار تن) همراه بوه است.

علاوه‌براین، با توجه به نیاز مصرف‌کنندگان داخلی و همچنین ضرورت ایجاد ارزش افزوده بیشتر با تولید و صادرات محصولات ارز‌ش افزای فولادی، شاهد تولید ورق‌های جدید توسط فعالان این بخش هستیم که از جمله این محصولات، می‌توان به ورق گالوالوم (Galvalume) اشاره کرد. این ورق با پوشش ۵۵ درصد آلومینیوم و ۴۵ درصد روی، نسبت به ورق‌های گالوانیزه با پوشش ۹۹ درصد روی و یک درصد آلومینیوم، مقاوت به خوردگی و مقاوت حرارتی بالاتری دارد و از چسبندگی پوشش و قابلیت رنگ‌پذیری بالاتری نسبت به ورق‌های گالوانیزه برخوردار است. ورق گالوالوم از کاربردهای بسیاری در بخش‌های مختلف همچون پروفیل‌های باز ساختمانی (U شکل)، اگزوزسازی، سوله‌سازی و لوازم خانگی برخودار است اما متاسفانه اطلاعات کافی از این محصول در بازار داخل وجود ندارد و به همین دلیل همچنان شاهد استفاده بیشتر از ورق‌های گالوانیزه به جای گالوالوم هستیم.

از جمله مهم‌ترین دلایل این امر، می‌توان به کیفیت‌محور نبودن انواع ورق‌های پوشش‌دار تولید شده در داخل اشاره کرد. ورق‌های گالوانیزه بر اساس روش تولید، نوع گل و نوع شکل‌دهی، به انواع مختلفی دسته‌بندی می‌شوند که از جمله آن‌ها می‌توان به گل‌ریز و گل‌درشت اشاره کرد. در حال حاضر فرضیه نادرستی مبنی بر اینکه هرچقدر ورق گالوانیزه و یا گالوالوم تولیدی گل‌درشت‌تر باشد، کیفیت آن نیز مطلوب‌تر خواهد بود، در بین مصرف‌کنندگان شکل گرفته است؛ در حالی که کیفیت ورق با گل ریزتر، به مراتب بیشتر از ورق‌های گل‌درشت بوده و از مقاومت به خوردگی و حرارتی بالاتری نیز برخودار است. برای مثال در تست پاشش نمک «Salt Spray Test» که یکی از روش‌های متدوال اندازه‌گیری مقاومت به خوردگی محصولات فلزی است، مقاوت به خوردگی ورق گالوالوم رنگی، بیش از یک هزار ساعت و ورق گالوانیزه رنگی، حدود ۳۰۰ تا ۴۰۰ ساعت تخمین زده می‌شود. با این وجود، کماکان استقبال چندانی از تولید و استفاده از ورق گالوالوم نسبت به گالوانیزه نشده است. جای خالی تکنولوژی‌های جدید در زمینه جوشکاری ورق‌های گالوالوم و استفاده از تکنیک‌های مشابه با جوشکاری ورق گالوانیزه، یکی دیگر از عوامل مهجور ماندن استفاده از ورق گالوالوم در کشور به شمار می‌آید و علی‌رغم تفاوت‌هایی که در خواص فیزیکی و مکانیکی این دو محصول وجود دارد، همچنان جوشکاری ورق گالوالوم با ولتاژ و آمپر یکسان با جوشکاری ورق گالوانیزه انجام می‌شود.

ایران با تولید ۲۲ میلیون و ۱۰۰ هزار تن فولاد خام در سال جاری، در جمع ۱۰ تولیدکننده برتر فولاد جهان قرار دارد و از آنجایی که صنعت فولاد جهان در حال حرکت به سمت تولید فولادهای خاص و با ارزش افروده بالاست، بنابراین توسعه تولید و صادرات محصولات ارزش‌افزای فولادی که ورق گالوالوم یکی از آن‌هاست، باید بیش از پیش در دستور کار فعالان این صنعت قرار بگیرد. در واقع تحقق این مهم، مستلزم حمایت دولت و رفع چالش‌ها و محدودیت‌های موجود در راستای تولید کیفیت‌محور است و در شرایط تحریم و دشوار اقتصادی، بدون شک صادرات این محصولات ارزآوری قابل‌توجهی را به همراه خواهد داشت و منجر به رونق و بهبود اقتصاد کشور خواهد شد.

یادداشت: امید ایزدپناه – عضو هیئت مدیره شرکت صنایع هفت الماس

انتهای پیام//