یکی از مهم‌ترین مزیت‌های صنعت فولاد کشور، دارا بودن چرخه کامل تولید از مواد اولیه تا محصولات نهایی است. این مزیت در سال‌های گذشته باعث شده بود، ایران به تدریج خود را در میان ۱۰ تولیدکننده بزرگ این محصول در دنیا قرار دهد و از یک واردکننده، به یک صادرکننده تبدیل شود. با وجود اینکه قیمت فولاد در دنیا کاهش یافته اما قیمت برخی محصولات فولادی همچون ورق‌های فولادی در کشور ما بعضا گران‌تر از بازارهای جهانی به فروش می‌روند و همین مسئله باعث شده است تولیدکنندگان برخی محصولات فولادی همچون ورق گالوانیزه، با خطر از دست رفتن مزیت صادراتی در بازار کشورهای همسایه در مقابل محصولات چینی مواجه شوند. در این رابطه، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» با عباسعلی ناصحی، مدیرعامل شرکت مجتمع فولاد دشتستان گفت‌وگو داشته است که متن کامل آن را در ادامه خواهید خواند:
توضیحاتی درباره سابقه فعالیت شرکت مجتمع فولاد دشتستان، و محصولات آن بفرمایید.
مجتمع فولاد دشتستان پیش از ورود به حوزه تولید، سابقه فعالیت تجاری داشته است و این شرکت حدود ۱۵ سال در زمینه صنعت فولاد به تجارت می‌پرداخت. با این حال، به تدریج از فعالیت تجاری به سمت فعالیت صنعتی متمایل شدیم. به طوری که حدودا یک سال است که فاز نخست خط تولید ورق گالوانیزه شرکت فولاد دشتستان به بهره‌برداری رسیده است. این واحد تولیدی در شهرک صنعتی زاویه واقع در شهرستان زرندیه استان مرکزی قرار دارد. مجتمع نورد گالوانیزه دشتستان راد دارای خط تولید ورق‌های اسیدشویی نورد سرد آنلینگ و گالوانیزه، گالوانیزه رنگی و مرکز خدمات در محل کارخانه است. همچنین برای بهره‌برداری از فاز دوم و سوم نیز تمام سالن‌های مربوطه ساخته شده و تجهیزات و ماشین‌آلات نیز خریداری شده‌اند. امیدوار هستیم تا پایان سال ۱۴۰۱ دو فاز یاد شده به بهره‌برداری برسند.
برای بهره‌برداری از فاز اول مجتمع فولاد دشتستان که هداف آن، تولید ورق‌های گالوانیزه بود، حدود ۷۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری انجام دادیم. نکته جالب توجه در خصوص این طرح، آن است که بدون استفاده از تسهیلات بانکی اجرا شد و تمام این سرمایه‌گذاری از آورده نقدی مدیران و سهامداران شرکت تامین شده است. فاز دوم نیز تاکنون ۶۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته است و هنوز هم برای بهره‌برداری از فازهای دوم و سوم از هیچ‌گونه تسهیلات بانکی استفاده نکرده‌ایم. در این راستا، تلاش کرده‌ایم هیچ بار مالی برای دولت نداشته باشیم.
برای کارخانه فولاد دشتستان در فاز نخست حدود ۵۰۰ نفر اشتغال ایجاد شده است. با بهره‌برداری از فاز دوم و سوم تا پایان سال آینده، انتظار می‌رود ۴۰۰ نفر دیگر در کارخانه مشغول به کار شوند.
چه طرح‌های توسعه‌ای را در دستور کار قرار داده‌اید و چه میزان پیشرفت داشته‌اند؟
در فاز نخست، ظرفیت تولید ورق گالوانیزه ۳۸۴ هزار تن در سال است. در فاز دوم قصد داریم به میزان ۵۰۰ هزار تن ورق اسیدشویی تولید کنیم. ضمن اینکه در فاز سوم ظرفیت تولید ۲۵۰ هزار تن ورق سرد مطرح است. همان‌طور که گفته شد، ماشین‌آلات، تجهیزات و دستگاه‌های لازم برای اجرای فازهای بعدی خریداری شده‌اند. هم‌اکنون فرایندهای مالی خرید و انتقال این دستگاه‌ها در حال انجام است و پیش‌بینی می‌شود نصب و راه‌اندازی فازهای دوم و سوم تا پایان سال ۱۴۰۰ به سرانجام برسد.
ظرفیت فعال شرکت فولاد دشتستان به چه میزان است؟
از آنجا که سال‌ها تجربه فعالیت تجاری در زمینه فولاد و ورق گالوانیزه فولادی داشتیم و با آشنایی کامل وارد حوزه تولید در این صنعت شدیم، با وجود اینکه کمتر از یک سال از بهره‌برداری و شروع تولید می‌گذرد، ظرفیت فعال شرکت بیش از ۸۰ درصد است و تلاش خواهیم کرد تا پایان سال جاری میزان تولید به ظرفیت اسمی کارخانه برسد. در این رابطه، برنامه‌ریزی کرده‌ایم برای سال آینده بتوانیم میزان تولید را حتی از ظرفیت اسمی فراتر ببریم.
چه گریدهایی از ورق گالوانیزه در شرکت شما تولید می‌شود؟
تولید ورق گالوانیزه بر اساس گریدهای ورق و نوع پوشش روی است. در حال حاضر، شرکت فولاد دشتستان ورق‌هایی با گرید DX55 ساختمانی تولید می‌کند که میزان تقاضا برای این محصول مطلوب ارزیابی می‌شود.
از چه مواد اولیه‌ای برای تولید ورق گالوانیزه استفاده می‌کنید؟
مهم‌ترین ماده اولیه تولید ورق گالوانیزه، ورق سرد فولادی است که قرار است در فاز دوم و سوم کارخانه، عملا مواد اولیه خود را تولید کنیم. در حال حاضر، مواد اولیه خود را از شرکت‌های فولاد مبارکه و فولاد غرب آسیا تامین می‌کنیم. امیدوار هستیم در پایان سال آینده بتوانیم مواد اولیه خود را تامین کنیم. دیگر ماده اولیه مهم برای تولید ورق گالوانیزه شمش روی است.
تامین شمش روی به چه صورتی انجام می‌شود؟ آیا چالشی در این خصوص دارید؟
خوشبختانه کشور ما یکی از دارندگان مطرح ذخایر روی است و تولیدکنندگان این فلز نیز فعال هستند. در این زمینه شمش روی را هم از بورس کالا و هم از بازار آزاد تامین می‌کنیم. میزان مصرف روی در شرکت فولاد دشتستان در هر ماه حدود ۳۰۰ تن است. در بازار کمبود شمش روی به هیچ وجه وجود ندارد اما متاسفانه نوسان قیمت در این زمینه بسیار زیاد بوده و قیمت این فلز به شدت افزایش یافته است. به طوری که قیمت شمش روی در بازار حدود ۸۳ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم است و با احتساب مالیات بر ارزش افزوده، قیمت آن به بیش از ۹۲ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم می‌رسد. ناگفته نماند که علت افزایش قیمت روی در کشور ما، رشد قیمت‌های جهانی این فلز به ویژه طی چند ماه اخیر بوده است.
تامین ورق سرد فولادی با چه چالش‌هایی همراه است؟
در حال حاضر، قیمت‌های جهانی خودرو کاهش یافته است و قیمت بسیاری از محصولات فولادی نیز به تبع قیمت نفت دچار افت شده‌اند. این در حالی است که در کشور ما هنوز سیاست‌گذاری به سمت کاهش قیمت نرفته است. به طوری که قیمت ورق فولادی کاهش نمی‌یابد. ضمن اینکه برای تامین ورق سرد به شدت با چالش مواجه هستیم زیرا با سهمیه نسبتا کمی که شرکت فولاد مبارکه در اختیار شرکت ما قرار داده است، نمی‌توانیم میزان تولید بالایی داشته باشیم و به چالش برخورده‌ایم. برای جبران کمبود سهمیه و افزایش تولید، عمده ورق سرد مورد نیاز خود را از بازار آزاد تامین می‌کنیم. ناگفته نماند که بخشی از خرید ورق سرد از بورس کالا شامل سهمیه شده و بخش دیگر شامل آن نمی‌شود. ضمن اینکه برای پرکردن ظرفیت تولید خود به تامین ماهانه ۳۲ هزار تن ورق سرد نیاز داریم. این در حالی است که میزان سهمیه در نظر گرفته شده برای خرید ورق سرد فولاد مبارکه برای شرکت فولاد دشتستان حدود سه هزار و ۶۰۰ تن است که تنها ۱۰ درصد از ظرفیت اسمی شرکت را کفاف می‌دهد.
مشتریان صادراتی شما چه کشورهایی هستند؟ آیا قصد گسترش بازار صادراتی را دارید؟
از آنجا که سابقه فعالیت تجاری در حوزه ورق گالوانیزه داشتیم، میان مشتریان داخلی و خارجی کاملا شناخته شده هستیم. بنابراین هنگامی که برای نخستین بار تولیدات خود را به مشتریان عرضه کردیم، از آن استقبال کردند و آن را مورد مصرف قرار دادند. ضمن اینکه در این مدت تمام تلاش خود را به کار بسته‌ایم تا محصولی را با بهترین کیفیت روانه بازار مصرف کنیم. همچنین محصول شرکت ما صادراتی است و عمدتا به بازارهای کشورهای سوریه و عراق صادرات داریم. علاوه‌براین در تلاش هستیم به بازار کشورهایی مانند ارمنستان، ازبکستان و… نیز وارد شویم که مذاکرات جهت صادرات به این کشورها در جریان است.
چه چالش‌های در امر صادرات پیش روی فولاد دشتستان قرار دارد؟
در صورتی که مواد اولیه به موقع به شرکت فولاد دشتستان برسد، درخواست مشتریان صادراتی برای محصولات ما بسیار بالا است. با این حال با توجه به کاهش جهانی قیمت فولاد، قیمت ورق گالوانیزه نیز در بازارهای جهانی کاهش یافته است. این در شرایطی در بازارهای دنیا اتفاق می‌افتد که قیمت ورق فولادی در کشور ما همگام با دنیا کاهش نیافته است و این محصول گران‌تر از قیمت‌های جهانی به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد. بنابراین تولید محصول از این ورق نیز گران‌تر از بازارهای جهانی برای تولیدکننده تمام شده و می‌تواند تهدیدی بالقوه برای بازارهای صادراتی تولیدکنندگان ایرانی باشد. اخیرا قیمت‌های ورق صادراتی چین به قیمت ورق تولید شده در کشور ما نزدیک شده است. در حالی که قبلا شرکت ما راحت‌تر از مشتریان صادراتی تقاضا دریافت می‌کرد. علاوه‌براین، کرایه حمل ورق از کشور ما نسبت به دیگر کشورها کمتر بود و این امر، رقابت‌پذیری ورق‌های صادراتی شرکت ما را در مقابل سایر رقبا به ویژه چین افزایش می‌داد. هم‌اکنون قیمت مواد اولیه ورق گالوانیزه چین کاهش یافته و به تبع آن، قیمت تولید این کشور پایین آمده است. بنابراین می‌تواند با ورق گالوانیزه دیگر کشورها ازجمله کشور ما در بازارهای جهانی دوردست یعنی در بازار عراق نیز رقابت کند. این در حالی است که عراق در همسایگی کشور ما قرار دارد و ممکن است به دلیل کاهش رقابت‌پذیری، بازار عراق را به چینی‌ها بدهیم.
لازم به ذکر است که معامله با مشتریان خارجی با توجه به مسائل تحریمی، صرفا به صورت نقدی انجام می‌شود. البته در معامله پیش‌پرداخت ۲۰ تا ۳۰ درصدی از مشتریان صادراتی اخذ می‌شود و پیش از حمل، تسویه نهایی صورت می‌گیرد. بنابراین مشکلی در تسویه هزینه‌های صادراتی نداریم. این صادرات در شرایطی اتفاق می‌افتد که اعتبارات بانکی و اعتبارات اسنادی به دلیل تحریم‌ها مسدود شده و همه معاملات به صورت نقدی انجام می‌شود.
یکی دیگر از مشکلات صادرکنندگان، عرضه ارز در سامانه نیما است. در صورتی که صادرکننده بتواند بخشی از ارز صادراتی خود را برای مصارف خود استفاده کند، بخشی از مشکلات شرکت‌ها حل می‌شود. ضمن اینکه از مسئولان درخواست داریم که نرخ ارز را یکسان‌سازی کنند و دست صادرکننده را برای تسویه ارز باز بگذارند. از یک سو، تولیدکننده نقشی در قیمت مواد اولیه ندارد و از سوی دیگر، نرخ ارز نیمایی و قیمت فروش تقریبا تثبیت شده است. ضمن اینکه تنها به تولیدکننده بابت هزینه‌های مختلف فشار وارد می‌شود.
انتظار شما از مسئولان و دولتمردان به عنوان یک تولیدکننده چیست؟
تولیدکننده انتظار دارد که به طور دائم مواد اولیه به کارخانه تزریق شود تا تولید جریان یابد و شرکت بتواند بازار خود را بیابد و در زمینه بازرگانی نیز فعال باشد. مجتمع فولاد دشتستان در زمینه بازرگانی با توجه به سابقه فعالیت خود هیچ مشکلی ندارد اما عمده مشکل شرکت در زمینه تولید و به ویژه تامین مواد اولیه است که به میزان بسیار کمی از بورس در اختیار ما قرار می‌گیرد. همچنین برخی قوانین تحمیلی به ویژه در زمینه عرضه در بورس وجود دارد. در صورتی که مشکلات یاد شده به گونه‌ای برطرف شوند که تمام تمرکز خود را روی تولید و بازرگانی بگذاریم، به رشد و توسعه شرکت ما به عنوان یک تولیدکننده کمک خواهد کرد و می‌توانیم برنامه‌های متعددی را اجرا کنیم و در همین حال با فعالیت بازرگانی مناسب، به دنبال توسعه بازارهای داخلی و صادراتی باشیم.
باید توجه داشت بسیاری از کارخانه‌هایی که ورشکست شده‌اند، به دلیل عدم فعالیت بازرگانی مناسب نتوانستند محصولات خود را به موقع در بازار به فروش برسانند. خوشبختانه فعالیت بازرگانی شرکت فولاد دشتستان بسیار قوی و دارای سابقه چندین ساله است و تنها در این میان، برخی قوانین و مقررات دست و پاگیر و همچنین چالش تامین مواد اولیه، توسعه فعالیت را با کندی مواجه می‌کنند. توقع داریم وزارت صنعت، معدن و تجارت در مورد فرایند تامین مواد اولیه بیشتر به فکر تولیدکنندگان باشد و به آن‌ها کمک کند.
