هیدروژن سبز، یک حامل انرژی با میزان انتشار کربن صفر در نظر گرفته شده که از طریق فرایند الکترولیز تولید می‌شود. در حقیقت هیدروژن سبز با استفاده از برق تجدیدپذیر،از منابعی مانند انرژی بادی، خورشیدی، نیروگاه‌های برق‌آبی و انرژی زیست توده برای تقسیم مولکول آب به هیدروژن و اکسیژن تولید می‌شود. برخلاف هیدروژن خاکستری که از گاز طبیعی با انتشار دی‌اکسید کربن بالا تولید می‌شود یا هیدروژن آبی که از روش جذب و ذخیره کربن برای کاهش انتشار استفاده می‌کند، هیدروژن سبز انتشار کربن را به همراه ندارد.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به نقل از پایگاه خبری «Fuel Cells Works»، استفاده از هیدروژن سبز انتشار میزان کربن تولیدی در برخی از صنایع تولیدی به ویژه فولاد، آمونیاک و بخش حمل‌و‌نقل سنگین را کاهش می‌دهد و در واقع گذار به سمت استفاده از این نوع انرژی، باعث افزایش امنیت بخش انرژی و کاهش وابستگی کشورهای جهان به سوخت‌های فسیلی خواهد شد.

از آنجایی که کشورهای جهان تلاش می‌کنند تا به دستاوردهای طرح برایند میزان انتشار صفر در بازه زمانی تعیین شده دست پیدا کنند، استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر می‌تواند تاثیر بسزایی در این روند گذار داشته باشد و هیدروژن سبز به عنوان یکی از انرژی‌های تجدیدپذیر، نقش پررنگی در گذار به سمت انرژی‌های پاک و اجرای فرایند کربن‌زدایی در مقیاس جهانی خواهد داشت.

تحولات استراتژیک و وضعیت فعلی بخش هیدروژن سبز ترکیه

بخش هیدروژن ترکیه در مراحل اولیه توسعه خود قرار دارد اما تحولات اخیر نشان می‌دهد بخش مذکور، روند روبه‌رشدی را تجربه کرده است. تا به امروز، تولید هیدروژن در مقیاس گسترده در ترکیه به صورت محدود انجام می‌شده و تمرکز این کشور تا حد زیادی بر روی اجرای پروژه‌های هیدروژن سبز در مقیاس آزمایشگاهی و اجرای طرح‌های تحقیقاتی در بخش مذکور معطوف بوده است. اهمیت و استفاده از هیدروژن در ترکیه، به طور تدریجی و با گذر زمان روندی صعودی به خود گرفته است.

قابل ذکر است هیدروژن برای اولین بار در تاریخ دوم می ۲۰۰۷ به عنوان یک سوخت جایگزین در ترکیه به رسمیت شناخته شد. در این سال و با تصویب قانون بهره‌وری انرژی، صحبت از به‌کارگیری سوخت هیدروژن در ترکیه در رسانه‌های این کشور به تدریج افزایش پیدا کرد. تصویب این قانون و گنجاندن سوخت هیدروژن به آن، به یک نقطه عطف در ترکیه در راستای کشف انرژی جایگزین در این کشور تبدیل شد.

در سال ۲۰۱۱، ترکیه گام مهم دیگری با تدوین مقرراتی در راستای استفاده از وسایل نقلیه هیدروژنی برداشت و سهم این سوخت در بخش حمل‌و‌نقل داخلی خود را افزایش داد. در تاریخ دوم می ۲۰۱۹، وزارت حمل‌و‌نقل و زیرساخت ترکیه قانون دیگری را با هدف ترغیب استفاده از هیدروژن پاک، به ویژه افزایش بهره‌وری انرژی در بخش حمل‌ونقل به تصویب رساند.

در روز ۱۵ ژانویه ۲۰۲۰، وزارت انرژی و منابع طبیعی ترکیه کنفرانسی با عنوان «Hydroge Exploration» برگزار کرد. در این کنفرانس، چهار مزیت کلیدی هیدروژن از جمله امکان ترکیب آن با سایر انرژی‌های تجدیدپذیر در شبکه برق، کاهش کربن تولیدی در بخش شبکه‌های حرارتی، امکان تولید هیدروژن از زغال‌سنگ داخلی با استفاده از فناوری‌های جذب و ذخیره دی‌اکسید کربن و به‌کارگیری عنصر بور برای ذخیره هیدروژن مورد ارزیابی، بحث و گفت‌و‌گو قرار گرفت.

در واقع، اقدامات انجام شده از افزایش تمرکز ترکیه بر بخش هیدروژن به‌ عنوان یکی از انرژی‌های تجدیدپذیر در گذار به انرژی‌های پاک حکایت دارد. با ارزیابی رشد منابع انرژی تجدیدپذیر در ترکیه از جمله انرژی خورشیدی و بادی، می‌توان به رشد صنعت هیدروژن سبز در این کشور در آینده امیدوار بود.

علی‌رغم تلاش‌های انجام شده از سوی دولت ترکیه در بخش هیدروژن سبز، تاکنون یک چارچوب سیاست‌گذاری مشخص و جامعی برای این بخش ارائه نشده است. انتشار طرح راهبردی و نقشه راه بخش هیدروژن ترکیه که توسط وزارت انرژی و منابع طبیعی این کشور منتشر شد، دقیقا اقدامی بود که شکاف قانون‌گذاری به منظور روند توسعه بخش مذکور را که البته تنها مراحل نخست راه‌اندازی پروژه‌های هیدروژن در این کشور شامل می‌شود، پوشش خواهد داد.

در راستای تلاش‌های جهانی برای اجرای فرایند کربن‌زدایی در بخش انرژی، ترکیه پیشرفت چشمگیری در روند ارائه سیاست‌گذاری‌های بخش هیدروژن داشته که با تلاش‌های جهانی صورت گرفته در همین راستا قابل مقایسه است. طرح راهبردی و نقشه راه بخش هیدروژن ترکیه، چشم‌انداز بلندمدت و بلندپروازانه‌ای را برای تولید، ذخیره‌سازی و صادرات هیدروژن سبز این کشور مشخص کرده است.

با اجرای این نقشه راه، بخش هیدروژن به عنوان یک منبع سوخت جایگزین حیاتی تعیین شده که نقش مهمی در دستیابی به اهداف تعیین شده در طرح برایند انتشار کربن صفر ترکیه تا سال ۲۰۵۳ ایفا خواهد کرد. نقشه راه مذکور، نه تنها بخش هیدروژن را به یک بخش کلیدی در فرایند کربن‌زدایی صنعت انرژی این کشور تبدیل می‌کند بلکه جایگاه و سهم بخش مذکور را در صنعت انرژی این کشور در آینده ارتقا و افزایش خواهد داد.

چشم‌انداز و اهداف راهبردی بخش هیدروژن سبز ترکیه

براساس نقشه راه تدوین شده برای بخش هیدروژن سبز ترکیه، نقشی اساسی برای این بخش در دستیابی به هدف‌گذاری‌های طرح برایند انتشار کربن صفر ترکیه تا سال ۲۰۵۳ در نظر گرفته شده است. در این نقشه راه، یک مدل اقتصاد بدون کربن ترسیم شده که در آن، هیدروژن در بخش‌های مختلف از جمله صنعت انرژی و صنعت حمل‌و‌نقل در راستای اهداف توسعه اقتصادی ترکیه و دستیابی به تعهدات این کشور در سطح بین‌المللی در خصوص جلوگیری از تغییرات اقلیمی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در نقشه راه‌ مذکور، دستیابی به اهداف بسیار مهمی از جمله ادغام بخش هیدروژن در سبد انرژی ترکیه برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، کربن‌زدایی صنایعی مانند فولاد، سیمان، مواد شیمیایی و حمل‌و‌نقل سنگین و جایگزینی سوخت‌های فسیلی با هیدروژن سبز در آن‌ها و توسعه زنجیره ارزش هیدروژن داخلی با هدف به‌کارگیری فناوری‌های نوآورانه، جذب سرمایه‌گذاران جدید و ایجاد اشتغال تعیین شده است.

با دستیابی به اهداف تعیین شده در نقشه راه بخش هیدروژن ترکیه، جایگاه این کشور در مقیاس منطقه‌ای و جهانی در توسعه فناوری‌های مرتبط با بخش مذکور و جذب سرمایه‌گذاران در آن ارتقا پیدا خواهد کرد. در خصوص اهداف تعیین شده برای بخش هیدروژن ترکیه، می‌توان بیان کرد که بخش دولتی و خصوصی در افزایش تولید هیدروژن، کاهش هزینه‌‌کردها و ایجاد زیرساخت‌های مرتبط و فراهم کردن محیط نظارتی لازم در راستای دستیابی به اقتصاد دورانی مبتنی بر بخش هیدروژن نقش پررنگی خواهند داشت.

نقشه راه بخش هیدروژن ترکیه؛ اهداف کلیدی و اقدامات مرتبط با آن

موقعیت مناسب جغرافیایی، دسترسی به انرژی‌های تجدیدپذیر و پیوندهای تجاری راهبردی ترکیه، شرایطی را ایجاد کرده است که در آن، این کشور می‌تواند به یکی از تامین‌کنندگان هیدروژن سبز در بازارهای اروپایی و جهانی تبدیل شود. نقشه راه بخش هیدروژن ترکیه در واقع با هدف تبدیل این کشور به مرکز اصلی و کلیدی تولید این سوخت پاک در منطقه تدوین شده است.

براساس مفاد تدوین شده در این نقشه راه، ظرفیت سالانه الکترولیز هیدروژن ترکیه تا سال ۲۰۳۰ حدود دو گیگاوات، تا سال ۲۰۳۵ حدود پنج گیگاوات و تا سال ۲۰۵۳ حدود ۷۰ گیگاوات افزایش را تجربه خواهد کرد. این افزایش تدریجی موجب افزایش استفاده از هیدروژن و سهم این سوخت پاک در تولید برق تجدیدپذیر ترکیه خواهد شد.

علاوه‌براین، قرار است هزینه‌های تولید هیدروژن سبز به ۲٫۴ دلار در هر کیلوگرم تا سال ۲۰۳۵ و ۱٫۲ دلار در کیلوگرم تا سال ۲۰۵۳ در ترکیه کاهش پیدا کند که از لحاظ قیمتی، موجب افزایش رقابت با سوخت‌های فسیلی در این کشور خواهد شد.

واضح است که دستیابی به این اهداف، مستلزم به‌کارگیری فناوری‌های پیشرفته، صرفه‌جویی در هزینه‌ها و ادغام سایر انرژی‌های تجدیدپذیر با انرژی هیدروژن سبز در بخش تولید برق خواهد بود. با توسعه بخش هیدروژن در مقیاس جهانی، کاهش هزینه و راه‌اندازی واحدهای تولید آن در مقیاس گسترده، تدوین سیاست‌گذاری‌های بلندپروازانه در بخش مذکور از سوی ترکیه و ارائه نقشه راهی شفاف برای افزایش سرمایه‌گذاران در بخش هیدروژن شرایطی را فراهم کرده که ترکیه در آن می‌تواند به یک بازیگر کلیدی در گذار جهانی به انرژی‌های تجدیدپذیر، به ویژه در بخش هیدروژن تبدیل شود.

فرصت‌های ایجاد شده برای کسب‌وکارهای نوپا و سرمایه‌گذاران در بخش هیدروژن ترکیه

در نقشه راه بخش هیدروژن ترکیه، فرصت‌های قابل‌ توجهی برای ایجاد شغل در بازار داخلی و بین‌المللی و همچنین مشارکت و بهره‌مندی از رشد بازار انرژی‌های نو، به ویژه در بخش مذکور ارائه شده است. در این نقشه راه، به حمایت دولت ترکیه از بخش خصوصی برای ورود به بخش هیدروژن سبز اشاره شده است و در آن دولت شرایط را برای حضور سرمایه‌گذاران در بخش نامبرده شده فراهم خواهد کرد.

بر همین اساس، شرکت‌هایی که در تولید، ذخیره یا توزیع هیدروژن ترکیه سرمایه‌گذاری کنند، می‌توانند از برخی امتیازات ویژه مانند دریافت مشوق‌های دولتی نظیر کمک‌های بلاعوض، معافیت یا کاهش پرداخت مالیات و دسترسی به نرخ ترجیحی برای هیدروژن سبز بهره‌مند شوند. در این نقشه راه، بر مشارکت بین نهادها و شرکت‌های دولتی، دانشگاه‌ها و شرکت‌های خصوصی برای به نتیجه رسیدن پروژه‌های در مقیاس آزمایشگاهی و توسعه پروژه‌های هیدروژن سبز در مقیاس گسترده در ترکیه به طور ویژه تاکید شده است.

از آنجایی که یک چارچوب قانونی برای بخش هیدروژن تدوین شده است، کسب‌وکارهای فعال در آن می‌توانند از مزایایی مانند دریافت مجوزهای سریع‌تر بهره‌مند شوند. صنایع انرژی‌بر مانند فولاد، سیمان، کود شیمیایی و حمل‌ونقل سنگین نیز می‌توانند از هیدروژن سبز برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای مبتنی بر قوانین و مقررات زیست‌محیطی و شاخص محیطی، اجتماعی و حاکمیتی (ESG) استفاده کنند.

آینده روشن بخش هیدروژن سبز ترکیه

آن‌طور که به نظر می‌رسد، بخش هیدروژن سبز ترکیه با توجه به موقعیت جغرافیایی مناسب و دسترسی بسیار عالی به انرژی‌های تجدیدپذیر و حمایت دولت از آن، روند رو‌به‌رشدی را تجربه می‌کند. با توجه به نقشه راه بلندپروازانه ترکیه در بخش هیدروژن سبز، این کشور در نظر دارد ظرفیت الکترولیز را افزایش، زیرساخت‌های بخش مذکور را تقویت و استانداردهای اتحادیه اروپا را در توسعه بخش هیدروژن داخلی خود با هدف تبدیل شدن به یک بازیگر کلیدی در بازار جهانی این سوخت پاک به‌کار ببرد.

کسب‌وکارهای فعال در بخش هیدروژن می‌توانند با مشارکت در سرمایه‌گذاری‌های اولیه، ایجاد مشارکت‌های استراتژیک و هم‌سویی با قوانین تدوین شده در تولید پایدار و اجرای استانداردهای تعریف شده توسط سازمان‌های نظارتی، در روند گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر به ویژه بخش هیدروژن از مزایای آن بهره‌مند شوند.

در پایان می‌توان عنوان کرد روند رو‌به‌رشد سریع بخش هیدروژن سبز ترکیه، در واقع فرصت‌های قابل ‌توجهی را برای شرکت‌ها فراهم خواهد کرد تا از مشوق‌های مالی، پتانسیل بازارهای نوظهور و فرصت‌های به وجود آمده برای عرضه هیدروژن تولیدی خود به کشورهای دیگر، به ویژه قاره سبز نهایت استفاده را ببرند.

انتهای پیام//