صنعت فولاد در کشور یکی از صنایع مادر و از ارزآور‌ترین صنایع کشور به شمار می‌آید. با توسعه صنعت فولاد، بسیاری از صنایع پایین‌دستی که به آن وابسته هستند، مسیر هموار‌تری برای رشد در پیش خواهند داشت. سرمایه‌گذاری بر روی صنعت فولاد و تنوع بخشیدن به محصولات تولیدی، می‌تواند زمینه‌ساز توسعه اقتصادی کشور و عرض‌اندام در بازار‌های جهانی شود. همچنین صنعت فولاد افزون‌بر ارزآوری و رفع نیاز‌های داخلی، اشتغال‌زایی بسیار زیادی دارد. از شاخص‌های اصلی که می‌تواند معیار مناسبی برای توسعه‌یافتگی کشور‌ها در نظر گرفته شود میزان تولید و مصرف فولاد در کشور‌ها است. صنعت فولاد بر فرهنگ، توسعه، میزان دانش، پژوهش و تجارت هر کشور تاثیر‌گذار است و به دلیل اینکه این صنعت با زندگی روزمره افراد گره خورده است، در تعالی و پیشرفت هر کشور، سهم قابل توجهی دارد.
با توجه به منابع و پتانسیل‌های موجود در کشور و اهمیت آن در توسعه اقتصاد، سرمایه‌گذاری‌های بسیار زیادی برای شکوفایی و مطرح شدن در عرصه‌های جهانی، در صنعت فولاد انجام شده است به طوری که در حال حاضر ایران در رتبه دهم تولید فولاد در جهان قرار گرفته است. میزان تولید فولاد خام در سال ۱۴۰۰، حدود ۲۸ میلیون تن بود و در سال جاری با توجه به اینکه میزان تولید آن در ۹ ماهه سال به حدود ۲۴ میلیون تن رسیده است به طور قطع تا پایان سال تولید فولاد در کشور به بیش از ۳۲ میلیون تن خواهد رسید.
در ۱۰ سال گذشته ظرفیت تولید فولاد کشور به قدری توسعه یافته که ایران از واردکننده شمش و محصولات فولادی به صادرکننده آن تبدیل شده است؛ همین موضوع اهمیت صادرات را بسیار پررنگ کرده است به طوری که برخی از شدید‌ترین تحریم‌ها برای محدود کردن تولید و صادرات فولاد ایران، وضع شده‌اند. برای گذر از این مقاطع حساس، بومی‌سازی و تکیه بر دانش فنی متخصصان داخلی، اهمیتی دوچندان پیدا می‌کند. در همین راستا به منظور کاهش وابستگی به کشور‌های دیگر از لحاظ تامین قطعات و تجهیزات مورد استفاده در صنایع فولاد، فعالیت‌های بسیاری درخصوص تولید داخلی آن‌ها صورت گرفته است. به سبب حرکت چندین ساله شرکت‌های فولادی در مسیر بومی‌سازی، حتی با وجود تحریم‌ها، ذره‌ای از سرعت حرکت صنعت فولاد و تولید محصولات کاسته نشده است.
در همین راستا، ارتقای دانش و فناوری از اهمیت بالایی برخوردار است، زیرا باعث ایجاد استقلال صنعتی برای کشور‌ها می‌شود. با گسترش فعالیت‌های تحقیقاتی و پژوهشی سرعت دستیابی به دانش و در پی آن توسعه صنعت فولاد افزایش خواهد یافت. بومی‌سازی یکی از ابزار‌های ارتقای دانش به حساب می‌آید که موضوع حساسی برای کشور‌های در حال توسعه محسوب می‌شود. بومی‌سازی محدود به شرایط زمانی و مکانی نیست اما در زمان تحریم‌ها اهمیت بسیاری پیدا می‌کند. بومی‌سازی فرایندی طولانی و پیچیده است اما با تدوین استراتژی‌های درست و برنامه‌ریزی دقیق می‌توان به نتایج مطلوبی دست یافت. تجربه ثابت کرده است که جوامع نوظهور صنعتی برای رسیدن به این مرحله، از استراتژی بومی‌سازی بهره گرفته‌اند؛ پس کشور در حال توسعه‌ای همچون ایران می‌تواند با استفاده از این تجربیات در مسیر توسعه صنعت خود گام بردارد.
هر چه بیشتر به سمت استفاده از قطعات و تجهیزات بومی‌سازی شده حرکت می‌کنیم، میزان واردات و ارزبری کاهش می‌یابد. میزان ارزبری به ازای تولید هر تن فولاد در سال‌های گذشته در حدود ۱۳۰ دلار بوده که با انجام اقداماتی در حوزه بومی‌سازی، این رقم در حال حاضر به حدود ۸۰ دلار رسیده است. با بومی‌سازی قطعات و تجهیزاتی که در صنعت فولاد مورد استفاده قرار می‌گیرند طبق آماری که از سوی شرکت‌های فولادی گزارش شده است، سالانه حدود ۱۸۰ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی ایجاد می‌شود.
یکی از اقداماتی که در وهله نخست برای قدم نهادن در مسیر بومی‌سازی انجام می‌شود، اشاعه فرهنگ بومی‌سازی در کشور است. برگزاری نمایشگاه‌های تخصصی بومی‌سازی در صنعت فولاد با هدف ترویج فرهنگ بومی‌سازی، شناسایی بیشتر شرکت‌های داخلی و بهره‌مندی از توامندی‌های آن‌ها، می‌تواند در سرعت بخشیدن به حرکت پیشرفت و توسعه صنعت فولاد و ارتقای دانش فنی بسیار موثر واقع شود.
یادداشت: محمد جامعی
انتهای پیام//
