یدالله مرادی، تولیدکننده شمش مسی، در گفت‌و‌گو با پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، اظهار داشت: ظرفیت تولید ۲۰ هزار تن شمش مس در ابعاد۲۰ در ۳۰ سانتی‌متر، ۸ هزار تن اکسید روی، ۴۰۰ کیلوگرم شمش طلا و ۲ هزار کیلوگرم شمش نقره را داریم. به دلیل توقف صادرات شمش مس و قیمت پایین آن در داخل، با مشکلات زیادی برای ادامه تولید شمش مس روبرو هستیم اما خوشبختانه سازمان‌های مرتبط با ما همراهی می‌کنند تا بتوانیم به کسب‌و‌کار ادامه دهیم با این وجود به دلیل شرایط بازار مواد اولیه و محصول نمی‌توانیم تولید خوبی داشته باشیم.
وی اضافه کرد: کوره‌های ذوب مس مجموعه ما از نوع کوره دوار است. برای تولید طلا و نقره از کوره گال استفاده می‌کنیم. اکسید روی را هم توسط بگ فیلترهای نصب شده در خروجی کوره‌های ذوب جمع آوری می‌کنیم. امکان استفاده از هر نوع مواد اولیه حاوی مس و روی را در کوره‌های ذوب داریم.
مدیر عامل شرکت اکسید سازان روی ایرانیان با اشاره به اینکه عمدتا از سرباره برنجی به‌عنوان مواد اولیه استفاده می‌کنند، عنوان کرد: سرباره برنجی را از کارخانه‌هایی که ذوب برنج انجام می‌دهند مانند تولیدکنندگان مقاطع برنجی یا واحدهایی که قطعات برنجی ریخته‌گری می‌کنند، خریداری می‌کنیم. تعداد این شرکت‌ها زیاد است. سرباره برنجی ممکن است ۵۰ درصد مس داشته باشد و ۴۰ درصد روی یا بالعکس؛ براساس آنالیز سرباره، قیمت آن نیز تغییر می‌کند. مس سرباره برنجی را پس از ذوب در کوره به شکل شمش ریخته‌گری می‌کنیم؛ روی موجود در آن در اثر حرارت به اکسید روی تبدیل شده و به صورت غبار ازکوره خارج می‌شود و در بگ فیلتر این غبار از گاز خروجی فیلتر شده و جمع آوری می‌شود.
وی گفت: میزان تامین مواد اولیه از بازار به توان مالی و نقدینگی در دسترس، فعالیت رقبا و ارتباطات تجاری بستگی دارد و هر کسی بتواند تحرک خوبی در بازار داشته باشد، می‌تواند سهم بیشتری از مواد اولیه موجود در بازار را از آن خود کند.
مرادی اضافه کرد: برای تولید طلا و نقره از لجن آندی شرکت مس، ضایعات مخابراتی و انواع خاک‌های حاوی طلا و کاتالیست های مستعمل صنایع نفت و گاز استفاده می‌کنیم. لجن آندی توسط شرکت مس در بورس عرضه می‌شود و در صورتی که در رقابت با سایر خریداران بورسی موفق باشیم، می‌توانیم از بورس خرید کنیم.
این تولیدکننده بیان کرد: اکسید روی کاربردهای مصرفی زیادی دارد و در صنایع لعاب‌سازی، لاستیک‌سازی، رنگ‌سازی و تولید محصولات بهداشتی به‌کار می‌رود.
مرادی بیان کرد: تعداد تولیدکنندگان شمش مسی در استان زنجان حدودا به عدد ۷۰ کارخانه می‌رسد و بیشترین میزان ظرفیت تولید میان این تولیدکنندگان متعلق به شرکت اکسید سازان روی ایرانیان است. استان زنجان پیش از این در حوزه تولید شمش مسی پیشرو بود اما از زمانی که شرکت ملی مس ایران مواد اولیه خود را برای تبدیل به شمش مس به‌صورت دستمزدی در اختیار کارگاه‌های استان کرمان قرار می‌دهد، تعدادی از فعالان این حوزه از زنجان به استان کرمان نقل مکان کردهاند.
مرادی در خصوص معضلاتی که پیش‌روی تولید شمش قراضه مسی وجود دارد، توضیح داد: صادرات شمش مس متوقف شده است که همین ممنوعیت تبدیل به یکی از مشکلات اساسی ما شده است. از طرف دیگر در بازار داخل باید از طریق واسطه‌ها در یک چرخه ناعادلانه محصول خود را به فروش برسانیم. واسطه‌گرها شمش را از ما می‌گیرند و به محصولی که صادرات آن آزاد است، تبدیل کرده و به ترکیه صادر می‌کنند. در ترکیه مجددا این نوع محصولات را ذوب کرده و به شمش قابل فروش تبدیل می‌کنند.
وی گفت: با تغییر رویکرد شرکت ملی صنایع مس ایران که زمانی بزرگ‌ترین خریدار شمش مس بود، تولید شمش مس از رونق افتاد و در حال حاضر شرکت‌های محدودی که مواد اولیه شرکت مس را به صورت دستمزدی تبدیل به شمش می‌کنند در این حوزه فعالیت می‌کنند و مابقی شرکت‌ها با کمترین میزان تولید دارای فعالیت بسیار ضعیفی هستند زیرا دیگر در بازار خریدار خوبی وجود ندارد و خریداران فعلی شمش در بازار، شمش مس را به قیمت بسیار نازلی خریداری می‌کنند که عملا صرفه اقتصادی تولید شمش مس را از بین برده است.
مدیر عامل شرکت اکسید سازان روی ایرانیان تصرح کرد: ما تکنولوژی تولید شمش مسی را از ترکیه گرفته و توسعه دادیم و در حال حاضر از لحاظ فنی و تخصصی پیشرفته‌تر و به‌روزتر هستیم. به‌طور کلی از سال گذشته تا اکنون تغییرات چشمگیری در مسیر تولید داشته‌ایم. از لحاظ الزامات کاهش آلایندگی و حفاظت از محیط زیست، مجهز به تجهیزاتی با بازدهی بالا هستیم و بگ‌فیلترهای نصب شده آلایندگی گازهای خروجی را تا حد مجاز کاهش می‌دهند. به همین دلیل در هجدهمین نمایشگاه بین‌المللی محیط زیست به‌عنوان شرکت پاک استان زنجان معرفی شده و شرکت کردیم.
مرادی افزود: با توجه به مشکلاتی که در خصوص تامین مواد اولیه و بازار شمش مسی وجود دارد تصمیم گرفتیم تا خط تولید شمش روی از اکسید روی را راه‌اندازی کنیم اما متاسفانه سازمان محیط زیست استان با استناد به اینکه شهرک صنعتی که در آن مستقر هستیم شهرک تخصصی مس است به ما این اجازه را نمی‌دهد. از طرف دیگر به ما می‌گوید که شما باید از مواد اولیه‌ای استفاده کنید که مس بخش غالب آن باشد. با توجه به محدودیت تامین این نوع مواد نمی‌توانیم به اندازه ظرفیت تولید کنیم، اگر این امکان وجود داشته باشد، می‌توانیم به جای ۴۵ کارگر که در حال حاضر در کارخانه ما مشغول به فعالیت هستند، ۱۵۰ نفر را مشغول به کار کنیم. اما متاسفانه با محدودیت‌هایی که وجود دارد، امکان توسعه کسب و کار از ما گرفته شده است.
وی بیان کرد: در حالی که از نظر قانونی مجاز به توسعه هستیم و مجوزهای لازم را نیز دریافت کرده‌ایم. وزارت صمت، اداره بهداشت و تا حدی استانداری موافقت خود را با درخواست ما اعلام کردهاند و تنها سازمان حفاظت محیط زیست مخالف است.
