فولاد در تولید و ساخت لوازم خانگی، پل‌ها، آسمان‌خراش‌ها، اتومبیل‌ها، ابزار جراحی، سینک‌های آشپزخانه، کشتی‌ها، راه‌آهن و واگن قطار و سایر صنایع غیرنظامی و نظامی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به نقل از روزنامه «The Telegraph»، با توجه به حجم بسیار زیاد فولاد تولید شده در جهان و دسترسی آسان به آن در تمام نقاط دنیا، از فولاد معمولا به عنوان یک دارایی ارزشمند نام برده نمی‌شود اما اکنون، با نظر به اینکه بخش قابل‌توجهی از تولید این فلز در اختیار یک کشور یعنی چین قرار دارد، به نظر می‌رسد که دیدگاه ارائه شده در خصوص فلز مذکور به زودی تغییر خواهد کرد.

در حدود ۲۰ سال پیش، چین یکی از تولیدکنندگان نسبتا بزرگ در بخش جهانی فولاد به شمار می‌رفت و این کشور یک چهارم از سهم تولید جهانی فلز مذکور را در آن زمان در اختیار داشت. در آن سال، تنها نام یکی از شرکت‌های چینی در فهرست ۱۰ تولیدکننده برتر جهان قرار داشت. با این وجود، این کشور در حال حاضر به یک ابرقدرت بلامنازع در صنعت جهانی فولاد تبدیل شده است.

طبق آخرین آمارهای منتشر شده، چین هم‌اکنون حدود ۵۰ درصد از سهم ظرفیت تولید جهانی فولاد را به خود اختصاص داده است؛ جایگاهی که زمانی در اختیار ایالات متحده آمریکا بود و قبل از آن به بریتانیا تعلق داشت. ناگفته نماند ظرفیت تولید فولاد شرکت‌های چینی فعال در سایر کشورهای جهان در این آمار لحاظ نشده است و اگر این آمار به رقم اعلام شده مذکور افزوده شود، با یک عدد بسیار بزرگ مواجه خواهیم شد که نشان از یک انحصار غیرقابل‌انکار از سمت شرکت‌های چینی در صنعت جهانی فولاد دارد.

براساس آخرین ارزیابی‌های منتشر شده، تعداد ۶ شرکت از ۱۰ تولیدکننده بزرگ فولاد جهان در حال حاضر چینی هستند. طبق گزارش مذکور، حدود ۱۱۰ میلیون تن فولاد تولید شده در چین طی سال ۲۰۲۴ به مقاصد هدف صادر شد.

کریسا گلیسترا از انجمن « UK Steel» در این خصوص، بیان کرد: در حالت عادی، سالانه حدود ۱۰ میلیون تن فولاد در انگلیس مورد استفاده قرار می‌گیرد که این رقم حتی با میزان فولاد صادراتی چین نیز قابل قیاس نیست.

وی در ادامه مطرح کرد: تولیدکنندگان فولاد چینی نه تنها سهام شرکت‌های فولادی دیگر در نقاط مختلف جهان را خریداری کرده‌اند بلکه به راه‌اندازی واحدهای تولید و ذوب این فلز و حتی سرمایه‌گذاری به منظور ساخت آن‌ها در مناطقی از جهان، به ویژه بخش‌هایی از کشورهای جنوب شرق آسیا، خاورمیانه و قاره آفریقا اقدام ورزیده‌اند.

شرکت‌های چینی به دنبال قبضه بازار جهانی فولاد از طریق خرید سهام دیگر شرکت‌ها

تحول اساسی در صنعت فولاد چین، مدیون افزایش حجم تقاضای داخلی برای این فلز و تلاش چندین ساله و بی‌وقفه فولادسازان در جهت ایجاد خودکفایی صنعت فولاد چین است. در روند مدرن‌سازی چین طی ۱۰ سال نخست هزاره سوم میلادی، حجم ساخت و توسعه زیرساخت‌های اقتصادی این کشور مانند کارخانه‌ها، فرودگاه‌ها، آسمان‌خراش‌ها، سدهای بزرگ و… با سرعتی سرسام‌آوری افزایش پیدا کرد.

تولید فولاد برای پاسخ‌گویی به حجم چشمگیر تقاضای فولاد برای ساخت‌وساز به شدت روندی صعودی را در چین تجربه کرد. روند تحولات اساسی در صنعت فولاد چین طی سال ۲۰۱۰ به اوج خود رسید. با این وجود، اگرچه پس از سال مذکور رشد تولید ناخالص داخلی و تقاضای داخلی برای فولاد روندی نزولی را دنبال کرد اما روند افزایشی ظرفیت تولید فولاد در این کشور همچنان ادامه یافت.

تداوم روند روبه‌رشد ظرفیت تولید فولاد در چین، منجر به ایجاد یک وضعیت مازاد عرضه جهانی فلز فولاد شده که موجبات نارضایتی سایر تولیدکنندگان در کشورهای مختلف، به ویژه فولادسازان اروپایی را فراهم آورده است. در نهایت مجموعه‌ای از این اتفاقات زنجیره‌وار موجب شد اولین بحران صنعت فولاد در قرن ۲۱ طی سال ۲۰۱۵، زمانی که روند کاهش قیمت‌ها با روند صعودی ارزش پوند انگلیس همراه شد، اتفاق بیفتد و شرکت فولادسازی تایوانی «Sahaviriya Steel Industries PLC» در شرایطی قرار گرفت که به ناچار فعالیت واحد تولید فولاد خود به نام «Redcar» را متوقف کرد. به دنبال آن، شرکت فولادسازی «Tata» مجبور شد حدود یک هزار و ۲۰۰ نیروی کار خود را در بریتانیا تعدیل کند. هر دو شرکت نامبرده عرضه فولاد ارزان‌قیمت چینی را عامل اصلی این اتفاقات معرفی کردند.

در همین راستا، شرکت فولادسازی «Tata» در سال ۲۰۱۵ هشدار داد که صنعت فولادسازی اروپا بدون ارائه طرح‌های حمایتی در بازاری که در آن رقابت ناعادلانه به دلیل حضور تولیدکنندگان چینی جریان دارد، با خطر ورشکستگی همراه خواهد شد. بحران ایجاد شده باعث شد که ایالات متحده آمریکا، اتحادیه اروپا و بریتانیا مجموعه‌ای از اقدامات را در قالب اعمال تعرفه‌ها و سایر اقدامات ضد دامپینگ علیه فولاد چین انجام دهند. عرضه محموله‌های فولادی بسیار مقرون‌به‌صرفه چینی در بازار جهانی و اقدام به خرید سهام فولادسازان دیگر کشورهای جهان، از جمله تصمیم‌هایی بوده که اتخاذ آن صنعت جهانی فولاد را به انحصار چینی‌ها درآورده است.

در سال ۲۰۱۷، هلدینگ «Tsingshan Holding Group» یک مجموعه کارخانجات تولیدی فولادی را در اندونزی راه‌اندازی کرد که در حال حاضر سالانه حدود سه میلیون تن محصول فولادی در آن تولید می‌شود. همچنین، یک واحد فرآوری نیکل در این مجموعه ساخته شد که از آن در تولید فولاد زنگ‌نزن استفاده می‌شود. واضح است که دلیل انتخاب اندونزی برای ساخت مجموعه کارخانجات تولید فولادی، در اختیار داشتن رتبه نخست بزرگ‌ترین تولیدکننده نیکل جهان بوده که در ساخت فولاد زنگ‌نزن مورد استفاده قرار می‌گیرد.

در سال ۲۰۱۷، هلدینگ مذکور یک واحد تولید فولاد زنگ‌نزن در ایالت گجرات هند راه‌اندازی کرد. در سال ۲۰۲۴، اولین واحد تولید فولاد در زیمبابوه به کمک هلدینگ «Tsingshan Holding Group» با تخصیص سرمایه ۱٫۵ میلیارد دلاری ساخته شد. در ادامه روند افزایش ساخت‌وساز واحدهای تولید فولاد با تخصیص سرمایه شرکت‌های چینی در کشورهای مختلف جهان، چندین شرکت چینی دیگر به راه‌اندازی تعدادی واحد تولید فولاد زنگ‌نزن در اندونزی اقدام ورزیدند.

علاوه‌براین، یک تفاهم‌نامه‌ میان دولت آفریقای جنوبی و شرکت «Hebei Iron & Steel Group» برای ساخت واحدهای تولید آهن و فولاد در این کشور در سال ۲۰۲۴ به امضا رسید. این مسئله حاکی از تلاش شرکت‌های چینی برای افزایش سهم خود در بازار فولاد قاره آفریقا از طریق سرمایه‌گذاری در واحدهای فولادی جدید است.

دلایل بسیار منطقی‌ را برای افزایش تمایل شرکت‌های تولیدکننده چینی به سرمایه‌گذاری در بخش فولاد قاره آفریقا و کشورهای جنوب شرق آسیا می‌توان مطرح کرد. با توجه به اینکه حجم ساخت‌و‌ساز زیرساخت‌های جدید در کشورهای قاره آفریقا و جنوب شرق آسیا روندی به شدت افزایشی به خود گرفته است، از این رو حجم تقاضا برای فلزات، به ویژه فولاد روندی رو‌‎به‌رشد را تجربه می‌کند. بنابراین اقدام بسیار معقولی از سوی چینی‌ها در این راستا صورت گرفته است.

هزینه برق بسیار مقرون‌به‌صرفه و دستمزد بسیار پایین کارگران، از جمله دیگر عوامل مهمی به شمار می‌آید که موجب قبضه بازار داخلی و جهانی فولاد توسط شرکت‌های چینی شده است. ناگفته نماند، سرمایه‌گذاری شرکت‌های چینی در بخش فولاد سایر کشورهای جهان موجب شده است این کشور بتواند برخی از موانع تجاری که سایر کشورها برای محافظت از صنعت داخلی فولاد خود در برابر صنعت فولاد چین از طریق تعرفه‌های واردات ایجاد کرده‌اند را دور بزند.

یکی از موضوعاتی که در خصوص فولادسازان چینی مطرح شده است، اینکه این تولیدکنندگان به دنبال ایجاد یک انحصار کامل در صنعت جهانی فولاد به نفع خود هستند و به همین دلیل سناریو کنار زدن رقبای قدرتمند خود را در دیگر کشورها از طریق عرضه فولاد بسیار ارزان و خرید سهام آن‌ها دنبال می‌کنند. شرکت‌های مذکور با انجام این کار، به دنبال ایجاد وابستگی سایر کشورهای جهان به فولاد این کشور هستند؛ البته چنین کاری با هدف افزایش سهم چین در بازار جهانی فولاد انجام شده است.

شرایط رقابت در بازار جهانی فولاد عادلانه نیست

در صنعت فولاد مانند بسیاری از صنایع دیگر، کشورهای توسعه‌‎یافته با مشکلاتی نظیر هزینه‌های بسیار بالای نیروی کار و افزایش رقابت‌‌پذیری دست‌وپنجه نرم می‌کنند. به عنوان مثال، در بریتانیا در مقایسه با سایر کشورهای اروپایی، هزینه برق برای تولیدکنندگان فولاد بسیار زیاد است. این هزینه بسیار بالا، حفظ صنعت فولاد بریتانیا را به یک چالش بلندمدت برای این کشور تبدیل کرده است.

یکی از فعالان بخش فولاد بریتانیا اظهار داشت: تاکنون اقدامات بسیار مناسبی برای جلوگیری از ورود صنعت فولاد بریتانیا به یک بحران عمیق از طریق حمایت از تداوم فعالیت واحد تولید فولاد مبتنی بر کوره‌های بلند متعلق به شرکت «British Steel» که زیرمجموعه یک شرکت چینی بوده، انجام شده است؛ البته در خصوص حمایت از شرکت‌های تولیدکننده فولادی در بریتانیا که فولاد مورد نیاز صنایع دفاعی این کشور را تامین می‌کنند، تمهیدات نسبتا ویژه‌ای اتخاذ شده است. در همین رابطه، مدیریت شرکت «Sheffield Forgemasters» که تامین فولاد مورد نیاز برای تولید تسلیحات بریتانیا را برعهده دارد، به وزارت دفاع این کشور واگذر شده است.

تحقیقات انجام شده نشان می‌دهد که اختصاص یارانه‌ها به بخش فولاد در کشورهای غیر عضو سازمان توسعه و همکاری اقتصادی از جمله چین، حدود ۱۰ برابر بیشتر از حمایت‌هایی است که از سوی کشورهای غیر عضو این سازمان انجام می‌شود.

کریسا گلیسترا، یکی از فعالان صنعت فولاد بریتانیا اظهار داشت: این سطح از حمایت‌های مالی چینی‌ها از صنعت فولاد به این معنا بوده که شرایط رقابت در بازار جهانی فولاد عادلانه نیست.

شرکت «Hebei Jingye Group Co» چه جایگاهی در صنعت فولاد چین دارد؟

شرکت «Hebei Jingye Group Co» توسط لی گانپو در سال ۱۹۹۰ تاسیس شد. این شرکت در سال‌های پس از به قدرت رسیدن رئیس‌ جمهور فعلی چین یعنی شی جین پینگ، عملکرد بسیار خوبی از خود به ثبت رساند و توانست به یک رقیب قدرتمند برای تولیدکنندگان فولاد در بازار داخلی این کشور مستقر در استان‌هایی مانند گوانگ‌دونگ و منطقه مغولستان داخلی تبدیل شود.

در حال حاضر شرکت مذکور یکی از تامین‌کنندگان اصلی فولاد در پروژه‌های زیرساختی شاخص در بازار داخلی و خارجی به شمار می‌رود. شرکت نامبرده در حال حاضر محصولات فولادی خود را به حدود ۸۰ کشور صادر می‌کند و در ۲۰ کشور جهان از طریق ساخت واحدهای تولیدی زیرمجموعه خود حضور فعال دارد. مانند دیگر شرکت‌های موفق چینی، شرکت «Hebei Jingye Group Co» بیشتر موفقیت خود را مدیون توسعه طرح ابتکار کمربند و جاده دانسته و به حجم بسیار بالای تجاری محصولات فولادی خود از طریق طرح مذکور به خارج از کشور اشاره می‌کند.

شرکت «British Steel»، یکی از واحدهای تولید فولادی مهم و با عملکرد بسیار مناسب شرکت «Hebei Jingye Group Co» به شمار می‌رود که توانسته است موجب افزایش اعتبار این شرکت در عرصه جهانی شود؛ البته فعالیت شرکت «British Steel» از نظر مقیاس با شرکت با مالکیت دولتی«Baowu» که در فهرست بزرگ‌ترین تولیدکنندگان فولاد جهان قرار دارد، محدودتر به نظر می‌رسد و در مقایسه با شرکت‌هایی مانند «Tsingshan» میزان فعالیت کمتری دارد.

در پایان می‌توان بیان کرد وضع تعرفه‌های واردات بر فولاد چین که از سوی کشورهای مختلف جهان با هدف حمایت از تولید داخلی اعمال شده است، تاکنون تاثیر منفی قابل‌ توجهی بر صنعت فولاد چین نگذاشته است اما به نظر می‌رسد شرکت‌های فولادی چینی خود را برای شرایط سخت‌تر آماده کرده‌اند.

انتهای پیام//