منطقه پیلبارا که به استخراج و تولید سنگ‌آهن مورد نیاز فولادسازان شهرت دارد، برای چندین دهه اقتصاد استرالیا را تحت تاثیر قرار داده و به دنبال آن است با پایان رونق زیرساختی چین و البته نگاهی به آینده تولید فولاد و تلاش برای تولید فولاد سبز مسیر خود را تغییر دهد.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» و به نقل از روابط عمومی ایمپاسکو، انبوهی از صخره‌های قهوه‌ای رنگ خرد شده در اقیانوس هند در بندر پارکر پوینت استرالیای غربی و انباری از ۲۰۰ هزار تن سنگ‌آهن، آماده قرار گرفتن در صفوفی از کشتی‌های فله‌بر به مقصد کارخانه‌های فولاد آسیاست.

گروه ریوتینتو، بزرگ‌ترین تولیدکننده سنگ‌آهن در جهان، اولین محموله خود از مواد تشکیل دهنده فولاد را از این نقطه در سال ۱۹۶۶ حمل کرد؛ در طلوع رونقی که اقتصاد استرالیا را متحول کرد و ۱.۳ تریلیون دلار استرالیا (۸۲۰ میلیارد دلار) درآمد طی دو دهه گذشته در پی داشت. در سال گذشته، صادرات سنگ‌آهن حدود ۵ درصد از تولید ناخالص داخلی این کشور را تشکیل داد.

هم‌اکنون اقتصاد چین در حال خنک شدن است؛ در حالی که تولیدکنندگان فولاد برای پاک‌سازی بخشی که حداقل ۷ درصد از انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی را تشکیل می‌دهد، تحت فشار هستند؛ تغییری که نیازمند روش‌های جدید و مواد خام با کیفیت بالاتر است. بسیاری از منابع غول پیکر منطقه خشک و غبارآلود پیلباران ممکن است دیگر این درجه از خلوص سنگ‌آهن را نداشته باشند.

تام پرایس، تحلیلگر مستقر در لندن در سرمایه‌گذاری لیبروم در خصوص تولید سنگ‌آهن دریایی جهان در استرالیا، بیان کرد: صنعت سنگ استرالیا هم‌اکنون در آغاز یک افت ساختاری بلندمدت است. این یک تغییر اساسی محسوب می‌شود که در سراسر اقتصاد استرالیا طنین‌انداز خواهد شد.

ماشین درآمد استرالیا

همان طور که در نمودار زیر مشخص است، تولید سنگ‌آهن در استرالیا از سال ۲۰۰۰ تاکنون، حدود ۱.۳ تریلیون دلار استرالیا ارزش داشته است.

اولین و مهم‌ترین نکته این است که چین حدود ۸۵ درصد از درآمد صادرات استرالیا از سنگ‌آهن را به خود اختصاص می‌دهد.

تقاضا برای فولاد در دومین اقتصاد بزرگ کاهش یافته و تولید در مسیر اوج گرفتن قبل از پایان دهه است که به دلیل بحران چند ساله در بخش املاک چین که معمولا بیش از یک سوم تولید فولاد این کشور را مصرف می‌کند، آسیب دیده است. در حالی که رشد کوچکی در بخش‌های کوچک‌تر مانند تولید خودروهای برقی و دستگاه‌های تهویه مطبوع وجود دارد، دیگر بخش‌های اقتصادی با سرعت سرسام‌آوری رشد نمی‌کنند؛ به این معنی که پیش‌بینی می‌شود واردات سنگ‌‎آهن کاهش یابد.

تاثیر تصمیم بر کاهش واردات سنگ‌آهن اجتناب‌ناپذیر است؛ حتی اگر سایر کشورهای نوظهور بخشی از اشتهای از دست رفته چین را جبران کنند، باز هم این مسئله بر اقتصاد استرالیا تاثیرگذار خواهد بود.

با این حال، چالش طولانی‌مدت‌ برای غول‌های پیلبارا ممکن است یک چالش سبز باشد. امروزه حداقل ۷۰ درصد فولاد با استفاده از فرایندی تولید می‌شود که تقریبا از قرن چهاردهم به صورت مشابه استفاده می‌شد؛ استفاده از زغال‌سنگ متالورژیکی برای تولید کک حرارتی و سپس در کوره بلند برای ذوب سنگ‌آهن در دمای بیش از یک هزار و ۸۰۰ درجه سانتی‌گراد.

تلاش برای کاهش انتشار کربن

آنطور که مقامات شرکت معدنی ریو اذعان می‌کنند، این یک فعالیت انرژی‌بر است و به ازای هر تن فولاد ذوب شده، حدود دو تن دی‌اکسید کربن تولید می‌شود.

با این وجود تقاضای جهانی برای فولاد همچنان در حال افزایش است و با صنعتی شدن هند و اقتصادهای در حال توسعه در سراسر آسیا، تقاضای فولاد تا سال ۲۰۵۰ به میزان یک چهارم میزان کنونی افزایش خواهد یافت اما فشار سرمایه‌گذار، مصرف‌کننده و آب و هوا بر یکی از آلوده‌سازترین نقاط صنعت در حال افزایش است. دولت‌ها نیز با سیاست‌هایی مانند مکانیسم تعدیل مرز کربن اتحادیه اروپا که واردات سنگین کربن را جریمه می‌کند، عمل می‌کنند.

مشکل حفاران و معدن‌کاران بزرگ این است که جایگزین‌های جذاب چندانی برای آن‌ها وجود ندارد. گزینه‌های موجود کمتر شامل استفاده از کوره‌های قوس الکتریکی است؛ روشی که به زغال‌سنگ نیاز ندارد و از ضایعات فولاد بازیافتی به جای سنگ‌آهن استفاده می‌شود.

یکی از راه‌های دیگر کوره شفت است که حدود ۵ درصد از تولید فولاد به این شکل انجام می‌شود، به آهن اسفنجی درجه بالا با سطوح ناخالصی کم نیاز دارد. در میان راه‌حل‌های آینده‌نگر، ترکیب یک کوره الکتریکی با انرژی تجدیدپذیر با آهن احیا شده مستقیم است؛ ماده‌ای که با استقرار گاز طبیعی برای حذف اکسیژن از سنگ معدن‌های ممتاز تولید می‌شود.

در نهایت جایگزینی گاز با هیدروژن سبز با استفاده از انرژی خورشیدی یا باد می‌تواند به طور چشمگیری انتشار کربن را در صنعت فولاد کاهش دهد.

طبق گفته وود مکنزی، سنگ‌آهن معمولی استرالیا دارای عیار بین ۵۶ تا ۶۲ درصد است که آن را تا حد زیادی برای تولید احیا مستقیم نامناسب می‌کند و تنها با فرآوری مجدد است که می‌تواند تا ۲۵ درصد به هزینه‌ها اضافه کند.

دیوید کاتافورد، مدیر اجرایی شرکت چمپیون آیرون (رقیب تولیدکنندگان استرالیایی که سنگ‌آهن با عیار بالاتر را از کانادا تامین می‌کند)، عنوان کرد: حق بیمه مواد با عیار بالاتر به طور قابل‌توجهی افزایش خواهد یافت و اگر تولید با عیار پایین‌تری ادامه یابد، این روند در میان‌مدت پیچیده‌تر خواهد شد.

بزرگ‌ترین معدن‌کاران هم معتقدند که پیش‌تر محصولات باکیفیت‌تری تولید می‌کردند. شرکت معدنی واله که مواد خام با کیفیت بالاتری را از برزیل صادر می‌کند و انتظار دارد در آینده از امتیاز معدن سبز برخوردار شود، از جمله شرکت‌هایی است که مشتاق پیش‌بینی جهانی به دنبال سنگ‌های معدنی غنی‌تر است.

در حال حاضر تولید با درجه بالاتر با محتوای آهن ۶۶ درصد یا بیشتر، تنها حدود ۳ درصد از عرضه جهانی را تشکیل می‌دهد. بنابراین رقابت برای افزایش تولید از پروژه‌هایی مانند توسعه گسترده (و گران قیمت) سیماندو در گینه که ریو در آن سرمایه‌گذاری کرده است، ادامه دارد.

لیو ینگهائو، مدیر فنی مرکز نوآوری متالورژی کم‌‎کربن گروه فولاد بائووی چین که یکی از برترین فولادسازان جهان است، تصریح کرد: اگر تقاضا در دوره کربن‌زدایی افزایش یابد، کمبودهای آشکاری شکل می‌گیرد.

وود مکنزی در گزارشی در ماه اکتبر تخمین زد که کمبود سنگ‌آهن با عیار بالا می‌تواند تا سال ۲۰۵۰ به ۲۰۰ میلیون تن در سال برسد؛ حجمی تقریبا معادل حدود یک پنجم واردات سالانه فعلی چین. برای پر کردن این شکاف و حفظ موقعیت در بازار، تولیدکنندگان سنگ‌آهن استرالیا در یک سری آزمایشات با هدف مناسب ساختن مواد برای فولادسازی سبزتر، نکات جدیدتری را مورد سنجش و بررسی قرار می‌دهند.

تانیا آرچیبالد، مدیر اجرایی محصولات فولاد استرالیا در شرکت فولادسازی بلواسکوپ (از جمله ۴۰ شرکتی که با ریو همکاری می‌کنند)، معتقد است که اگر بتوانیم کد سنگ‌های پیلبارا را بشکنیم، به صورت بالقوه این یک نوع تغییر بازی است.

در همین حال اندرو فارست، میلیاردر فورتسکیو، تولید حجم کمی از سنگ معدن مگنتیت با کیفیت بالا را در پروژه پل آهنی خود در پیلبارا آغاز کرد و روش الکترولیز بدون زغال‌سنگ را برای تبدیل سنگ معدنی به آهن سبز آزمایش کرده است.

وی، اوایل ماه اکتبر ۲۰۲۳ در گفت‌وگویی با اشاره به منابع خورشیدی و بادی استرالیا و پتانسیل تولید هیدروژن سبز، مطرح کرد: استرالیا همه موارد مورد نیاز برای تولید فولاد را در اختیار دارد. سیاست‌های کنونی، مخالف این روند و موافق تولید فولاد در خارج از کشور است.

دستیابی به فولاد سبز زمان‌بر است

علی‌رغم تمام تحولات، تغییرات کمی در استخراج سریع اتفاق می‌افتد. متصدیان سنگ‌آهن استرالیا می‌گویند که زمان کافی برای دستیابی به پیشرفت‌های فناوری یا تغییر استراتژی‌های مورد نیاز برای ادامه پیشرفت دارند.

سایمون فری، رئیس بخش کربن‌زدایی فولاد ریوتینتو خاطرنشان کرد: انتقال از تولید فولاد مبتنی بر زغال‌سنگ یک واقعیت است اما باید بپذیریم این مسئله زمان‌بر است و همچنان ابهامات قابل‌توجهی در آن وجود دارد.

به هر حال کوره بلندهای سنتی که در آسیا فناوری نسبتا جدیدی به شمار می‌آیند، به طور متوسط در چین حدود ۱۲ سال عمر می‌کنند و در مقایسه با عمر بیش از ۴۰ سال در کشورهای عمدتا ثروتمند در سازمان همکاری‌های اقتصادی و توسعه با فناوری‌های جدید برای دهه‌های بیشتری عمر خواهند کرد.

هاو مک کی، اقتصاددان ارشد شرکت (BHP)، مطرح کرد: سن سهام سرمایه یک عامل مهم در ارزیابی انتقال انرژی است و هند احتمالا نیاز به فولاد مقرون به صرفه از فرایندهای موجود را در اولویت قرار خواهد داد.

در حال حاضر چندین بازار به سرعت خود را با تولید فولاد سبز تطبیق می‌دهند که از جمله می‌توان به ژاپن، کره‌ جنوبی و تا حدودی چین اشاره کرد. تامین‌کننده شماره دو سنگ‌آهن، در حال افزودن تولید متناسب با کاهش مستقیم در برزیل و توسعه هاب‌ها در مکان‌هایی از جمله عربستان سعودی، امارات متحده عربی و عمان برای تولید مواد از سال ۲۰۲۷ به منظور تکمیل فرایند فولادسازی سبز در آینده است.

انتهای پیام//