میزگرد تخصصی بررسی تحلیلی طرح احیا، فعالسازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس، موفقیت‌ها و تجارب در سومین روز از یازدهمین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنعت فولاد و سنگ‌آهن با حضور جمعی از فعالان بخش معدن در سالن هگمتانه هتل المپیک تهران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، میزگرد تخصصی بررسی تحلیلی طرح احیا، فعالسازی و توسعه معادن کوچک‌مقیاس، موفقیت‌ها و تجارب در یازدهمین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنعت فولاد و سنگ‌آهن ایران با نگاهی به بازار با حضور محمدرضا بهرامن رئیس خانه معدن ایران، بهرام شکوری رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی، سید رضا عظیمی مدیر اجرایى و دبیر شوراى هماهنگى طرح احیا، فعال‌سازى و توسعه معادن کوچک‌مقیاس، علی یزدانی مدیرعامل شرکت کنسرسیوم اکتشافى پایا، احمد شریفی رئیس انجمن سنگ ایران و کوروش شعبانی رئیس کمیته اکتشاف خانه معدن در سالن هگمتانه هتل المپیک برگزار شد.
شکل‌گیری ادبیات جدید در بخش معدن
در این نشست سید رضا عظیمی اظهار داشت: مهم‌ترین دستاورد طرح ورود ادبیات جدید در حوزه سیاست‌گذاری بخش معدن کشور شد. به طوری که در بحث‌های احیا و فعالسازی معادن کوچک، سر و شکل تازه‌ای در میان سیاست‌گذاران پیدا کرد. همچنین به جای تصمیم‌گیری‌های نادرست در خصوص معادن، اغلب ادبیات فعالسازی در حوزه معادن شکل گرفت.
وی افزود: این تغییرات اتفاق خوبی بود و همان‌طور که گفته شد، نمی‌توان گفت که این طرح ۱۰۰ درصد موفق بود زیرا تغییرات زیادی در ساختار حاکمیت بخش معدن کشور اتفاق افتاد و این امر موجب شد موضوع فعالسازی معادن دستخوش تغییرات زیادی شود.
مدیر اجرایى و دبیر شوراى هماهنگى طرح احیا، فعال‌سازى و توسعه معادن کوچک‌مقیاس خاطرنشان کرد: بروکراسی اداری ابلاغ تصمیمات زمان نسبتا زیادی برد و این تصمیمات نیز توسط فعالان طرح احیا در شورای عالی معادن پیشنهاد نشده بود.
عظیمی با اشاره به اقدامات انجام شده، بیان کرد: در خصوص الگوهای معادن کوچک‌مقیاس در سطح جهان پژوهش و مطالعاتی صورت دادیم که خروجی آن پیشنهاداتی برای سیاست‌گذاران است و اینکه چگونه می‌توان معادن کوچک را فعال کنیم.
وی ادامه داد: از دستاوردهای این طرح، مطرح شدن معادن کوچک و متوسط در راستای سیاست‌گذاری و در جایگاه کلان در حد تصمیم‌گیری است. چرا که آمارها به وضوح این موضوع را نشان داد و به نوعی فعالسازی معادن کوچک از سوی جامعه معدنی مطالبه شد.
مدیر اجرایى و دبیر شوراى هماهنگى طرح احیا، فعال‌سازى و توسعه معادن کوچک‌مقیاس تصریح کرد: توانستیم آمایش دقیق و به‌روزی را از معادن کوچک کشور استخراج کنیم و این گزارش مبنای تصمیم‌گیری تصمیمات استانی در کشور است.
نقش معادن کوچک و متوسط نادیده گرفته می‌شود
بهرام شکوری با اشاره به نقش معادن کوچک اظهار داشت: اهمیت معادن کوچک در کشور مشخص نبود و همین تفکر در سایر بخش‌های اقتصادی وجود داشت. در حالی که ۹۸ درصد از معادن کشور در قالب کوچک و متوسط قرار گرفتند. ضمن اینکه ۸۰ درصد اشتغال در معادن و ۹۰ درصد از بنگاه‌های اقتصادی مربوط به بنگاه‌های کوچک و متوسط است.
وی افزود: متاسفانه ۵۰ درصد از معادن کشور تعطیل بود و ایده فعالسازی معادن برای اولین بار از خانه معدن و کمیسیون معدن اتاق بازرگانی شکل گرفت. در وهله اول قصد داشتیم جلوی تعطیلی معادن فعال را بگیریم سپس اقدام به فعالسازی معادن تعطیل شده کنیم.
رئیس کمیسیون معادن و صنایع معدنی اتاق بازرگانی اذعان کرد: سرعت رشد فعالسازی معادن مطابق با انتظارها پیش نرفت و به نظر می‌رسد اراده جمعی برای این موضوع هم در دولت و هم در مجلس وجود نداشت. نمونه این موضوع را می‌توان در تصویب قوانین جدید در مجلس دید.
شکوری ادامه داد: همین سیاست‌گذاری‌ها می‌تواند بخشی از معادن کشور را تعطیل کند. باید جلوی سیاست‌گذاری‌های ضد معدن را بگیریم و تلاش کنیم معادن غیر فعال شده به چرخه تولید برگردند.
برخی قوانین ضد معدن هستند
محمدرضا بهرامن اظهار داشت: برخی از قوانین تصویب شده به جای کمک به فعالسازی معادن، این حوزه را به سمت تعطیلی می‌برند. نمونه این قوانین، قانون جدید در حوزه اکتشاف است که می‌تواند جلوی فعالسازی معدن را بگیرد.
وی افزود: این قوانین بخش خصوصی را از سرمایه‌گذاری در معادن کشور فراری خواهد داد و لازم است فعالان معدن به هر شکل ممکن از ادامه این وضعیت جلوگیری کنند.
رئیس خانه معدن خاطرنشان کرد: برای صنعت فولاد کشور یک سند چشم‌انداز تصویب شد و تمام ارکان کشور بسیج شدند تا به این هدف دست یابیم و دست خواهیم یافت. در مورد بخش معدن نیز نیازمند تصویب یک سند یا قانون هستیم که لازم‌الاجرا باشد.
بخش خصوصی معدن نادیده گرفته می‌شود
علی یزدانی در این میزگرد طی سخنانی اظهار داشت: سه سال قبل اولین تفاهم‌نامه فعالسازی و احیای معادن کوچک با حضور وزیر اسبق صمت میان هلدینگ میدکو، خانه معدن و وزارت صمت امضا شد.
وی افزود: تا این لحظه در کشور تعریف مشخصی از معادن کوچک نداریم که مشخص و مصوب باشد. حتی در دنیا نیز تعاریف از معادن کوچک‌مقیاس متفاوت است.
مدیرعامل شرکت کنسرسیوم اکتشافى پایا خاطرنشان کرد: در صنایع تقریبا تعریف مشخصی از مقیاس وجود دارد که بر اساس تعداد اشتغال ایجاد شده تا ۵۰ نفر کوچک ، تا ۱۰۰نفر صنایع متوسط و بیش از ۱۰۰ نفر صنایع بزرگ تقسیم‌بندی می‌شوند.
یزدانی تصریح کرد: با اینکه تعریف مشخصی از معادن کوچک نداریم اما بیش از ۹۰ درصد از معادن ثبت شده کشور معادن کوچک هستند که ممکن است بر مبنای تعداد اشتغال ایجاد شده، میزان سرمایه‌گذاری، میزان تولید، نوع معدن و… در قالب معادن کوچک قرار گیرند.
وی عنوان کرد: این معادن با توجه به کوچک بودن با چالش‌های متعددی مواجه هستند که مهم‌ترین آن تامین مالی است. پس از آن با مشکلات زیست‌محیطی دست و پنجه نرم می‌کنند.
مدیرعامل شرکت کنسرسیوم اکتشافى پایا مطرح کرد: به دلیل پراکنده بودن معادن و دور افتاده بودن، بسیاری از معادن کوچک مشکل زیرساخت دارند و دولت نمی‌تواند برای آن‌ها زیرساخت فراهم کند. علی‌رغم اینکه به این موضوع به طور جدی پرداخته شد، اما از سوی متولیان امر توجه لازم به این معادن کوچک نشده است.
یزدانی مطرح کرد: ۳۴۱ معدن غیر فعال در کشور به معادن سنگ آهن اختصاص دارد. فعالسازی این معادن حتما حمایت دولت را لازم دارد.
وی بیان کرد: بخش خصوصی در جلسات اولیه حضور داشت اما آن را در جلسات بعدی حذف کردند و ترکیب متولیان امر دولتی شد. در حالی که ۱۰۰ درصد معادن کوچک در اختیار بخش خصوصی است.
بخش معدن مظلوم مانده است
کوروش شعبانی در این میزگرد اظهار داشت: امیدواریم صدای فعالان بخش خصوصی معدن به گوش مسئولان برسد و این بخش نحیف ضعیف و زحمتکش که در فقیرترین مناطق کشور فعالیت می‌کنند، به جایگاه واقعی خود برسد.
وی افزود: ۸۰ درصد از معادن کشور در رده کوچک‌مقیاس قرار می‌گیرند و هنوز پس از چندین سال تعریف درستی از معادن کوچک وجود ندارد.
رئیس کمیته اکتشاف خانه معدن خاطرنشان کرد: به نظر اغلب معادن کوچک در کنار روستاها به صورت خانوادگی اداره می‌شوند که با سرمایه و نیروی انسانی اندک فعال شده‌اند. این شیوه اداره جلوی مهاجرت از روستا به شهر را گرفته است. اقتصاد کشور به ویژه در حوزه اشتغال توسط همین معادن کوچک فعال می‌شود.
شعبانی با گلایه نسبت به رویکرد مسئولان نسبت به بخش معدن، عنوان کرد: واقعیت آن است که بخش معدن در کشور مظلوم مانده و هیچ نگاه حمایتی به آن نمی‌شود.
وی تاکید کرد: اکتشاف مهم‌ترین چالش بخش معدن است زیرا وقتی برای افق ۱۴۰۴ کشور تولید ۵۵ میلیون تن فولاد برنامه‌ریزی شده، هیچ برنامه‌ای برای تامین مواد اولیه آن در نظر گرفته نشده است.
رئیس کمیته اکتشاف خانه معدن تصریح کرد: ازجمله مشکلات معادن کوچک معارضین محلی، سازمان منابع طبیعی، محیط زیست هستند و متاسفانه نمی‌توان مشخص کرد که چه زمانی این مشکلات حل می‌شود و از سوی متولیان امر مورد حمایت قرار می‌گیرد.
شعبانی بیان کرد: در انجمن مس یک طرح را برنامه‌ریزی کردیم که ایجاد مناطق معدنی است. این یعنی یک واحد فرآوری میان چند معدن احداث شود و معادن تامین‌کننده خوراک صنعت شوند. این موضوع طرح موثری خواهد بود که می‌تواند فعال‌کننده معادن کوچک باشد.
