مدیرعامل شرکت اصفهان مالیبل گفت: با اینکه توانایی تولید انواع قطعات زنگ‌نزن در کشور وجود دارد اما هنوز برخی از مصرف‌کنندگان به تولیدکنندگان داخلی اعتماد ندارند و مواد اولیه و قطعات مورد نیاز خود را از طریق واردات تامین می‌کنند؛ در حالی که با تامین داخلی قطعات یاد شده علاوه بر صرفه‌جویی ارزی، صنعت فولاد زنگ‌نزن نیز توسعه خواهد یافت.
کامران شیرانی در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، اظهار داشت: شرکت اصفهان مالیبل در زمینه ریخته‌گری قطعات زنگ‌نــــزن شیرهـــــای صنعتــــی ولــــو و پمپ‌های صنایع نفت، گاز و پتروشیمی فعالیت می‌کند. شرکت ما در هر سال قادر است ۶۰۰ تا ۷۰۰ تن فولاد زنگ‌نزن را به صورت ریخته‌گری تولید کند.
وی افزود: فولادهای زنگ‌نزن آلیاژهایی هستند که در برابر خوردگی و شرایط هوازدگی مقاومت می‌کنند؛ همچنین باید در تماس با محلول‌های شیمیایی به ویژه محیط‌های اسیدی یا بازی مقاوم باشند. بنابراین عمده کاربرد فولادهای زنگ‌نزن در پالایشگاه‌های نفت و گاز و پتروشیمی است. عموم تجهیزات و قطعات مورد استفاده در صنایع یاد شده به ویژه پمپ‌ها و ولوها به صورت ریخته‌گری تولید می‌شوند. ضمن اینکه لوله‌های به کار رفته در صنایع نفت، گاز و پتروشیمی نیز از ورق‌های فولادی زنگ‌نزن ساخته شده‌اند.
مدیرعامل شرکت اصفهان مالیبل در ادامه توضیح داد: فولادهای زنگ‌نزن بسته به کاربرد و صنعت مصرف‌کننده آن، گریدهای مختلفی دارند. این فولادها از نظر ساختار ریخته‌گری به گروه‌هــای فریتـــی و مارتنـــزیتی دستــه‌بندی می‌شونـــد کــه سری ۴ استنــلس استیــل‌ها را تشکیـل می‌دهند.
نمونه این گریدها ۴۱۰ و ۴۲۰ هستند. در این میان، گرید آستنیتی نیز یکی دیگر از انواع گریدهای فولاد زنگ‌نزن است که تقریبا پردکاربردترین آن‌ها محسوب می‌شود. به این نوع گریدها سری ۳ اطلاق می‌شود که مهم‌ترین آن‌ها گریدهای ۳۰۴ و ۳۱۶ هستند. در عین حال، گریدهایی داپلکسی نوع دیگری از فولادهای زنگ‌نزن بوده و دارای هر دو ساختار فریتی و آستنیتی است. در نهایت، فولادهای پایه نیکل نیز انواع دیگر زنگ‌نزن هستند که در محیط‌های دارای خوردگی بسیار شدید و در تماس با اسیدهای رقیق کاربرد دارند.
شیرانی در خصوص تکنولوژی تولید فولاد زنگ‌نزن در شرکت اصفهان مالیبل، تصریح کرد: خوشبختانه شرکت ما توانسته است تکنولوژی ریخته‌گری برخی از انواع فولادهای زنگ‌نزن را به دست آورد زیرا هر گرید فولادی نیاز به ترکیب خاص و روش خاص خود برای تولید دارد. به این ترتیب، شرکت ما می‌تواند بر اساس سفارش مشتریان، تمامی قطعات ضدزنگ با گریدهای گوناگون را به صورت کاملا دقیق برای شرکت‌های پتروشیمی، پالایشگاه‌ها، شرکت‌های سازنده ولو و… تولید کند.
واردات قطعات زنگ‌نزن با وجود توانایی داخلی
مدیرعامل شرکت اصفهان مالیبل با اشاره به رویکرد مصرف‌کنندگان فولاد زنگ‌نزن طی سال‌های گذشته، بیان کرد: موضوع مهم این است که به دلیل واردات و آسانی انجام آن برای مصــرف‌کننــدگان بــزرگ ماننـــد شرکت‌هــای پتروشیمی، متاسفانه توجه چندان زیادی به توانایی داخلی و تولیدکنندگان توانمند در عرصه فولاد زنگ‌نزن نمی‌شد. به طور مثال، شرکت اصفهان مالیبل یک قطعه ولو زنگ‌نزن را برای یک شرکت پتروشیمی تولید کرد اما فرآیند نصب آن حدود دو سال و نیم به طول انجامید؛ به طوری که هر نوع تستی که برای این قطعه لازم بود و حتی لزومی نداشت، برای نصب آن انجام دادند. با این حال، پس از گذشت بیش از دو سال، ولو مربوطه در محل خود نصب شد.
وی تاکید کرد: اکنون شرایط کشور برای واردات کاملا تغییر کرده و بسیاری از شرکت‌ها با مشکل در این زمینه مواجه شده‌اند. به همین دلیل تمایل برخی از شرکت‌های مصرف‌کننده قطعات وارداتی به استفاده از محصولات مشابه ایرانی افزایش یافته است و راحت‌تر از قبل با تامین‌کنندگان ارتباط برقرار می‌کنند. در نتیجه بازار فروش قطعات ریخته‌گری فولاد زنگ‌نزن بهتر شده است.
شیرانی در خصوص مهم‌ترین چالش‌های تولید فولادهای زنگ‌نزن در کشور، اذعان کرد: نخستین چالش در این زمینه، تکنولوژی تولید بوده و شرکت ما در مورد بهبود تکنولوژی و روش‌های تولید فعالیت نسبتا گسترده‌ای داشته است اما مسلما در ارتباط با تکنولوژی هنوز جای کار وجود دارد و باید بیش از گذشته، روی ریخته‌گری فولادهای زنگ‌نزن مطالعه شود.
مدیرعامل شرکت اصفهان مالیبل خاطرنشان کرد: همان‌طور که کشور در خصوص تامین قطعات و محصولات فولادهای زنگ‌نزن تحریم است، در تامین مواد اولیه تولید این فولادها مانند فروآلیاژها و فلزات خالص آلیاژی نیز با مشکلات دست و پنجه نرم می‌کند. به طوری که شرکت ما به تدریج وارد چالش جدی تامین مواد اولیه می‌شود. البته فروآلیاژهای معمولی مانند فروسیلیسم و فروسیلیکومنگنز در کشور تولید می‌شوند و مشکلی بابت تامین آن‌ها وجود ندارد اما به دلیل اینکه شرکت ما فولادهای زنگ‌نزنی را تولید می‌کند که کربن پایین و کمتر از ۰٫۳ درصد دارد، قطعا فروآلیاژهای معمولی پاسخ‌گوی تولیدات ما نیستند. به طوری که بسیاری از مواقع باید به جای فروآلیاژ از فلز خالص استفاده کنیم که تامین این فلزات به ویژه کروم خالص بسیار دشوار است.
وی با بیان اینکه این شرکت دانش‌بنیان است، اظهار کرد: دولت به ویژه معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و صندوق فناوری و شکوفایی از شرکت‌های دانش‌بنیان حمایت‌های خوبی بــه عمــل می‌آورنــد. اخیرا این صندوق فعال شده و حتی مسئولان آن در حال بازاریابی برای ارائه تسهیلات، آموزش، برگزاری نمایشگاه، همایـــش و…. بــه متقاضیــان و شرکت‌هــای دانش‌بنیـــان هستنـــد. بنـــابرایـــن در زمینـــه حمایت‌های دولتی و سازمان‌های متولی مشکل خاصی وجود ندارد.
شیرانی ادامه داد: یکی از مشکلات اساسی شرکت‌های دانش‌بنیان و به ویژه قطعه‌سازان، بازاریابی و فروش محصولات به مصرف‌کنندگان داخلــی اســت؛ چراکــه هنــوز بسیـــاری از مصرف‌کننــدگان بـه تامین‌کننــدگان داخلی اعتماد کافی را ندارند. به طور مثال، شرکت ما در حال تولید یک ولو برای نیروگاه طوس بوده که این قطعه برای نخستین بار است که در ایران و توسط یک تولیدکننده ایرانی تولید می‌شود. تولید این قطعه در مقیاس تجاری از نظر شرایط متریال و تست قطعه در شرایط مختلف بسیار دشوار و پردردسر است.
ضمن اینکه محل قرارگیری قطعه یاد شده بسیار پرخطر به حساب می‌آید زیرا تحت فشار بسیار شدید کار می‌کند. نکته قابل توجه این است که نیروگاه طوس قبلا این قطعات را از آلمان تامین می‌کرد. هرچند که این نیروگاه به شرکت ما این ولو را سفارش داد اما به دلیل اینکه تامین این قطعه از خارج به آسانی انجام شد، دو قطعه ولو را به قیمت ۳۵۰ هزار یورو خریداری کردند. در حالی که قرار بود شرکت ما این قطعات را به قیمت هر قطعه ۶۵ میلیون تومان تحویل دهد! این یعنی قیمت ولو تولیدی شرکت ما حدود یک بیستم نمونه مشابه خارجی بود!
مدیرعامل شرکت اصفهان مالیبل اظهار کرد: قطعات یاد شده را به نیروگاه طوس تحویل دادیم و خوشبختانه هر دو قطعه بیش از یک سال است که مانند نمونه‌های مشابه خارجی، در محل نصب کار می‌کنند و گزارشی در مورد خرابی یا وجود مشکل در عملکرد آن‌ها نداشتیم. اعتماد به تولیدکنندگان داخلی شرط اصلی توسعه تولید فولادهای زنگ‌نزن است؛ با اینکه برخی از مصرف‌کنندگان توانایی واردات برخی از قطعات زنگ‌نزن را دارند اما به تولیدکنندگان داخلی اعتماد می‌کنند.
وی تولید داخلی را موضوع بسیار مهمی برای صنعت کشور برشمرد و تصریح کرد: شرکت‌های توانمند و مصرف‌کنندگان بزرگ قطعـــات زنگ‌نـــزن می‌تواننـــد بــا صـــادرات محصولات خود، به راحتی واردات این قطعات را انجــام دهنــد امــا برخی از آن‌هــا در شرایـــط کنونی به تولیدکنندگان داخلی اعتماد می‌کنند و با بومی‌سازی قطعات خود ضمن صرفه‌جویی ارزی برای کشور، باعث ایجاد رونق در صنایع تامین‌کننده می‌شوند.
نبود چشم‌انداز مشخص برای تولیدکننده
مدیرعامل شرکت اصفهان مالیبل امر تولید را بسیار پرچالش دانست و تاکید کرد: زمانی که تولیدکننده به این عرصه وارد می‌شود، دیگر آسایش ندارد و باید وقت و انرژی زیادی را صرف حل چالش‌های موجود کند. ازجمله این مسائل، وجود بروکراسی‌های اداری، بخشنامه‌های گاه و بی‌گاه، ابلاغیه‌های ناگهانی از سوی سازمان‌های دولتی مانند اداره کار، بیمه، مالیات، محیط زیست و… است که شرایط مبهم و نامشخصی را پیش روی تولیدکننده قرار می‌دهند.
به عبارت بهتر، تولیدکننده باید با یک قانون و دستور کار مشخص در مورد مسائل یاد شده مواجه باشد در حالی که هر اداره یک تعبیر و تفسیر از قانون و دستورالعمل را برای خود دارد. عدم هماهنگی میان نهادهای ذی‌ربط دولتی، فشار زیادی به تولیدکنندگان وارد می‌کند.
شیرانی در پایان اذعان کرد: بی‌ثباتی در اقتصاد کشور موضوع دیگری است که پیش روی تولیدکنندگان قرار دارد. تولیدکننده و سرمایه‌گــذار نمی‌توانـــد تخمیــن دقیقــی از چگونگی روند نرخ ارز در سال آینده داشته باشد تا بتواند مطابق با آن، میزان تولید را برنامه‌ریزی کند.
تولیدکننده نمی‌داند که قیمت مواد اولیه و تعداد سفارش‌های دریافتی برای سال آینده به چه صورت خواهد بود. به طور مثال، قیمت قراضه فولادی طی هفته آخر بهمن ماه حدود ۱۵ درصد افزایش یافت و با وجود آنکه اوضاع سفارش برای ساخت داخل بهتــر شــده، اما این مسائل باعث ایجاد ناامیدی شدیـــد میـــان تولیـــدکننـــدگــان شــده اســـت. سرمایه‌گذار برای ورود به امر تولید باید یک برنامه حداقل پنج‌ساله داشته باشد و اگر نتواند طبق برنامه از پیش تعیین شده پیش برود و نسبت به آینده اقتصادی و مسائلی مانند نرخ ارز و تــورم اطمینــان نداشتــه باشــد، قطعا با شکست مواجه خواهد شد.
