یکی از حوزه‌هایی که از آن به عنوان جایگزین نفت، نام برده می‌شود، بخش معدن است اما این بخش بیش از آنکه از تحریم‌ها صدمه دیده باشد، از بی‌تدبیری‌هایی همچون افزایش حقوق دولتی و عدم قیمت‌گذاری صحیح محصولات بالادستی به ویژه حوزه فولاد با چالش مواجه شده است.
فعالان حوزه سنگ‌آهن در سال ۱۳۹۹ با چالش جدی افزایش حقوق دولتی مواجه شده‌اند که در همین راستا، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» با علی خیرالهی، مدیرعامل شرکت کیمیا معادن سپاهان به گفتوگو نشسته است که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
توضیحاتی در خصوص وضعیت هلدینگ کیمیا و نقش آن در بخش معدن و به ویژه حوزه سنگ‌آهن بفرمایید.
گروه سرمایه‌گذاری صنعتی معدنی کیمیا سپهر آذرخش با نام هلدینگ کیمیا از مهم‌ترین شرکت‌های فعال کشور در حوزه تجاری و صنعتی است و پنج شرکت بسیار مهم به ویژه در حوزه سنگ‌آهن و فولاد کشور در اختیار دارد که از مهم‌ترین آن‌ها شرکت کیمیا معادن سپاهان و آهن و فولاد کردستان است. در حال حاضر، شرکت کیمیا معادن سپاهان ۳۰۰ هزار تن کنسانتره تولید می‌کند که در نظر داریم این مقدار را تا ۶۰۰ هزار تن افزایش دهیم و علاوه بر آن، ۶۰۰ هزار تن گندله نیز تولید کنیم.
ضمن اینکه ۱۶ درصد از سهام شرکت آهن و فولاد کردستان را در اختیار داریم که در مرحله پروژه قرار دارد و پیش می‌رود. ذخیره معدنی که در اختیار داریم، پیش‌تر ۱۰ میلیون تن سنگ‌آهن مگنتیتی با عیار ۵۳ درصد بود که با توسعه اکتشافات، پنج میلیون تن دیگر به آن اضافه شده است. عیار کنسانتره آن به ۶۶٫۵ درصد می‌رسد. هم اکنون مشتریان اصلی ما، فولاد خوزستان، فولاد خراسان و ذوب‌آهن اصفهان هستند.
چه برنامه‌ها و طرح‌هایی در سال ۱۴۰۰ خواهید داشت؟
در سال ۱۴۰۰ دو خط جدید «کنسانتره فاز ۲» با ظرفیت ۳۰۰ هزار تن در سال و «کارخانه گندله» با ظرفیت ۶۰۰ هزار تن در بیجار کردستان را به بهره‌برداری خواهیم رساند.
عمــده‌ترین مشکلاتی کــه در حــال حاضـــر شرکــت هلـــدینگ کیمیـــا بـــا آن مواجه هـســت را بفرمایید؟
مشکلات عمده‌ای که در حال حاضر با آن مواجه هستیم، عدم قیمت‌گذاری واقعی محصولات سنگ‌آهنی است که به درستی مشخص و واضح نیست. علاوه‌براین، حقوق دولتی که هر سال روند آن نامشخص و با سال دیگر متفاوت است، دیگر چالش ما محسوب می‌شود.
ضمن اینکه در سال ۱۳۹۹ هم میزان حقوق دولتی برای شرکت‌های بخش خصوصی را چندین برابر قیمت بخش دولتی اعلام کردند که اگر وضعیت با این روند ادامه پیدا کند، علاوه بر کل معادن و صنایع بالادستی و پایین‌دستی فولاد کشور، هزینه‌های گزافی بر کل صنایع معدنی کشور تحمیل می‌شود. مشکل دیگر، واردات ماشین‌آلات معدنی بوده که اخیرا وزارت صنعت، معدن و تجارت با واردات آسان این ماشین‌آلات موافقت کرده است.
ورود این ماشین‌آلات نیز باید آسان‌تر شود و قطعا اگر این مشکل حل شود و بتوانیم معادن را با این ماشین‌آلات بازسازی اساسی کنیم، تولیدکنندگان خواهند توانست قیمت تمام شده را کاهش دهند که این امر به سود تولید کنندگان و در نهایت مردم خواهد بود.
به نظر شما آیا توسعه و اکتشاف می‌تواند پاسخگوی نیاز کشور به سنگ‌آهن باشد یا ایران باید وارد‌کننده این ماده معدنی شود؟
قطعا توسعه اکتشافات می‌تواند گزینه مناسب‌تری باشد. شرکت ما در حال حاضر به دلیل برنامه‌ریزی‌های کارشناسی شده در حوزه توسعه اکتشاف و پیشبرد آن، موفق شد سطح ذخیره خود را بالا ببرد و حدود پنج میلیون تن نیز افزایش ذخیره در پروانه بهره‌برداری داشته باشد که این روند در سال ۱۴۰۰ نیز ادامه خواهد داشت.
در واقع اگر این رویه در کل کشور اجرا و برنامه‌ریزی‌های درست برای آن انجام شود، قطعا برای افزایش ذخایر کنونی و طول عمر تامین مواد اولیه از داخل کشور ثمربخش خواهد بود. ضمن اینکه در این امر باید به ویژه به اکتشاف ذخایر عمقی که از اهمیت خاصی برخوردار هستند نیز توجه شود.
البته در کنار آن استفاده بهینه از مواد معدنی موضوع به شدت مهمی است که باید سعی شود بخش فرآوری و کانه‌آرایی حداقل هدررفت را در حوزه تولید داشته باشد و حداکثر استفاده از مواد معدنی انجام شود. به طوری که در تولید کنسانتره، میزان هدررفت مواد آهن‌دار به کمتر از ۱۰ درصد تقلیل یابد. در واقع اگر بازیابی آهن و مواد معدنی بالا برود، تاثیر مستقیمی بر میزان و طول عمر ذخایر ایران خواهد داشت.
طرح مشترک شرکت کیمیا معادن سپاهان با صبانور و دولت در چه مرحله‌ای است؟
طرح فولاد کردستان در دو فاز یک میلیون و ۶۰۰ هزار تن تولید آهن اسفنجی و یک میلیون تن محصولات فولادی بوده که در حال پیشرفت است. البته احداث واحد آهن اسفنجی در بیجار کلید خورده و زیرساخت و طراحی‌های آن نیز تکمیل شده است.
همچنین تامین مالی در فاز یک نیز صورت گرفته است و امیدوار هستیم که تا دو سال آینده برنامه بهره‌برداری و راه‌اندازی به انجام برسد. لازم به ذکر است که در این پروژه دولت سهامدار عمده بوده و تصمیم‌گیرنده اصلی محسوب می‌شود. شرکت کیمیا معادن سپاهان به عنوان بخش خصوصی حداکثر تلاش را در کنار دولت خواهد کرد که این طرح به نتیجه برسد.
از نظر شما محصولات بالادستی صنایع فولاد چه آینده‌ایی را در پیش روی خواهند داشت؟
وضعیت محصولات بالادستی تابع بازار و مصرف صنایع فولاد و شرایط رشد اقتصادی در کشور است و به عبارت دیگر، این صنایع فولادی هستند که تاثیر مستقیمی بر تولید و محصولات بالادستی صنعت همچون کنسانتره و گندله می‌گذارند.
امیدوار هستیم که حداقل تمام محصولات بالادستی فولاد وارد بورس کالا شوند؛ چراکه با این اقدام قیمت محصولات بالادستی برخلاف وضعیت کنونی، به تعادلی عادلانه و قیمت واقعی می‌رسد. اکنون کنسانتره سنگ‌آهن به صورت ضریبی از شمش فولاد خوزستان و ۱۶ درصد قیمت‌گذاری می‌شود.
این در حالی است که متاسفانه محصولات فولادی زمانی که وارد بورس کالا می‌شوند، به قیمت چندین برابر به دست مصرف‌کننده می‌رسد و این واسطه‌ها هستند که منافع اصلی را می‌برند. این رویه موجب می‌شود که منافع اصلی زنجیره و سود نهایی نصیب تولیدکنندگان از بالادست تا پایین‌دست نشود. در واقع اگر منفعت نهایی به تولیدکنندگان برسد، می‌توانند سرمایه‌گذاری خود را در بخش معادن، اکتشاف، گندله، کنسانتره و دیگر محصولات بالادستی انجام دهند.
در نهایت امیدوار هستیم برنامه‌های حمایتی دولت در بحث زیرساخت‌ها، معدنی، تولید، ماشین‌آلات، زیرساخت‌ها و سوخت و موارد دیگر انجام شود چراکه تاثیر مستقیمی بر میزان کاهش قیمت و افزایش تولید خواهد داشت.
