طی دوره ۱۰ ساله منتهی به ۲۰۲۲، مصرف فولاد عربستان سعودی به عنوان یک کشور در حال توسعه با روند افزایشی همراه بوده است. گفتنی است کشور عربستان طی سال‌های اخیر با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های فولادسازی و افزایش تولید، قصد دارد نیاز داخلی این کشور را تامین کند. به دنبال رشد تولید فولاد در کشور عربستان سعودی طی سال‌های گذشته، روند واردات آهن به این کشور افزایشی شده است. از مهم‌ترین تامین‌کنندگان آهن این کشور، می‌توان به کشورهای حاشیه خلیج فارس نظیر عمان و بحرین اشاره کرد که طی دوره مورد بررسی، بیشترین صادرات آهن به این کشور را ثبت کرده‌اند.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به نقل از روابط عمومی شرکت مشاوره اقتصادی آرمان آتورپات، عربستان سعودی قصد دارد در پروژه‌های فولادی سرمایه‌گذاری کند تا تولید فولاد را افزایش دهد و رشد قابل توجه تقاضای داخلی برای محصولات مربوطه را تامین کند. کشور عربستان با برخورداری از منابع فراوان گاز طبیعی، صنعت فولادسازی خود را بر پایه احیای مستقیم توسعه داده است اما در شرایط فعلی با توجه به رشد سریع تولید فولاد این کشور، تولید داخلی آهن موفق به تامین نیاز روزافزون این صنعت به ماده اولیه نیست. از این رو، طی سال‌های اخیر نیاز به واردات آهن برای تامین ماده اولیه صنعت فولادسازی افزایش یافت. عمده آهن مورد نیاز عربستان توسط کشورهای حاشیه خلیج فارس تامین شد که عمدتا به شکل آهن حاصل از احیای مستقیم یا همان آهن اسفنجی بوده است.
فولاد عربستان در حالی عمدتا به روش قوس الکتریکی تولید می‌شود که قراضه آهنی و آهن اسفنجی، به عنوان خوراک اصلی ورودی در این کوره‌ها شناخته شده‌اند. استفاده از قراضه‌های آهنی در کوره‌های قوس الکتریکی مزایای زیادی به همراه دارد که از مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به افت مصرف انرژی، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌‌ای و افت هزینه‌های تولید اشاره کرد. از این رو کشورهای توسعه‌یافته استفاده از قراضه آهنی را ترجیح می‌دهند اما در کشورهای در حال توسعه، دسترسی به قراضه کم است و قیمت بالاتری نسبت به آهن اسفنجی دارد. کشور‌هایی مانند عربستان که از منابع خوب انرژی برخوردارند و دسترسی به قراضه آهنی ندارند، برای تامین ماده اولیه فولادسازی به جای واردات قراضه، به واردات آهن حاصل از احیای مستقیم روی آورده‌اند. بر اساس بررسی‌های آتورپات، دغدغه کمتر در این کشور برای مصرف انرژی به دلیل دسترسی وافر به آن، در کنار نزدیکی به تامین‌کنندگان آهن اسفنجی، از مهم‌ترین دلایل این کشور به انتخاب آهن اسفنجی برای تامین ماده اولیه فولادسازی خود بوده است.
روند صعودی تولید فولاد در عربستان سعودی
نمودار یک، نشان‌دهنده روند تولید فولاد عربستان سعودی طی سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ است. همان طور که مشاهده می‌شود، تولید فولاد این کشور در دوره مورد بررسی افزایش چشمگیری داشت و نرخ رشد مرکب سالانه تولید چیزی حدود ۶ درصد برآورد شد. تقاضای فولاد در عربستان که یک کشور در حال توسعه به شمار می‌آید، رو به رشد است و رشد صنعت ساخت‌وساز به دلیل اجرای پروژه‌های بزرگ، بیشترین تاثیر را بر تقاضای فولاد این کشور داشته است. تولید فولاد این کشور در سال ۲۰۲۱ برابر با هشت میلیون و ۷۰۰ هزار تن بود که با حدود ۵ درصد رشد، به ۹ میلیون و ۱۰۰ هزار تن در سال ۲۰۲۲ افزایش پیدا کرد. در سال‌های اخیر با افزایش حمایت‌های دولتی و همچنین جذب سرمایه‌گذاران متعدد خارجی، روند تولید فولاد عربستان افزایش چشمگیری داشت. بنابراین انتظار می‌رود این روند افزایشی در آینده نیز تداوم پیدا کند و این کشور به یکی از قطب‌های تولید فولاد در منطقه حاشیه خلیج فارس بدل شود.
افزایش واردات آهن عربستان سعودی طی سال‌های اخیر
عربستان سعودی با واردات بیش از ۹ میلیون و ۹۷۰ هزار تن آهن به شکل‌های آهن اسفنجی، قراضه‌های آهنی و چدن خام، حدود ۷ درصد از کل تجارت آهن جهان را در سال ۲۰۲۲ به خود اختصاص داد و سومین واردکننده بزرگ آهن در جهان بود. واردات آهن عربستان در دوره مورد بررسی به ویژه طی چهار سال آخر این دوره، رشد فراوانی داشت؛ به گونه‌ای که در سال ۲۰۲۲ نسبت به سال ۲۰۱۳، حجم واردات آهن این کشور چیزی حدود هفت میلیون و ۷۸۰ هزار تن افزایش داشت. طبق بررسی‌های انجام شده، روند تولید فولاد در این کشور طی سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ افزایشی بوده و از پنج میلیون و ۱۵ هزار تن در سال ۲۰۱۳، به بیش از ۹ میلیون و ۱۰۰ هزار تن در سال ۲۰۲۲ افزایش پیدا کرده است. همان‌طور که در نمودار ۲ مشاهده می‌شود، عمده واردات آهن عربستان سعودی به شکل آهن به دست آمده از احیای مستقیم بود و به طور متوسط طی این دوره، چیزی حدود ۸۵ درصد از آهن وارداتی این کشور را محصولات احیای مستقیم تشکیل دادند.
کشور عمان در سال ۲۰۲۲ با صادرات حدود سه میلیون و ۳۹۰ هزار تن، بزرگ‌ترین تامین‌کننده آهن عربستان سعودی در این سال بود و به طور متوسط در این دوره، سهم ۳۹ درصدی در این بازار داشت. روند صادرات آهن عمان به کشور عربستان افزایشی بود؛ به گونه‌ای که حجم صادرات در سال ۲۰۲۲ در مقایسه با ابتدای دوره مورد بررسی، حدود دو میلیون و ۶۲۰ هزار تن افزایش داشت. کشور بحرین دیگر تامین‌کننده بزرگ آهن مورد نیاز عربستان بود و در سال ۲۰۲۲، سهم ۳۳ درصدی در تامین این بازار داشت. کشور سوئد نیز به عنوان سومین تامین‌کننده، حدود دو میلیون و ۴۳۰ هزار تن آهن به عربستان سعودی در سال ۲۰۲۲ صادر کرد.
با توجه به مزایای قراضه‌های آهنی، کشورهای توسعه‌یافته عمدتا برای تامین آهن صنعت فولادسازی از قراضه‌های آهنی استفاده می‌کنند اما با توجه به اینکه عربستان سعودی یک کشور در حال توسعه به‌شمار می‌رود، عرضه قراضه در این کشور محدود است. از این رو عربستان عمدتا از آهن حاصل از احیای مستقیم برای تامین ماده اولیه در فولادسازی بهره می‌گیرد. طبیعتا واردات آهن حاصل از احیای مستقیم این کشور نسبت به سایر محصولات آهنی بیشتر است. گفتنی است که در سال ۲۰۲۲، سهم محصولات حاصل از احیای مستقیم از کل واردات آهن عربستان سعودی، چیزی حدود ۹۷ درصد برآورد شد.
آیا زنگ خطر به صدا درآمده است؟
با توجه به رشد اقتصادی کشور عربستان سعودی و افزایش روزافزون تقاضای فولاد در این کشور، دولت سرمایه‌گذاری کلانی برای بخش فولادسازی انجام داده است و انتظار می‌رود در سال‌های آینده، صنعت فولاد این کشور توسعه بیشتری پیدا کند. از طرفی، با رشد و توسعه فولادسازی احتمال رشد واردات ماده اولیه و آهن مورد نیاز این صنعت نیز وجود دارد. رشد و توسعه روزافزون فولادسازی در کشور عربستان سعودی، می‌تواند زنگ خطری برای تولید‌کنندگان بزرگ فولاد منطقه به ویژه ایران باشد زیرا عربستان با در پیش گرفتن روند افزایشی تولید این محصول در آینده، توانایی صادرات را به دست می آورد و بازار‌های فروش را برای کشور ایران محدود خواهد کرد.
انتهای پیام//
