در سومین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنایع فلزات غیرآهنی ایران و فناوری‌های وابسته با نگاهی به تولید و بازار، سخنرانی‌ها و میزگردهای متعددی برگزار شد که همگی بر اهمیت سرمایه‌گذاری در صنعت فلز استراتژیک مس تاکید داشتند. در ادامه بخشی از سخنان مدیرعامل، مدیر امور نظارت و برنامه‌ریزی، معاون توسعه و اکتشاف شرکت ملی صنایع مس ایران و همچنین معاون طرح و برنامه وزیر صمت آمده است.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، آیین افتتاحیه سومین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنایع فلزات غیرآهنی ایران و فناوری‌های وابسته با نگاهی به تولید و بازار با حضور سعید زرندی معاون طرح و برنامه وزیر صمت، وجیه‌اله جعفری رئیس هیئت عامل ایمیدرو، اردشیر سعدمحمدی مدیرعامل شرکت ملی مس و سعد عبدی مدیر امور نظارت و برنامه‌ریزی این شرکت برگزار شد.
مدیر امور نظارت و برنامه‌ریزی شرکت مس اولین سخنران این مراسم بود و به موضوعاتی همچون آخرین وضعیت قیمت، تولید، مصرف، هزینه و پیش‌بینی آینده فلزات پایه اشاره کرد و اظهار داشت: در دنیا دو کمربند مس آند و آلپ-هیمالیا وجود دارند که خوشبختانه کشور ایران در مسیر این کمربند قرار دارد. با توجه به اقدامات گسترده‌ای که در ۳۰ سال اخیر در حوزه مس انجام گرفته است، می‌توان گفت میزان ذخیره مس کشور ۳۶٫۵ میلیون تن معادل ۴٫۲ درصد مجموع ذخایر مس دنیا است و از این حیث، ایران در رتبه هفتم دنیا قرار دارد اما میزان تولید مس محتوی ایران ۳۱۲ هزار تن است که ۲۹۸ هزار تن از آن را شرکت ملی مس تولید می‌کند.
وی افزود: طبق آخرین آمار، میزان ذخیره طلای ایران در سال ۲۰۱۹، ۳۲۰ تن برآورد شده و کشور استرالیا با ۱۰ میلیون تن ذخیره طلا در رتبه اول و روسیه با داشتن پنج میلیون تن ذخیره طلا در رتبه دوم قرار دارد. در مجموع، میزان ذخیره طلا در دنیا ۵۰ میلیون تن تعیین شده است. بوکسیت به عنوان ماده اولیه پودر آلومینا ۳۸ میلیون تن با عیار ۳۰ و ۴۰درصد در کشور موجود است که عدد قابل توجهی نیست و ایران از این لحاظ در رتبه ۱۲ دنیا قرار دارد. کشور گینه هفت میلیارد و ۴۰۰ میلیون تن ۲۵ درصد ذخیره بوکسیت دنیا را به خود اختصاص داده است. در رابطه با فلز روی نیز می‌توان گفت ایران با ذخیره ۱۲ میلیون و ۴۰۰ هزار تنی رتبه پنجم را در دنیا به خود اختصاص داده است. در حوزه سرب نیز مقام ششم دنیا با در اختیار داشتن ۴ درصد از مجموع ذخایر دنیا، در اختیار ایران است.
عبدی تاکید کرد: در خصوص پیش‌بینی قیمت فلزات غیرآهنی نیز مطالعاتی توسط شرکت‌های مطرح صورت گرفته که برای مس با توجه به کشف واکسن کرونا قیمت هفت هزار و ۷۰۰ دلار تعیین شده است. برای مس و آلومینیوم روند حرکتی قیمت مثبت پیش‌بینی شده است اما طلا و روی ترند منفی را پیش روی دارند.
مدیر امور نظارت و برنامه‌ریزی شرکت مس اذعان کرد: بررسی عملکرد شرکت ملی مس در حوزه تولید محصول حاکی از آن است که این شرکت در سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۹ جلوتر از برنامه تعیین شده گام برداشته است. در رابطه با تولید کاتد نیز باید گفت با وارد شدن کوره فلش در مدار تولید، میزان تولید این محصول افزایش یافت و برای سال جاری برنامه تولید ۲۶۵ هزار تن را در نظر داریم که امیدوار هستیم به ۲۸۰ هزار تن آن دست یابیم. مقایسه برنامه و میزان تولید شرکت مس در مدت ۹ماهه سال‌های ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹، در زمینه تولید کنسانتره، آند و کاتد عملکرد درخشانی را داشته است و بر اساس چشم‌انداز ترسیم شده قطعا در سال ۱۴۱۰ به تولید ۵۵۰ هزار تن کاتد دست خواهد یافت.
وی تاکید کرد: درآمدهای فلزی بهترین گزینه برای درآمدهای نفتی هستند که کشورهایی همچون هندوستان در حوزه فلزات در حال تبدیل شدن به یک سردمدار در دنیا است که این موضوع فقط به مدیریت و سیاست‌گذاری‌های درست نیاز دارد چراکه ایران پتانسیل‌های کافی را در حوزه صنایع معدنی و فلزی دارد.
ظرفیت ۵۰ میلیارد دلاری معدن و صنایع معدنی
سعید زرندی، معاون طرح و برنامه وزیر صمت که به عنوان دومین سخنران مراسم افتتاحیه در جایگاه قرار گرفت، عنوان کرد: نجات دهنده کشور از شرایط تحریمی که از سال ۱۳۹۱ تا کنون در حال تجربه کردن آن هستیم، حوزه صنعت، معدن و فلزات اساسی است که روند رو به رشدی را طی می‌کند. مجموع تولیدات در حیطه فلزات ۱۰ برابر خدمات آن بوده و موجب تاب‌آوری در دوران تحریمی شده است. لازمه ادامه این روند این است که در برخی صنایع باید تمرکز ویژهای صورت گیرد. در وزارتخانه توجه را به سمت صنایع پیش‌ران سوق دادیم؛ به عبارت بهتر، صنایعی که ارزش افزوده بالا و اشتغال‌زایی بالایی دارند، مورد توجه و سرمایه‌گذاری قرار گرفته‌اند که در این بین، صنایع معدنی در رتبه اول و یا دوم قرار دارند و باید این جهت‌گیری از هر لحاظ تقویت شود.
وی افزود: صنایع معدنی و فلزی در سال ۱۳۹۵، حدود ۱۷٫۹ درصد ارزش صنعت را به خود اختصاص داده بود و در سال ۱۳۹۶ به ۲۱ درصد افزایش یافت که این نشان‌دهنده نقش‌آفرینی مثبت صنایع معدنی است. میزان صادرات در سال ۱۳۹۸، حدود هفت میلیارد دلار برآورد شده بود که اگر معدن جایگزین نفت شود این میزان صادرات قابلیت افزایش به ۵۰ میلیارد دلار را دارد.
گفتنی است که وزارتخانه در حوزه مس، آهن و فولاد گام‌های بسیار مثبتی برداشته است اما سایر حوزه‌ها متناسب با فضا رشد کافی را نداشته‌اند. بررسی آمار میزان تولید هشت ماهه نخست سال جاری نشان می‌دهد که صنعت مس ۷درصد و آلومینیوم ۵ درصد رشد داشته است و باید این اعداد به حدی افزایش یابند که اقتصاد ایران مبتنی بر صنایع فلزی و معدنی رشد کند. بحث شرکت‌های سهامی عام و هلدینگ‌هایی که با استفاده از ظرفیت‌های مردمی تقویت می‌شوند و نگاه به زنجیره تولید با ارزش افزوده بالا دو مقوله‌ای است که می‌توان با تمرکز بر این موضوعات در بخش صنعت و معدن اقدامات مناسبی را انجام داد و در این صنعت باید نگاه زنجیره‌ای را مورد عنایت قرار دهیم و همچنین با تشکیل بنگاه‌های بزرگ در سایر حوزه‌های فلزات اساسی غیرآهنی همچون شرکت مس، بتوان شاهد رشد هرچه سریع‌تر صنایع معدنی و کسب جایگاهی ویژه در عرصه‌های جهانی باشیم.
تجمیع معادن کوچک‌مقیاس
در ادامه مراسم وجیه‌الله جعفری، رئیس هیئت عامل سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران به عنوان سومین سخنران مراسم، اظهار کرد: همگی به اهمیت موضوع صنعت و معدن به خصوص حوزه فلزات غیرآهنی واقف هستیم. اهمیت بخش معدن با افزایش ۵۰ درصدی ارزش افزوده بخش معدن طی سال‌های گذشته، ارزش سهام شرکت‌هایی که حدود ۲۳٫۷ ارزش کل بورس را تشکیل میدهند را دوچندان می‌کند که با وجود تمام مشکلات توانستیم به این ارقام دست یابیم. صنعت مس رشد قابل توجهی را به خود اختصاص داده است. در بخش فولاد طرح جامع نوشته شد و تا حدودی به مرحله اجرا درآمد و با شناسایی نقصان‌ها در بخش اکتشاف، تکمیل زنجیره و سایر بخش‌ها توانستیم مراحل را با عملکرد مثبتی طی کنیم که باید این روند در سایر حوزه‌ها نیز شکل بگیرد.
وی اضافه کرد: ایمیدور در بخش آهنی و غیرآهنی اکتشافات، کارهای مهمی انجام داده است و از سال‌های گذشته شناسایی پهنه‌ها آغاز شده و تاکنون بیش ۷۵۹ آنومالی شناخته شده است که خیلی از آن‌ها می‌تواند به معدن تبدیل شود. پیش‌بینی می‌شود در سال آینده ذخایر مطلوبی از معادن اکتشاف شده در مناطق محروم به دست آید و اکنون یکی دو مورد از این نتایج به قطعیت رسیده است.
رئیس هیئت عامل ایمیدرو گفت: طرح احیای معادن کوچک‌مقیاس در سال‌ها ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ اجرا شده و هدف آن تبدیل معادن کوچک‌مقیاس و متروک به معادن بزرگ است امـــا بــــه طـــور کلی دو مشکــل در معــــادن کوچک‌مقیاس حاکم است؛ اول اینکه در اغلب معادن واگذار شده اکتشاف صورت نگرفته و به دلیل ذخایر پایین، امکان فرآوری وجود ندارد که برای حل این مسئله می‌توان شرکت‌های بزرگی در حوزه‌های فولاد و مس را وارد میدان کرد و ۱۰ تا ۲۰ معدن در اختیار آن‌ها قرار داد که بتوانند در حوزه اکتشاف و فرآوری سرمایهگذاریهای لازم را انجام دهند. از دیگر اقدامات برای توسعه بخش معدن با حضور بخش خصوصی، افزایش سرمایه شرکت‌های معدنی و صنایع معدنی برای حمایت از معادن کوچک است.
جعفری ابراز کرد: در هشت سال گذشته رشد تولید در بخش کاتد مس۶۷ درصد، شمـــش آلومینیـــوم ۳۷ درصـــد، شمـــش طلا ۲۰۰درصد و شمش روی ۳۰ درصد برآورد شده است. در رابطه با مس می‌توان گفت تا سال ۱۴۰۳ حدود دو میلیارد و ۴۸۰ میلیون دلار طرح در حال اجرا بوده و بخشی از آن‌ها به مرحله اجرا درآمده است. میزان ظرفیت تولید کنسانتره مس در سال جاری، یک میلیون و ۱۸۰هزار تن است که در سال آینده این رقم به یک‌میلیون و ۸۰۰ هزار تن می‌رسد.
با تجهیزات قدیمی نمی‌توان حرف‌های جدیدی زد
اردشیر سعدمحمدی، مدیرعامل شرکت ملی صنایع مس ایران در پایان مراسم افتتاحیه خاطرنشان کرد: ایران با دارا بودن ۳۶٫۵ میلیون تن ذخیره، معادل ۴٫۲ درصد از ۸۷۰ میلیون تن ذخایر مس محتوی را به خود اختصاص داده است و در رتبه هفتم قرار دارد اما میزان تولید ما فقط ۱٫۱ درصد جهانی است و با توجه به میزان ذخایر کشور باید تولید را نیز افزایش داد. دو موضوع افزایش ذخیره و اکتشاف ازجمله مواردی است که در دو سال گذشته به آن توجه ویژهای داشتیم و گفتنی است شرکت مس در سال ۱۳۹۸ حدود ۵۲۸ میلیون تن به ذخایر مس کشور اضافه کرد اما برای اتفاقات بزرگ‌تر نیاز به تغییر تفکر و نگاه در زمینه اکتشافات هستیم زیرا با تجهیزات قدیمی نمی‌توان حرف‌های جدیدی زد. در حال حاضر، شرکت مس ۱۵ دستگاه حفاری جدید را خریداری کرده است که به زودی وارد کشور می‌شود. شرکت‌های بزرگ در دنیا برای حفظ تولید و تقاضا، عیار تولید را کاهش داده‌اند و ما نیز از این قضیه مستثنی نیستیم و در حال افزایش تناژ عملیاتی هستیم.
وی اضافه کرد: معدن مس سرچشمه در جایگاه ۲۹، مس سونگون ۷۶ و میدوک در جایگاه ۱۱۴ دنیا قرار دارند. حدود ۱۱ میلیون و ۷۱۴ هزار تن تولید مس دنیا در ۱۰ شرکت انجام می‌شود و ایران نیز با دارا بودن از پتانسیل‌های موجود می‌تواند در بین این ۱۰ شرکت قرار گیرد که این موضوع به سیاست‌های درست نیازمند است. یکی از اقدامات موثری که شرکت مس انجام داده احداث واحد فلوتاسیون و تولید مس از سرباره‌هایی است که در ۵۰ سال گذشته به آن‌ها هیچ توجهی نشده است. شرکت مس در مدت ۹ ماهه سال جاری، بیش از ۲۱۷ هزار تن مس کاتد تولید کرده که نسبت به مدت مشابه در سال گذشته رشد ۱۱ درصدی را به ثبت رسانده و همچنین در تولید آند نیز رشد ۱۱ درصدی را گزارش کرده است. در حوزه فروش نیز در مدت ۹ ماهه، بیش از ۲۹ هزار میلیارد تومان حاصل شده است ۳۵ درصد آن حاصل از عملکرد شرکت و ۶۵ درصد دیگر ناشی از تسعیر نرخ ارز است.
سعدمحمدی در پایان یادآور شد: میزان حقوق دولتی در دنیا حدود ۴ درصد است که در ایران به بیش از ۱۲ درصد نیز می‌رسد و باید در این خصوص تصمیمات اصلاحی جدیدی گرفته شود. در تلاش هستیم ظرفیت تولید کنسانتره را افزایش دهیم و در پنج سال آینده به ۶۰۰ هزار تن برسانیم و برای عملی شدن این مهم به تکنیک و تجهیزات روز دنیا نیاز داریم.
خودتحریمی در حوزه اکتشاف
بهروز رحمتی، معاون توسعه و اکتشاف شرکت مس در دومین روز از «سومین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنایع فلزات غیرآهنی ایران و فناوری‌های وابسته با نگاهی به تولید و بازار» در سخنرانی با عنوان «توسعه پایدار صنعت مس ایران»، گفت: ایران با دارا بودن بیش از ۵۷ میلیارد تن ذخایر معدنی دنیا در رتبه دوازدهم قرار دارد و در حال حاضر فقط ۷درصد ذخایر معدنی کشور اکتشاف شده و در ۹۳ درصد باقی‌مانده فعالیت اکتشافی صورت نگرفته است. مهم‌ترین زنجیره در بخش معدن که مورد خودتحریمی قرار گرفته، حوزه اکتشاف است.
وی ادامه داد: بخش معدن و صنایع معدنی ایران در سال ۱۳۹۸ در حوزه صادرات ۹ میلیارد دلار و در ســـال گذشتـــه ۸٫۵ میلیــــارد دلار درآمدزایی داشته است. در بین منابع معدنی، مس با تولید جهانی حدود ۲۳،۵ میلیون تن در سال ۲۰۱۹، بعد از فولاد و آلومینیوم سومین فلز استراتژیک و پرمصرف دنیا به شمار می‌رود. میزان فروش مس در سال ۱۳۹۸، حدود ۲۲ هزار میلیارد تومان بود که ۱۲ هزار میلیارد تومان از آن، سود خالص به شمار می‌رفت.
در سال جاری، شرکت مس به عنوان دومین شرکت بورسی ایران در ۶ ماهه ابتدایی سال ۱۰ هزار میلیارد تومان سود خالص کسب کرده است که در ادامه سال به ۲۰ هزار میلیارد تومان افزایش خواهد یافت. صنعت مس کشور پتانسیل تولید یک میلیون تن مس کاتد را دارد که معادل ۱۰ میلیارد دلار ارزآوری به کشور است. قابل ذکر است که میزان ذخیره مس در مجتمع سرچشمه ۲٫۸ میلیارد تن، در سونگون ۱٫۶ میلیارد تن و میدوک ۹۰۰ میلیون تن برآورد شده است.
رحمتی در پایان تاکید کرد: مس جایگزینی نداشته است و نخواهد داشت مگر اینکه فلز جدیدی کشف شود.
معاون توسعه و اکتشاف شرکت مس اعلام کرد: از ابتدای سال جاری تا امروز با ۷۶ هزار متر حفاری اکتشافی، رکورد فعالیت‌های اکتشافی را طی هفت سال اخیر شکستیم و برنامه‌ریزی انجام ۵۰۰ تا ۶۰۰ هزار متر حفاری اکتشافی در دوره پنج ساله آتی را داریم.
