صنعت فولاد کشور با اینکه در سال اخیر با مشکلات ناشی از تحریم‌ها و کرونا دست و پنجه نرم می‌کرد اما افزایش تولید و فروش شرکت‌های فولادی نشان داد که هیچ یک از این مشکلات نمی‌تواند سد راه فولادسازان کشور شود. در این میان، شرکت مجتمع فولاد خراسان توانست با اتخاذ تدابیر ویژه به خصوص در زمینه تامین مواد اولیه، بازاریابی و فروش، بیشترین حاشیه سود را در میان فولادسازان کشور کسب کند که این حاشیه سود در ۹ ماه سال جاری، بیش از حاشیه سود شرکت در سه سال گذشته بوده است. در این رابطه، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» با کسری غفوری، مدیرعامل شرکت مجتمع فولاد خراسان به گپ‌وگفت نشسته است. وی می‌گوید فولاد خراسان با تکمیل زنجیره تولید و تامین به‌موقع مواد اولیه، توانست هزینه‌های خود را کاهش دهد که در این راستا قرار است طرح توسعه کنسانتره‌سازی نیز وارد مراحل اجرایی شود. متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه خواهید خواند
شرکت فولاد خراسان در ۹ ماه امسال بالاترین حاشیه سود را میان فولادسازان کسب کرد. علت این موضوع چیست؟
شرکت فولاد خراسان در ۹ ماهه سال جاری با کسب یک هزار و ۹۰۰ میلیارد تومان سود، میان همه فولادسازان کشور از نظر حاشیه سود بهترین عملکرد را به ثبت رساند. سود این مدت فولاد خراسان معادل سود سه سال گذشته این شرکت یعنی ۱۳۹۶، ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ بود. برای کسب این موفقیت قطعا اقدامات متعددی صورت گرفته است. در این رابطه با توجه به زیرساخت‌هایی که در مجموعه فولاد خراسان وجود داشت، تمهیداتی اندیشیده شد که بتوانیم بهترین مواد اولیه با کمترین برج از نظر حمل و از نظر کیفیت تامین شود. خوشبختانه توانستیم عمده تامین مواد اولیه را در سال ۱۳۹۹ از منطقه سنگان صورت دادیم؛ در حالی که طی سال‌های گذشته مواد اولیه فولاد خراسان یعنی کنسانتره و گندله از یزد، کرمان، کردستان و همدان تامین می‌شد. در سال جاری با تفاهمی که با معاون معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت و ایمیدرو صورت گرفت، مقرر شد عمده ماده اولیه شرکت یعنی کنسانتره و گندله از منطقه سنگان تامین شود.
دیگر اقدام فولاد خراسان، تامین به موقع قطعات و تجهیزات بود. در این رابطه نیز فولاد خراسان فعالیت خود را با توجه به شرایط تحریمی در بخش بومی‌سازی بیشتر کرد و توانست نتایج خوبی از اقدامات مقتضی کسب کند. این اقدامات به تقدیر رئیس هیئت عامل ایمیدرو از فولاد خراسان به دلیل انجام بومی‌سازی منجر شد.
فولاد خراسان در سال گذشته و سال جاری موفق شد ۱۱ رکورد تولید و تامین ماده اولیه سال‌های فعالیت خود را بهبود بخشد. در حال حاضر از نظر ذخیره‌سازی و تامین ماده اولیه یعنی کنسانتره و گندله شرایط بسیار مطلوبی به دست آورده‌ایم. لازم به یادآوری است که فولاد خراسان تنها برای چند روز ماده اولیه برای تولید در اختیار داشت اما اکنون از این منظر دیگر دغدغه‌ای متوجه شرکت نیست.
همه این عوامل باعث شدند موفقیت اصلی یعنی کسب سود ۱۹ هزار میلیارد ریالی فولاد خراسان معادل سود سه سال گذشته به دست آید که ۹۲ درصد از سال گذشته بیشتر است.
طی ماه‌های اخیر شاهد صدور دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامه‌های مختلفی از سوی نهادهای گوناگون بودیم. به نظر شما باید در رابطه با تنظیم بازار چه اقداماتی صورت گیرد؟
دستورالعمل‌ها و شیوه‌نامه‌ها و مسائل حاشیه‌ای این‌چنینی از یک سال پیش دامن‌گیر صنعت فولاد شده‌اند. اعتقاد بر این است که شرکت‌های بزرگ فولادی در کنار هم برای رسیدن به هدف گرداندن چرخ اقتصاد کشور در کنار یکدیگر در جنگ اقتصادی ایستاده‌اند. اگر قرار است برای صنعت فولاد کشور تصمیمات حیاتی اتخاذ شود، بهتر است چهار فولادساز بزرگ کشور شامل فولاد مبارکه، فولاد خوزستان، ذوب آهن و فولاد خراسان نیز در اخذ این تصمیمات مشارکت داشته باشند؛ همان‌طور که مسئولان از این شرکت‌ها انتظار دارند پس از اینکه شیوه‌نامه یا دستورالعمل جدید تدوین و ابلاغ شد، فولادسازان از آن حمایت کنند. اگر تصمیم بر اساس خرد جمعی و با توجه به شرایط اتخاذ شود، فولادسازان از آن حمایت خواهند کرد. فولادسازان از عرضه داخلی و آباد ساختن ایران در وهله اول استقبال خواهند کرد؛ در کنار آن نیازمند صادرات هستند.
در سال جاری با توجه به دستورالعمل‌های صادره، شرکت فولاد خراسان در بخش شمش فولاد کاهش ۴۹ درصدی و در میلگرد کاهش ۳۹ درصدی داشته است. در مجموعا ۱۰ ماهه امسال، صادرات فولاد خراسان در سال جاری ۴۵ درصد نسبت به مدت مشابه سال پیش کاهش یافت. همان‌طور که پیش از این نیز بیان شد، فولاد خراسان در سال جاری از نظر سودسازی ۹۲ درصد نسبت به سال پیش رشد داشت. اگر صادرات امسال فولاد خراسان همانند سال گذشته محقق می‌شد، چه در زمینه ارزآوری برای کشور در این شرایط تحریمی و چه در زمینه سودسازی برای مجموعه فولاد خراسان با چندین میلیون نفر سهامدار خرد در کنار سهامداران عمده، دستاوردهای خوبی نصیب این شرکت و کشور می‌شد.
با توجه به انتصاب وزیر جدید صنعت، معدن و تجارت و نیز معاونت معدنی وی که سال‌ها تجربه فعالیت صنعتی در زمینه فولاد دارند، این امر به ساماندهی بازار کمک کند. در جلسه مشترکی که با معاونت معدنی برگزار شد، رویکردهای مثبتی از سوی این معاونت در ارتباط با ساماندهی زنجیره فولاد مطرح شده است. امیدواریم در ادامه این معضلات مربوط به شیوه‌نامه مرتفع شود.
نکته حائز اهمیت این است که فولاد خراسان خود را ملزم و متعهد به دستورالعمل‌ها می‌داند. طبق دستورالعمل‌های قبلی وزارت صمت، فولادسازان می‌توانستند ۶۰ درصد از محصولات خود را در بورس کالا عرضه کنند که فولاد خراسان ۶۵ درصد شمش و ۹۰ درصد میلگرد خود را در بورس عرضه کرد. این نشان می‌دهد شرکت ما فراتر از دستورالعمل‌ها به تعهدات عمل کرده است.
چه چالش‌هایی در سال جاری پیش روی شرکت فولاد خراسان قرار داشت؟
شرکت فولاد خراسان در میان همه فولادسازان و صنایع کشور، سال نسبتا دشواری را با توجه به چالش‌ها و مشکلات پیش آمده پشت سر گذاشت. شرکت فولاد خراسان تنها فولادسازی در کشور بود که طی فروردین ماه به دلیل شیوع ویروس کرونا تعطیل شد. این امر به این دلیل رخ داد که شیوع ویروس کرونا در اواخر سال قبل و اوایل سال جاری بسیار سریع در استان خراسان رضوی و شهر نیشابور رخ داد. بخش زیادی از مردم نیشابور در مجموعه فولاد خراسان به طور مستقیم یا غیر مستقیم اشتغال دارند.از این رو، کارخانه فولاد خراسان ۲۳ روز ابتدای فروردین ماه به طور کامل تعطیل بود. با توجه به آماده‌سازی کارخانه‌ها، می‌توان گفت که کل فروردین ماه را برای تولید تعطیل بودیم.
اتفاق دیگری که نسبت به شیوع ویروس کرونا عجیب‌تر بود، این است که فولاد خراسان ۵۱ روز در سال جاری مشکل تامین گاز طبیعی داشت؛ در کنار قطعی گاز ۵۰ روزه، همزمان قطعی برق نیز اتفاق افتاد. به طوری که در تیر ماه امسال، ۱۴ روز قطعی برق داشتیم. البته فولاد خراسان همواره به شرکت برق و شرکت گاز همکاری لازم را برای کاهش مصرف این دو نهاده انرژی داشته است اما در سال جاری با توجه به اینکه زمستان چندان سردی در استان خراسان رضوی نسبت به سال‌های گذشته نداشتیم، اما ۵۰ روز گاز و ۲۰ روز برق مجتمع به طور کامل قطع شد. با توجه به اینکه مجتمع فولاد خراسان بسیار خاص است و کل زنجیره فولاد را از گندله‌سازی، دو مدول احیا مستقیم، دو کارخانه فولادسازی و کارخانه تولید محصول نهایی یعنی میلگرد در اختیار دارد، اگر هر یک از این واحدها در تولید خود با وقفه مواجه شوند، به تبع آن سایر واحدها نیز دچار وقفه می‌شوند. فولاد خراسان هم در واحد گندله‌سازی و هم در بخش احیا مستقیم نیاز به گاز داشتیم که قطعی گاز باعث شد سایر واحدها دچار مشکل شوند. در واقع در بخش احیا مستقیم، گاز بخشی از ساختار آهن اسفنجی است و فعالیت متوقف شد. برای اینکه کارخانه به فعالیت خود ادامه دهد و دچار مشکلات ناشی از بیکاری کارکنان نشویم، با سختی فراوان توانستیم آهن اسفنجی را از سایر نقاط کشور به هزینه بسیار بالا تامین کنیم. با این حال، امیدوار هستیم در سال‌های آتی این اتفاق مجددا تکرار نشود.
شرکت فولاد خراسان برای تکمیل زنجیره خود چه طرح‌های توسعه‌ای در دستور کار قرار داده است؟
مجتمع فولاد خراسان نسبت به سایر مجتمع‌های فولادی در کشور سردمدار توسعه بوده است و این موضوع را می‌توان از افتتاح واحدهای جدید در حلقه‌های مختلف زنجیره فولاد چه در زیر سقف و چه در خارج از این شرکت مشاهده کرد. مهم‌ترین طرحی که شرکت فولاد خراسان در دست اقدام دارد و برای این شرکت بسیار حیاتی بوده زنجیره فولاد شرکت را تکمیلی و از نظر سوددهی با ارزش‌تر خواهد کرد، کنسانتره‌سازی ۲٫۵ میلیون تنی سنگان است. راه‌اندازی این طرح از روز حضور بنده به عنوان مدیرعامل مجتمع مورد تاکید قرار داشت. این طرح پس از هفت سال وقف مجددا احیا شده و از اواسط بهمن ماه مشکلات اداری و ساختاری و پیمانکاری آن برطرف شده و کار اجرایی آن آغاز شده است. تجهیز کارگاه‌ها نیز در محل احداث کنسانتره‌سازی صورت گرفته است. پیش‌بینی این است که این کارخانه طبق برنامه ۲۴ ماه آینده به بهره‌برداری برسد.
یکی از الزامات توسعه صنعت فولاد، دسترسی به آب است. هیچ یک از واحدهای فولادسازی نباید در این شرایط سخت و بحرانی کمبود آب در کشور از آب پاک استفاده و آن را به فولاد تبدیل کنند. طی مذاکراتی که با شرکت آبفای کشور صورت گرفت، توانستیم موافق اولیه آبفا را برای انتقال پساب شهر نیشابور به مدت ۲۵ سال برای فولاد خراسان جلب کنیم و مازاد پساب را بتوانیم به بخش صنعت و کشاورزی شهر نیشابور ارائه دهیم. برای این موضوع حدودا یک هزار و ۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری نیاز داریم. به زودی عملیات اجرایی این طرح آغاز و در آن یک هزار نفر مشغول به کار خواهند شد.
آهک به عنوان یکی از الزامات تولید ممکن است از نظر ارزش ریالی چندان بهایی نداشته باشد اما جزو مواد اولیه مهم تولید فولاد است. اما شرکت فولاد خراسان این ماده اولیه را در اختیار نداشت و در فصول سرد سال که جاده‌ها به دلیل بارندگی بسته می‌شد، در تامین آهک با مشکلات زیادی مواجه بود که بعضا خطوط تولید را دچار وقفه می‌کرد. از این رو تصمیم گرفتیم ۶۰ درصد از سهام یک تولیدکننده آهک را در شهرک صنعتی خیام خریداری کنیم. این طرح می‌تواند ۱۴۰ نفر اشتغال ایجاد کند.
دو طرح تحقیقاتی و مطالعاتی را زیر سقف فولاد خراسان آغاز کرده‌ایم که یکی از آن‌ها افزایش ظرفیت کارخانه گندله‌سازی است. در این رابطه قصد داریم ظرفیت این کارخانه را از ۲٫۵ میلیون تن به ۳٫۴ میلیون تن افزایش دهیم. با توجه به اینکه قرار است فولاد خراسان یک کارخانه کنسانتره‌سازی را راه‌اندازی کند، افزایش ظرفیت کارخانه گندله‌سازی به این شرکت در تکمیل زنجیره تولید کمک خواهد کرد. علاوه بر این، کار مطالعاتی مگامدول احیا مستقیم را به اتمام رساندیم اما معضل جدی تامین گاز داریم. این طرح علاوه بر سودرسانی و تکمیل چرخه فولاد خراسان، به ایجاد توازن در صنعت فولاد کشور نیز کمک خواهد کرد زیرا هم‌اکنون تامین آهن اسفنجی یکی از معضلات بزرگ فولادسازان است. طبق دستورالعمل وزارت صمت، آهن اسفنجی باید ۵۰ درصد قیمت شمش فولادی قیمت‌گذاری شود که به نرخ روز باید قیمت آن حدود ۶ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم باشد اما قیمت آن تا هشت هزار و ۵۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم بالا رفت. این موضوع نشان می‌دهد که در زنجیره فولاد کشور توازن وجود ندارد. بنابراین احداث واحد مگامدول آهن اسفنجی فولاد خراسان برای ایجاد توازن در زنجیره انجام می‌شود. البته احداث این طرح با یک معضل همراه خواهد بود و آن کمبود گاز و برق است. به همین دلیل مکاتباتی را با شرکت ملی گاز، شرکت توانیر، سازمان صمت استان و وزارت صمت انجام دادیم تا چنانچه زیرساخت‌ها برای این طرح فراهم شود، احداث این طرح را آغاز خواهیم کرد.
