فروآلیاژها در صنعت فولادسازی از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند؛ به طوری که این صنعت و سایر صنایع فلزی دیگر بدون فروآلیاژها هیچ‌گونه تولیدات و خروجی نخواهند داشت و با توجه به رشد این صنعت، تقاضای فروآلیاژها در سطح جهانی رو به افزایش است. به همین دلیل نوسانات آن در بازار جهانی اهمیت ویژه‌ای دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد از سال ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲، واردات فروآلیاژهای فولادسازی از مبدا آفریقای جنوبی به کشورهایی مانند آمریکا و آلمان طی سال‌های اخیر کاهش پیدا کرده است؛ در حالی که در این بازار، نیاز به این فروآلیاژها کاهش پیدا نکرده است. می‌توان یکی از عوامل موثر در کاهش صادرات فروآلیاژها را افزایش صادرات کانسنگ منگنز در نظر گرفت.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» و به نقل از روابط عمومی شرکت مشاوره اقتصادی آرمان آتورپات، فروآلیاژ به آلیاژهای آهن با درصد بالایی از یک یا چند عنصر مانند منگنز (Mn)، آلومینیوم (Al) و یا سیلیسیم (Si) گفته می‌شود. فروآلیاژها در کوره‌‌های قوس الکتریکی طی یک واکنش کربوترمیک تولید می‌‌شوند. در این واکنش‌‌ها، اکسیدهای موجود در مواد اولیه، در حضور آهن و توسط کربن و مونوکسید کربن حاصل از سوختن زغال، احیا شده و فروآلیاژ تولید می‌شود.
برای تولید هر نوع از فروآلیاژ که حاوی عنصر آلیاژی مورد نظر باشد، از کانسنگ اکسیدی فلز آن استفاده می‌شود و فرایند تولید صورت می‌گیرد. فروآلیاژها در صنعت فولاد کاربرد ویژه‌ای دارند. مهم‌ترین فروآلیاژهایی که در فولادسازی مورد استفاده قرار میگیرند، شامل فرومنگنز (Fe-Mn)، فروسیلیسیوم (Fe-Si) و فروسیلیکومنگنز (Fe-Si-Mn) می‌شود. این فروآلیاژها خواص مکانیکی و فیزیکی فولاد را بهبود بخشیده و به آن استحکام و عملکرد بهتری میدهند.
آفریقای جنوبی، بزرگ‌ترین تولیدکننده منگنز در جهان
هر کدام از این فروآلیاژها با توجه به نوع کاربرد آن‌ها در فولادسازی، مزایا و معایب ویژه‌ای دارند. به طور مثال مصرف فروسیلیکومنگنز به دلیل اینکه عموما قیمت پایین‌تری نسبت به فرومنگنز دارد، از نظر اقتصادی مقرون به صرفه‌تر است و از جمله فروآلیاژهایی به شمار می‌آید که امکان جایگزینی آن با فرومنگنز و فروسیلیسیوم وجود دارد. این در حالی است که کاربرد فروسیلیسیوم و فرومنگنز به صورت جداگانه در صنعت فولادسازی آسان‌تر است؛ اگرچه از لحاظ قیمت صرفه اقتصادی کمتری دارند.
در فرایند فولادسازی از ترکیب منگنز و سیلیسیوم به عنوان اکسیدکننده برای افزایش دوام فولاد و مقاومت در برابر زنگ‌زدگی استفاده می‌شود. از این رو منگنز، یکی از عناصر مهم در بازار فروآلیاژها است و در صنعت فولادسازی جایگاه ویژه‌ای دارد. با توجه به دادههای سازمان زمین شناسی ایالت متحده (USGS)، کشور آفریقای جنوبی در سال‌های اخیر رتبه نخست تولید منگنز در جهان را به خود اختصاص داده است و در بازار تجارت فروآلیاژهای فولادسازی، جایگاه مهمی به عنوان صادرکننده این محصول دارد.
در نمودار یک، صادرات انواع فروآلیاژهای مورد استفاده در فولادسازی از جمله فرومنگنز، فروسیلیسیوم و فروسیلیکومنگنز طی سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲ ارائه شده است. همان‌طور که مشاهده می‌شود، طی سال‌های ۲۰۱۳ تا سال ۲۰۱۶ روند صادرات فروآلیاژها از آفریقای جنوبی افزایشی بوده و از سال ۲۰۱۶، صادرات این کشور با روند کاهشی روبهرو شده است. سهم فرومنگنز از فروآلیاژهای دیگر (فروسیلیسیوم و فروسیلیکومنگنز) در این روند کاهشی بیشتر بوده است.
فرومنگنز به طور میانگین در ۱۰ سال گذشته، ۷۰ درصد صادرات آفریقای جنوبی را از بین فروآلیاژهای مورد بررسی به خود اختصاص داده که از این میزان، سهم فرومنگنز پر کربن دو سوم ارزیابی شده است. طی سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۱، سهم فرومنگنز از۹۰ درصد به ۴۴ درصد کاهش پیدا کرده است. در سال ۲۰۲۲ با افزایش صادرات فرومنگنز آفریقای جنوبی، سهم آن به ۷۴ درصد رسید. با توجه به نیاز روز افزون بازار جهانی به فروآلیاژها و نقش اساسی آن‌ها در صنعت فولادسازی، کاهش صادرات آفریقای جنوبی به عنوان یکی از مهم‌ترین صادرکنندگان فروآلیاژها به عوامل مختلفی بستگی دارد که این مسئله نیازمند بررسی بیشتری است.
کاهش صادرات فروآلیاژها از آفریقای جنوبی
با توجه به نمودار ۲، میزان صادرات فروآلیاژهای فولادسازی طی ۱۰ سال اخیر با روند کاهشی روبهرو شده است؛ در حالی که میزان صادرات آفریقای جنوبی در سال ۲۰۱۵، به بیشتر از یک میلیون تن رسید و از سال ۲۰۱۵ تا سال ۲۰۲۱، روند آن کاهشی شد. همان‌طور که مشاهده می‌شود، صادرات فروآلیاژهای مورد استفاده در فولادسازی از آفریقای جنوبی در سال ۲۰۲۲، به دلیل صادرات به فرانسه با جهش روبهرو شد.
همان‌طور که در نمودار ۲ مشخص است، کشور آمریکا سهم بسیار قابل توجهی از واردات فروآلیاژهای آفریقای جنوبی را به خود اختصاص داده است. آمریکا به طور میانگین بین سال‌های ۲۰۱۳ تا ۲۰۲۲، سالانه بالغ بر ۱۸۰ هزار تن از انواع فروآلیاژهای فولادسازی را از مبدا آفریقای جنوبی وارد کرده است. طبق بررسی‌های انجام شده طی ۱۰ سال اخیر، سهم آفریقای جنوبی در بازار آمریکا با کاهش روبهرو شده و در سال ۲۰۲۲، به ۱۳۰ هزار تن کاهش پیدا کرد.
بر اساس ارزیابی‌های آتورپات، فروآلیاژهای تولید شده در کشور آفریقای جنوبی در سال ۲۰۱۴، سهم ۳۰ درصدی در بازار وارداتی فروآلیاژهای مذکور در آمریکا داشته که این میزان در سال ۲۰۲۲، به ۱۳ درصد کاهش پیدا کرد. سهم فروآلیاژهای فولادسازی آفریقای جنوبی در بازار آلمان نیز با کاهش روبهرو بود؛ به طوری که از ۲۰ درصد بازار وارداتی این کشور در سال ۲۰۱۴، به کمتر از ۱۰ درصد در سال ۲۰۲۲ کاهش پیدا کرد.
بررسی‌ها نشان داد که بیشتر تغییرات صادرات فروآلیاژهای فولادسازی از آفریقای جنوبی، مرتبط با فرومنگنز بوده است. آفریقای جنوبی بزرگ‌ترین تولیدکننده کانسنگ منگنز در جهان به شمار می‌آید؛ به طوری که با توجه به ارزیابی‌های صورت گرفته توسط آتورپات، سهم آفریقای جنوبی از بازار جهانی کانسنگ منگنز در سال ۲۰۲۲، بیش از ۶۰ درصد بود و طی ۱۰ سال اخیر، این سهم به طور متوسط افزایش داشته است. با توجه به نمودار ۲، صادرات فروآلیاژهای فولادسازی آفریقای جنوبی طی سال‌های اخیر روند کاهشی داشته است. بررسی و مقایسه روند صادرات فروآلیاژها و کانسنگ منگنز آفریقای جنوبی، نشان دهنده این است که احتمالا صادرات کانسنگ منگنز به تدریج جایگزین صادرات فرومنگنز شده است.
فروآلیاژها در صنعت فولادسازی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار هستند و با توجه به رشد روز افزون این صنعت، نیاز به فروآلیاژها افزایش می‌یابد و طبعا این امر موجب افزایش صادرات می‌شود. با وجود نیاز جهانی، صادرات فروآلیاژهای فولادسازی از آفریقای جنوبی کاهش پیدا کرده است. می‌توان یکی از دلایل این کاهش صادرات را تغییر رویکرد صادرکنندگان کشور آفریقای جنوبی در نظر گرفت. کاهش صادرات فروآلیاژها به ویژه فرومنگنز آفریقای جنوبی طی سال‌های اخیر، می‌تواند ناشی از فروش کانسنگ منگنز به جای فرومنگنز باشد. می‌توان با بررسی روند واردات کانسنگ منگنز به کشورهای بزرگ تولید کننده فولاد در سطح جهانی، به اطلاعات بیشتری در این زمینه دست پیدا کرد.
محصولاتی که از کانسنگ منگنز به دست می‌آید، شامل فروسیلیکومنگنز، فرومنگنز و فروسیلیسیوم است. همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، تولید فروسیلیکومنگنز از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه‌تر است و نیازی به استخراج سیلیس از کانسنگ منگنز ندارد و طبعا هزینه کمتری برای تولیدکننده در بر خواهد داشت؛ همچنین استفاده از این فروآلیاژ در فرایند فولادسازی، مزیت تامین توامان دو عنصر منگنز و سیلیسیوم را دارد. با ترکیب این دو، فولادسازان می‌توانند خواص اکسید‌زدایی را برای افزایش دوام فولاد به حداکثر برسانند.
انتهای پیام//
