طرح‌های توسعه بسیاری در حوزه معدن و صنایع معدنی توسط شرکت‌ها و هلدینگ‌های مختلفی تعریف شده است اما برخی از این طرح‌ها، بنا به دلایلی نیمه‌تمام باقی مانده‌اند که باید تکمیل شوند. خوشبختانه در سال جاری با توجه به تسریع اجرای برخی از این پروژه‌ها و نیز تزریق منابع مالی مناسب به آن‌ها، پیشرفت‌های قابل توجهی در این زمینه حاصل شد. با این وجود معضل اصلی پروژه‌های معدنی، کمبود منابع مالی است زیرا در گذشته بانک‌ها یا دولت متولی اجرای پروژه‌های بزرگ معدنی بودند اما با توجه به تاکید بر نقش بخش خصوصی در اجرای پروژه‌ها و نیز کمبود منابع مالی دولت و بانک‌ها، شرکت‌ها باید با تکیه بر توان خود، این پروژه‌ها را به سرانجام برسانند. در سال جاری، با توجه به سودآوری نسبتا قابل توجه تمامی شرکت‌های معدنی، سهامداران عمده این شرکت‌ها تصمیم گرفتند به جای توزیع سود نقدی، سود حاصل را صرف سرمایه‌گذاری در پروژه‌ها کنند. ابتکار دیگر، تشکیل شرکت برای اجرای پروژه‌ها بود که از سوی سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات که یکی از سهامداران اصلی شرکت‌های بزرگ معدنی است، شکل گرفت و هم‌اکنون در مراحل ثبت قانونی قرار دارد. برای بررسی وضعیت اجرای پروژه‌های بزرگ معدنی، با یونس الستی، مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات گفت‌وگو کرده‌ایم که مشروح آن در ادامه آمده است:
نقش شرکت‌های سرمایه‌گذاری و هلدینگ‌ها را در پیشبرد طرح‌های توسعه معدنی چطور ارزیابی می‌کنید؟ هلدینگ توسعه معادن و فلزات چگونه به ایفای این نقش می‌پردازد؟
سال جاری برای بسیاری شرکت‌های بزرگ معدنی و فلزی بسیار درخشان بوده و این شرکت‌ها رکوردهای تولید و فروش خود را در بسیاری از محصولات جابه‌جا کرده‌اند. شرکت‌های سرمایه‌گذاری ازجمله شرکت توسعه معادن و فلزات (ومعادن) نیز در راستای جهش تولید، حمایت از طرح‌های توسعه‌ای این شرکت‌ها را در دستور کار قرار دادند. «ومعادن» تمام توان خود را در سال جاری بر این گذاشت که به نوعی در قالب افزایش سرمایه، تا حد امکان از اجرای طرح‌های توسعه‌ای حمایت کند. در این راستا، منابع مالی که عمدتا ناشی از سود انباشته سال‌های گذشته بود، از شرکت‌ها خارج نشده و به صورت افزایش سرمایه، راه برای شرکت‌های بزرگ معدنی باز شده است تا بتوانند این سرمایه اضافه ده را در طرح‌های نیمه تمام خود هزینه کنند. علاوه‌براین در شرکت‌های معدنی، تاکید و تکلیف شرکت ما به عنوان سهامدار عمده و حامی بر این بوده که بر اکتشافات معدنی تمرکز داشته باشد.
خوشبختانه به نظر می‌رسد نتایج رضایت‌بخشی در شرکت‌های زیرمجموعه در حال رخ دادن است. در شرکت‌هایی همچون گل‌گهر، چادرملو، گهرزمین، صبانور و… روند تولید و فروش نسبت به سال‌های گذشته هم از نظر حجمی و هم از نظر درآمدی بسیار مثبت و قابل توجه بوده است. البته افزایش قیمت‌ها نیز در این افزایش مبلغ فروش تاثیرگذار بوده است. با این حال، پیش‌بینی می‌شود سال جاری، سال طلایی برای شرکت‌های بزرگ معدنی و صنعتی به حساب بیاید.
روند تامین مالی پروژه‌های توسعه‌ای شرکت‌های معدنی با توجه به افزایش سرمایه این شرکت‌ها چگونه انجام خواهد شد؟
برای تامین مالی، نخستین راه این بود که برای سهامداران بزرگ مجموعه‌های معدنی در مجامع عمومی این شرکت‌ها، توزیع سود نقدی به جز ۱۰ درصد الزامات قانونی صورت نگرفت. در همین حال، اختیار به شرکت‌های معدنی داده شده است که به جای پرداخت نقدی سرمایه به سهامداران عمده، به سمت طرح‌ها و پروژه‌های توسعه‌ای سوق داده شوند.
علاوه‌براین، اقدام مثبتی که مدیریت آن توسط شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات صورت پذیرفت، تاسیس شرکت‌های پروژه‌محور سهامی عام بود. این اقدام برای نخستین بار در کشور انجام شد و شرکت توسعه معادن و فلزات یک شرکت سهامی عام برای اجرای پروژه‌ها تاسیس کرد و با تاسیس این شرکت پروژه‌محور، طرح‌های شرکت‌های زیرمجموعه که چندین سال بود بنا به دلایلی ازجمله عدم تامین مالی متوقف مانده بودند، اجرا شوند. این طرح‌ها در شرکت‌های زیرمجموعه شامل کنسانتره‌سازی، گندله‌سازی، حمل‌و نقلدریایی و ریلی معادن می‌شود. این پروژه‌ها به قیمت کارشناسی در شرکت سهامی عام قیمت‌گذاری شدند و به زودی سهام آن‌ها عرضه عمومی خواهند شد. این روش یکی از راه‌های بسیار مناسب تامین مالی اجرای پروژه از طریق فرابورس و پذیره‌نویسی عمومی به شمار می‌رود که امیدوار هستیم با بهبود وضعیت بورس در آینده و به ثبات رسیدن آن، پروژه‌های یاد شده تکمیل شوند.
تشکیل شرکت‌های سهامی عام پروژه‌محور برای اجرای پروژه‌های نیمه‌تمام، یکی از بهترین راه‌های تکمیل و تامین مالی آن‌ها است و به نظر می‌رسد با تحقق این فرایند، می‌توان بسیاری از پروژه‌های نیمه‌تمام کشور را که حتی طی سالیان گذشته رها شده بودند، به سرانجام رساند.
اخیرا جلسه‌ای نیز در سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو) برگزار شد و این سازمان به شرکت‌های معدنی تکلیف کرد پروژه‌های نیمه‌تمام خود را کامل کنند. شرکت پروژه‌محور سهامی عام تاسیس شده توسط هلدینگ توسعه معادن و فلزات برای اجرای پروژه‌های بزرگ حوزه معدن، صنایع معدنی و فلزی و نیز حمل‌ونقل کافی به نظر می‌رسد و امیدوار هستیم مجموعه‌های معدنی در تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام مشارکت لازم را داشته باشند. با مشارکت سهامداران و شرکت‌ها در تشکیل این شرکت و شروع به کار آن، به نظر می‌رسد بزرگ‌‌ترین شرکت پروژه‌محور در کشور شکل خواهد گرفت.
هدف اصلی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات از تشکیل این شرکت پروژه‌محور، تامین منابع مالی برای اجرای پروژه‌ها و تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام است. البته این شرکت ثبت شده و امیدوار هستیم با رفع نواقص مربوط به پذیرش در بورس که نیازمند مصوبات سازمان بورس است، به زودی مصوبه هیئت مدیره این سازمان در خصوص شرکت پروژه‌محور صادر شود.
در صورتی که بتوانیم برای تامین مالی پروژه‌های توسعه‌ای شرکت‌های زیرمجموعه دو اقدام افزایش سرمایه از محل سود انباشته و تشکیل شرکت سهامی عام پروژه‌محور را انجام دهیم، قطعا اجرای پروژه‌های شرکت‌های زیرمجموعه تسریع و تسهیل خواهد شد.
در حال حاضر، مهم‌ترین پروژه‌های توسعه‌ای شرکت‌های معدنی چه مواردی هستند؟
شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات، پروژه‌های بسیار بزرگی را در دستور کار خود قرار داده‌اند و این پروژه‌ها عمدتا در بخش‌های اکتشاف، معدن، کنسانتره‌سازی، گندله‌سازی، حمل‌ونقل دریایی و ریلی خواهد بود. البته در سال جاری برخی از این پروژه‌ها همچون طرح انتقال آب خلیج فارس از استان هرمزگان به گل‌گهر به بهره‌برداری رسید و قرار است به زودی آب به معادن چادرملو نیز برسد. تلاش می‌کنیم زمستان امسال، دو یا سه پروژه بسیار مهم دیگر نیز از شرکت‌های زیرمجموعه افتتاح شوند. لازم به ذکر بوده که تعداد پروژه‌های در دست اقدام شرکت‌های زیرمجموعه بسیار زیاد است.
در چند ماه اخیر ، با توجه به نوسانات سهام شرکت‌ها در بورس، شرکت سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات، چه اقداماتی را در راستای حمایت از سهام شرکت‌های زیرمجموعه صورت داده است؟
طی یکی دو هفته اخیر، روند قیمت سهام و شاخص بورس صعودی بوده و فضای بورس به ویژه در حوزه معدن مثبت شده است. با این حال، هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات در راستای ماموریت خود در حمایت از سهام شرکت‌های زیرمجموعه، طبق وظایف محوله از طرف سازمان بورس عمل کرده است که بر این اساس، «ومعادن» اقدام به تاسیس صندوق بازارگردانی و حمایت از سهام شرکت‌ها کرد و به این ترتیب اجازه نداد سهام شرکت‌های زیرمجموعه به صورت غیرعادی افت کنند. به طوری که در این مدت، افت سهام شرکت‌های بزرگ معدنی زیرمجموعه هلدینگ سرمایه‌گذاری توسعه معادن و فلزات کمتر از ۲۰ درصد بود. این در حالی است که افت قیمت سهام بسیاری از شرکت‌های حاضر در بورس حتی از ۵۰ درصد نیز فراتر رفت. البته تنها یکی از شرکت‌های زیرمجموعه هلدینگ، افتی بیش از ۲۰ درصد داشت که علت آن هم مربوط به انتشار شایعاتی مبنی بر تعیین تکلیف زمین‌های تحت تکلف شرکت بود.
با اقداماتی همچون بازارگردانی که در راستای حمایت از سهام شرکت‌های زیرمجموعه صورت دادیم و نیز روندی که از بورس طی دو سه هفته اخیر، مشاهده می‌شود، امیدوار هستیم سهام شرکت‌های زیرمجموعه با سرعت بیشتری به روند مطلوب و رو به رشد خود بازگردند تا این روند مورد رضایت تمامی سهامداران واقع شود.
