توضیحاتی در خصوص پروژه آهک اهر بفرمایید.
در زمستان سال ۱۳۹۶، پروژه آهک توانست مصوبه اجرا را از شرکت صنایع ملی مس ایران دریافت کند و در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷، این پروژه از طریق مناقصه به شرکت کانی مس واگذار شد که اجرای آن کلید خورد.
در ادامه، متاسفانه پروژه در شرایط زمانی قرار گرفت که شاهد نوسانات نرخ ارز در سه مرحله بودیم. زمانی که این پروژه به شرکت کانی مس ابلاغ شد، نرخ ارز دلار در کانال چهار هزار تومان قرار گرفته بود و روند افزایشی، هم برای یورو و هم برای دلار طی شد؛ به طوری که شاهد قیمت ۲۸ هزار تومان برای دلار و ۳۲ هزار تومان برای یورو، بودیم و تامین نیازهای پروژه با این نرخ‌ها صورت گرفت.
هدف از اجرای پروژه کارخانه آهک هیدراته اهر و همچنین بهره‌برداری از معدن آهک گوره درق این بوده است که مواد اولیه مورد نیاز تولید کنسانتره مس توسط شرکت ملی صنایع مس ایران در مجتمع مس سونگون ورزقان تامین شود. قبل از احداث این کارخانه، آهک مورد نیاز از شرکت آذرشهر تامین می‌شد و از دومین ماه سال ۱۴۰۰ که این کارخانه به بهره‌برداری رسید، شرکت مس در زمینه تامین آهک مورد نیاز برای تولید کنسانتره مس خودکفا شد.
لازم به ذکر است برای تولید هر تن کنسانتره مس، به سه کیلوگرم آهک هیدراته نیاز است که ظرفیت فاز اول این کارخانه تولید ۱۵۰ تن آهک پخته در روز و ۱۰ تن در ساعت آهک هیدراته برآورد می‌شود.
اجرای فاز اول این پروژه چه مدت زمان برد و چه مسیری را طی کرد؟
به صورت کلی، کارخانه آهک پخته و هیدراته اهر دارای چهار فاز است که اجرای فاز نخست آن در اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷ آغاز شد و درست در دومین ماه از سال ۱۴۰۰، به بهره‌برداری رسید. این پروژه ۲۴ ماهه تعریف شده بود و می‌توان به دلایل زمان‌بر شدن فاز یک به علت وجود مشکلات عدیده‌ای ازجمله نوسان نرخ ارز، وجود چالش در تامین برخی قطعات و تجهیزات که باید از خارج از کشور حتما تامین می‌شد، اشاره کرد؛ البته همچنان این مشکل گریبان‌گیر ما است. از طرفی، تکنولوژیست این پروژه، یک شرکت ایتالیایی بود که به علت شرایط تحریمی از زمان عقد قرارداد به بعد، با پروژه همراه نبود و به تعهدات خود عمل نکرد. حتی اقدامی مبنی بر فرستادن سوپروایزرهای خود برای بحث نظارتی قرارداد و همچنین عدم انجام امور تکنولوژی و تکنیکال از سوی این شرکت انجام نشد. در نهایت، در زمان راه‌اندازی با تکیه بر توان داخلی و استفاده از پیمانکارانی که در اختیار داشتیم، پروژه را به سرانجام رساندیم. سیستم‌های کنترل و حتی نرم‌افزارهای آن و همچنین Logic و فلسفه کنترل را نیز با توان داخلی تامین و در کارخانه مستقر کردیم. به جرات می‌توان گفت برای اولین بار این سیستم در ایران و حتی در خاورمیانه توسط یک شرکت جدا از شرکت صاحب تکنولوژی، استقرار پیدا کرده و نوشته شده است که یکی از بزرگ‌ترین نقاط قوت پروژه بوده و البته بخش عمده‌ای از زمان‌بر بودن به سرانجام رسیدن پروژه، نبود سیستم کنترل و فسلفه بود که شرکت ایتالیایی یاد شده باید در اختیار ما قرار می‌داد.
تقریبا از آذر ماه سال گذشته، تیم شروع به نوشتن نرم‌افزار و تهیه Logic مربوطه کرد و در ۲۶ اردیبهشت سال جاری راه‌اندازی کارخانه کلید خورد و ظرف مدت یک ماه به بهره‌برداری رسید. در حال حاضر، نزدیک به دو هزار و ۵۰۰ تن محصول در این کارخانه تولید شده است و تا پایان شهریور ماه امیدوار هستیم کارخانه رفع پانچ و کاملا تحویل کارفرما شود.
در فاز اول این پروژه، صرف شدن زمان طولانی برای تامین نیاز، بزرگ‌ترین عامل ایجاد مشکل برای ما و پیمانکاران اجرایی بود؛ در کشور اجرای پروژه در قالب EPC بسیار سخت است و از زمانی که پروژه EPC امضا و قرارداد جاری شود، پروژه وارد ضرردهی می‌شود؛ چراکه در این شرایط اقتصادی، قیمت‌ها روند افزایشی را طی می‌کند. ضمن اینکه شرایط حاکم بر صنعت در کشور مدام در حال تغییر است. زمان این پروژه نیز به علت شرایط تحمیلی ناخواسته از قبیل رشد نرخ ارز و حتی نبود خیلی از اجناس مورد نیاز، تمدید شد؛ به گونه‌ای که راه‌اندازی فاز یک به جای دو سال، بالغ بر سه سال به طول انجامید.
طی سه سال اجرای این پروژه، علاوه بر تغییرات مدیریتی که به وجود آمد و تمامی چالش‌هایی که گفته شد، مهم‌ترین معضل عدم مکفی بودن هزینه برآورد شده اولیه توسط کارفرما در اجرا بود که به آن اشاره کرد. با توجه به لزوم اجرای این پروژه به خاطر حیاتی بودن تولید کنسانتره در ورزقان، تلاش کردیم موانع و مشکلاتی که داشتیم را پشت سر بگذاریم تا بتوانیم هرچه سریع‌تر پروژه را راه‌اندازی کنیم. با کمک کارفرما و همکاری مدیریت ارشد مجموعه کانی مس، توانستیم پروژه را هرچند با هزینه بیش از برآورد کارفرما با برنامه‌ریزی مجدد پیش ببریم. ضمن اینکه کارهایی که در انتهای پلنینگ قرار داده شده بودند را جلوتر از زمان تعیین شده انجام دادیم. ممنوعیت‌هایی که باعث تعطیلی‌ها شده بود، فرصتی شد تا بتوانیم زمان‌های خالی را به بهترین نحو مورد استفاده قرار دهیم و پروژه را به مرحله راه‌اندازی برسانیم.
فاز دوم پروژه آهک اهر در چه مرحله‌ای قرار دارد و چه برنامه‌ریزی برای اجرای آن در نظر گرفته شده است؟
فاز دوم پروژه شامل احداث کوره دوم آهک پخته با ظرفیت تولید ۱۵۰ تن در روز شامل دو نوار نقاله برای Material Handeling مربوطه است که کلنگ این فاز، هم‌زمان با راه‌اندازی فاز اول پروژه توسط ریاست جمهوری در تاریخ ۱۰ تیر ماه ۱۴۰۰ زده شد. بین ۱۸ ماه الی دو سال زمان ساخت و اجرای این پروژه تخمین زده شده است و با توجه به تجربیاتی که در فاز نخست این پروژه به دست آورده‌ایم و همچنین عدم نیاز به تکنولوژیست خارجی برای تامین تمهیدات لازم و سیستم کنترل، قطعا مشکلات و موانع کمتری را تجربه خواهیم کرد و شرایط راه‌اندازی بهتری را نسبت به فاز اول پیش رو خواهیم داشت.
در توضیح برنامه فاز دوم باید گفت که کارفرما مصوبه انجام کار با تیم فعلی در پروژه را اخذ کرده است اما هنوز ابلاغ به پیمانکار صورت نگرفته است که به احتمال زیاد، طی دو ماه آینده این امر انجام شود. اگر این مصوبه تا انتهای مرداد ماه ابلاغ شود، انجام امور اجرایی نیز به زودی آغاز می‌شود.
فاز سوم و چهارم مانند دو فاز قبلی تکرار طرح هستند؛ هر فاز شامل دو کوره ۱۵۰ تنی و یک واحد هیدراسیون با ظرفیت ۱۰ تن بر ساعت است که بعد از اینکه چهار فاز کارخانه به بهره‌برداری برسد، شاهد کارخانه‌ای با توان تولید ۶۰۰ تن آهک پخته در روز و نزدیک به ۲۰ تن آهک هیدراته در ساعت خواهیم بود. مجموعه سنگ‌شکن گوره درق و آهک که خوراک اصلی کارخانه را تامین می‌کند، دارای ظرفیت تولید بالغ بر ۱۰۰ هزار تن در سال است. ظرفیت تولید کارخانه به همراه فاز اول که یک کوره ۱۵۰ تنی است، ۶۵ هزار تن در سال بوده و در صورت راه‌اندازی کوره دوم به ۱۳۰ هزار تن تولید آهک پخته در سال و بعد از اتمام چهار فاز کارخانه، ۲۶۰ هزار تن آهک پخته در سال خواهد رسید.
توضیحاتی در خصوص دانش فنی این پروژه و فرایند آن بفرمایید.
دانش فنی پروژه آهک پخته و هیدراته در اختیار یک شرکت ایتالیایی که قبل‌تر از نام برده شد، بوده و تقریبا به مدت ۶۰ سال است که در این زمینه تجربه دارد. از معدن گوره درق که در ۲۵ کیلومتری شهر اهر واقع شده است، بعد از انجام مراحل آتشبار و…، سنگ معدنی آهک برداشت شده و با استفاده از سنگ‌شکن فکی، خردایش و بعد از سرند شدن به ابعاد ۴۰ تا ۸۰ میلی‌متر به کارخانه آهک ارسال می‌شود. سنگ ورودی مجدد توسط سرند داخل کارخانه غربال شده و ابعاد زیر ۴۰ میلی‌متر به عنوان باقی‌مانده بدون مصرف، به خارج از کارخانه برده می‌شود و ابعاد بین ۴۰ تا ۸۰ میلی‌متر به عنوان ماده اولیه وارد کوره می‌شود.
تکنولوژی کوره مورد استفاده، Double Shaft نام دارد و عمودی است که با فرایند پخت بین ۹۰۰ تا ۹۳۰ درجه به صورت ۲۴ ساعته، سنگ آهک را به آهک پخته شده تبدیل می‌کند. برای اینکه محصول از کیفیت بالایی برخوردار باشد، باید سیلیس سنگ ورودی زیر ۲ درصد باشد و همچنین ابعادی که اعلام شد، رعایت شود تا محصول مرغوبی به دست آید. به همین علت از آهک با LI تقریبی زیر ۳ تا ۵ درصد برخوردار هستیم که به این ترتیب می‌توان امیدوار بود که ظرفیت کنسانتره و کیفیت آن در ورزقان حفظ شود. بعد از پخت آهک، اگر نیاز به فروش به صنایع فلزی باشد، این محصول به مدت هفت روز در سیلوهای مخصوص نگهداری می‌شود و در غیر این صورت، آهک پخته توسط نوار نقاله به پلنت هیدراسیون هدایت می‌شود که دارای ظرفیت تولید ۱۰ تن بر ساعت آهک هیدراته است؛ بعد از خردایش مجدد و یکسان‌سازی توسط حمل میل و بالمیل، به تجهیز هیدراکس فرستاده شده و توسط سیستم پاششی، آب به آهک پخته اسپری و این محصول به آهک هیدراته تبدیل می‌شود که این فرایند گرمازا است و آهک طی این فرایند به اصطلاح فعال می‌شود.
میزان سرمایه‌گذاری این پروژه چقدر بود و از چه منابعی تامین شده است؟
میزان سرمایه‌گذاری ریالی فاز نخست پروژه، بابت احداث کارخانه آهک پخته و هیدراته و پلنت خردایش معدن گوره درق، ۴۳ میلیارد تومان در مصوبه قراردادی (اردیبهشت ماه سال ۱۳۹۷) ثبت شده است که با توجه به افزایش چند برابری نرخ ارز، در دو مرحله این قرارداد شامل الحاقیه ریالی شد که در مرحله اول تا ۱۲۰ میلیارد تومان و در مرحله دوم، بالای ۲۰۰ میلیارد تومان، میزان سرمایه‌گذاری افزایش پیدا کرد. همچنین عددی بالغ بر ۲٫۵ میلیون یورو سرمایه‌گذاری ارزی این پروژه بود که شرکت ملی صنایع مس ایران، همه هزینه‌های مربوط به پروژه را از منابع خود شرکت تامین کرده است. برای فاز دو، سه و چهار نیز، اعداد به تناسب زمان و مناقصاتی که قرار است برگزار شوند، در آینده اعلام خواهد شد.
