مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری پارسیان گفت: شرکت سرمایه‌گذاری پارسیان با تقویت بنیه دانش در شرکت‌های زیرمجموعه و پیگیری بومی‌سازی، تاکنون حدود ۴۰ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی را در شرکت‌های زیرمجموعه تحقق بخشیده است و پیش‌بینی می‌شود روند تاثیرگذاری مثبت این اقدامات بر جریان‌های نقد شرکت‌های زیرمجموعه در سال‌های آتی نیز ادامه یابد.
محمد مسعود سمیعی‌نژاد در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» در ارتباط با اهمیت نقدینگی بنگاه‌های اقتصادی، مطرح کرد: پیش از شروع بحث درباره نقدینگی بنگاه، باید به مدیریت جریان نقد توجه کنیم. اساسا تمام کارکردهای خلق ارزش (به صورت تولید صنعتی، کشاورزی یا خدمات) به خلق جریان‌های مثبت و منفی از وجوه منجر می‌شوند که یا از عملیــات اصلی بنگاه ریشــه می‌گیرنــد و یا از سرمایه‌گذاری و سرمایه‌پذیری (تامین مالی) آن بنگاه. اگر خالص جریان‌های خلق شده مثبت باشد، به معنای افزایش نسبت جاری یا همان موقعیت نقدینگی «liquidity position» بنگاه نیز هست که در شرایط بحرانی، برآوردی از تاب‌آوری بنگاه مذکور به دست می‌دهد.
وی افزود: برای درک اهمیت نقدینگی بنگاه، خوب است ابتدا با یک مثال به کارکردهای بازار پول توجه کنیم. تا قبل از بحران مالی سال ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ که تقریبا تمام دنیا را درگیر کرد و فقط در آمریکا ۱۴ تریلیون دلار از ارزش دارایی‌ها کاست، تصور می‌شد که بنگاه‌های صنعتی بزرگ از بحران در بازارهای مالی آسیب چندانی نمی‌بینند و بنابراین به مدیریت جریان نقد (یا نقدینگی بنگاه) توجه چندانی نمی‌شد اما شرکت‌های قدرتمندی مانند جنرال موتورز و کرایسلر، دقیقا در نتیجه فشار نقدینگی در آن سال در آستانه ورشکستگی قرار گرفتند. این در حالی بود که سیاست‌های انبساطی پولی برای یک دوره بلندمدت در آمریکا اجرا شده بود و طبق تئوری، این شرکت‌ها نباید با مشکلی روبه‌رو می‌شدند. طبق آخرین گزارش ثبات مالی صندوق بین‌المللی پول (اکتبر ۲۰۲۱)، در سه ماهه گذشته، فعالان بازارهای مالی جهانی از خوش‌بینی خود به ادامه رشد بازارهای مالی کاسته‌اند که یک دلیل کلیدی آن، نزدیک شدن سیاست‌گذاری پولی به مرز تورم‌های بالاست که طبق آخرین گزارش‌ها، احتمال تورم جهانی بالای ۳درصد را به حدود سه برابر میزان قبل افزایش داده و به علاوه، این احتمال را تقویت کرده است که یک بحران مالی در دل بحران کرونا شکل بگیرد و باعث تکرار تجربه سال‌های ۲۰۰۷ و ۲۰۰۸ شود.
نقش کلیدی مدیریت نقدینگی در صنایع معدنی
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری پارسیان با بیان اینکه مدیریت نقدینگی که در تاب‌آوری بنگاه‌ها در شرایط بحرانی و تورم‌های بالا اهمیت کلیدی دارد، نشان‌دهنده آمادگی بنگاه برای تجهیز منابع با هدف انجام کارکردهای عادی و عملیاتی اصلی است، عنوان کرد: در اینجا صرفا مازاد دارایی نسبت به بدهی جاری اهمیت ندارد بلکه نکته مهم مدیریت جریان وجوه به گونه‌ای است که کارکردهای مالی یک بنگاه، کارکردهای خلق ارزش (تولید یا خدمات) آن را در هر مقطع زمانی تسهیل کنند. اساسا در کشورهای در حال توسعه که دچار مشکلات ساختاری تامین مالی و گلوگاه‌های اعتباری هستند، سرمایه در گردش می‌تواند نشانگر توان نقدینگی یا شاخصی برای سنجش مدیریت جریان نقد بنگاه باشد. همان گونه که ذکر شد، یکی از کارکردهای جریان نقد، سرمایه‌گذاری است که مشخصا در اقتصادهای پیشرفته به عنوان اهرمی برای رشد دانش‌بنیان بنگاه از آن استفاده می‌شود. شرکت‌های موفق، بعضا هم‌زمان با جریان نقد عملیاتی مثبت، با جریان نقد سرمایه‌گذاری منفی روبه‌رو می‌شود زیرا وجوه را صرف تحقیق و توسعه «R&D» می‌کنند که سودآوری آن فقط در بلندمدت قابل مشاهده است. این رویکرد در نقطه مقابل عملیات سرمایه‌گذاری بسیاری از شرکت‌ها در کشور قرار می‌گیرد که تمرکز جریان نقد سرمایه‌گذاری در آن‌ها سوداگری‌های کوتاه‌مدت در بازارهای دارایی شامل بازارهای مالی، املاک و ارز است.
سمیعی‌نژاد با اشاره به اینکه ایران در گروه کشورهای د رحال توسعه بهره‌مند از منابع طبیعی، گلوگاه‌هایی متنوع و فرصت‌هایی گوناگون دارد، تصریح کرد: وجود قیمت‌های سایه‌ای خصوصا در منابع و زیرساخت‌ها، حاشیه‌هایی بزرگ‌مقیاس را خصوصا در صنایع انرژی‌بر و مبتنی بر منابع (مانند صنایع سنگین معدنی یا پتروشیمی) ایجاد میکند. عمدتا همین صنایع بهترین وضعیت سرمایه در گردش را در کشور دارند و این قدرت را به بنگاه‌های فعال در این صنایع می‌دهند که توان نقدینگی لازم را خلق کنند. در همین حال، طبق آخرین آمارها، شاخص تامین اعتبار در ایران که یکی از اجزای تعیین‌کننده رتبه کشور در شاخص آسانی کسب‌وکار بانک جهانی است، رتبه ۱۰۴ را در بین ۱۹۰ کشور در اختیار دارد (بر اساس گزارش «Ease of Doing Business 2020»). این رتبه، برای مثال، نسبت به فرایندهای قانونی ساخت و تجهیز کارگاه با رتبه ۷۳، نشان‌دهنده وضعیت نامطلوب نسبی تامین مالی بنگاه‌های کشور است و ما را دوباره به این نکته رهنمون می‌سازد که دست کم در مراحل اولیه توسعه صنعتی، لازم است بنگاه‌ها به فعالیت‌هایی وارد شوند که علاوه بر پایداری، نسبت جاری مناسبی ایجاد کنند و توان نقدینگی را نه با تکیه بر استقراض بلکه با تکیه بر ذخایر نقدی در سطوح بالا نگه دارند.
وی ادامه داد: علاوه بر اینکه ارزش واقعی (قدرت خرید) سود ناشی از فعالیت‌های اقتصادی به دلیل ابتلای اقتصاد کشور به تورم در صورت عدم سرمایه‌گذاری مجدد، مرتبا کاهش می‌یابد، بازنگری در استراتژی‌های سرمایه‌گذاری به نفع صنایع، دارای بیشترین تاثیرات پیوندی است و ارزآوری را بدل به یک امر حیاتی میکند. یک مسیر قابل تامل، اتخاذ استراتژی توسعه‌ای دوگانه مانند استراتژی توسعه‌ای در چین است. چین ابتدا به صنایع نهایی، مونتاژکاری و صنایع سنگین وابسته به تکنولوژی خارجی ورود کرد و سپس، با سرمایه‌گذاری مجدد سود در صنایع بالادستی و تولیدکنندگان صنعتی ماشین‌آلات، به تدریج توانست با اتکا بر سود ارزی و داخلی ناشی از صادرات و فروش داخلی محصولات، انگیزه لازم را برای صنایع تولیدکننده قطعات و ماشین‌آلات ایجاد کند و هم‌زمان با افزایش توان نقدینگی بنگاه‌ها، محتوای دانش و تکنولوژی تولید صنعتی را ارتقا دهد. طبق آخرین گزارش سازمان بین‌المللی نیروی کار (اکتبر ۲۰۲۱)، بنگاه‌های بزرگ‌مقیاس که صنایع سنگین یک نوع از این بنگاه‌ها هستند، کمترین تاثیر منفی را از بحران اقتصادی ناشی از کرونا پذیرفته‌اند که یک دلیل کلیدی آن می‌تواند وضعیت نقدینگی این بنگاه‌ها باشد.
منطقی مبتنی بر حداکثرسازی سود
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری پارسیان ابراز کرد: یک منطق شناخته شده تحلیلی، سطوح خرد و کلان را که به ترتیب ناظر بر عملکرد بنگاه‌ها یا افراد حقیقی و نهادهای بالادستی هستند، تعریف و بیان میکند که منطق رفتاری بنگاه‌ها باید صرفا مبتنی بر حداکثرسازی سود کوتاه‌مدت باشد. با این حال، در کشورهای در حال توسعه، بنگاه‌ها با اتخاذ یک رویکرد بلندمدت‌تر و غیرسوداگرانه، می‌توانند در مجموع سود بیشتر و پایدارتری کسب و به رشد و توسعه صنعتی کشور نیز کمک کنند.
سمیعی‌نژاد در ادامه به مسیر توسعه در این بنگاه بزرگ اقتصادی اشاره کرد و گفت: شرکت سرمایه‌گذاری پارسیان با طراحی مسیرهای توسعه پیوندی صنایع (ایجاد زنجیره‌های ارزش صنایع معدنی و تکمیل حلقه‌های بالادستی و پایین‌دستی به صورت تدریجی)، موفق شده است برای سومین سال متوالی از آغاز به کار صنایع سنگین زیرمجموعه، به نتایج خوبی در زمینه مدیریت نقدینگی دست پیدا کند. در سال مالی ۱۳۹۹ علی‌رغم گلوگاه‌های متعدد بالادستی، نسبت جاری برای صنایع سنگین منطقه سنگان در سطح ۸٫۱ و برای صنایع منطقه سبزوار در سطح ۴ ارزیابی شده که نشان‌دهنده تاب‌آوری بالای این صنایع در برابر شوک‌ها است.
وی در خصوص جریان نقدینگی شرکت سرمایه‌گذاری پارسیان، خاطرنشان کرد: نسبت دارایی‌های جاری صنایع زیرمجموعه این شرکت به بدهی‌های جاری علی‌رغم شوک‌های متعدد ناشی از تحریم‌ها و گلوگاه مواد اولیه، در سطوح بالاتر از یک قرار دارد. با توجه به چابکی و خودداری شرکت سرمایه‌گذاری پارسیان از متورم کردن سازمان مرکزی (تعریف پروژه‌های مستقل جدید و ایفای نظارت هلدینگی)، نسبت دارایی‌ها به بدهی‌های جاری هلدینگ در سال مالی ۱۳۹۹ در سطوح بسیار بالایی ارزیابی شده است. با توجه به رویکرد تبدیل دارایی‌های جاری به ثابت، این سطوح بالا در سال‌های آتی خود را در صنایع جدید خصوصا صنایع مس سیستان و بلوچستان نشان خواهند داد. از سوی دیگر، شرکت سرمایه‌گذاری پارسیان با تقویت بنیه دانش در شرکت‌های زیرمجموعه و پیگیری بومی‌سازی، تاکنون حدود ۴۰ میلیون دلار صرفه‌جویی ارزی را در شرکت‌های زیرمجموعه تحقق بخشیده است و پیش‌بینی می‌شود روند تاثیرگذاری مثبت این اقدامات بر جریان‌های نقد شرکت‌های زیرمجموعه در سال‌های آتی نیز ادامه یابد.
ردیابی فرصت‌های مغفول در صنایع سنگین معدنی
این فعال اقتصادی با بیان اینکه اگر از منظر مدیریت جریان نقد بنگریم، رویکرد شرکت سرمایه‌گذاری پارسیان پیش از سال ۱۳۹۳ بیشتر مبتنی بر جریان‌های سرمایه‌گذاری مقطعی در حوزه‌هایی بود که وضعیت اقتصاد کلان سیگنال‌دهی می‌کرد، اظهار کرد: این شرکت در سال‌های اخیر، با ردیابی فرصت‌های مغفول در صنایع سنگین معدنی خصوصا پروژه‌های بالادستی زنجیره فولاد، یک رویکرد منسجم، پایدار و بلندمدت را اتخاذ کرد و توانست صنایعی بزرگ و ارزش‌آفرین را به سوددهی برساند. همان‌گونه که پیش‌تر گفته شد، به دلیل انتظارات اغراق‌شده و جو بازاری، شاید رویکرد توسعه صنعتی در کشورهای در حال توسعه مانند ایران در کوتاه‌مدت سودمند به نظر نرسد اما در بلندمدت بیشترین عایدی را برای سهامداران و مردم ایجاد خواهد کرد. در سال‌های مالی ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹، جریان نقدینگی ورودی عملیاتی به شرکت سرمایه‌گذاری پارسیان، در نتیجه عملکرد مناسب صنایع زیرمجموعه، ۲۵۶میلیارد تومان افزایش داشته که عملکردی قابل قبول است.
سمیعی‌نژاد در پایان یادآور شد: به طور کلی، اساس رویکرد شرکت سرمایه‌گذاری پارسیان، تجهیز منظم منابع برای ورود به حوزه‌های جدید خصوصا در صنایع سنگین است. رئوس سند استراتژی ۱۴۰۵ شرکت سرمایه‌گذاری پارسیان نیز با یک رویکرد نوآورانه و زنجیره‌ای در حوزه صنایع معدنی، زنجیره ارزش فولاد و استارت‌آپ‌های معدنی طراحی شده که هدف آن بازتولید کارآمد دستاوردهای قبلی این شرکت در حوزه‌های جدید خصوصا فلزات پایه است. (تکمیل واحد کنسانتره سنگ‌آهن در شرکت اپال پارسیان سنگان، توسعه صنایع احیای مستقیم در شرکت پارس فولاد سبزوار، توسعه تکنولوژی حفاری و استخراج برای دستیابی به ۱۲۰ میلیون تن استخراج سنگ‌آهن سالیانه، ورود به حوزه‌های جدید در زمینه اکتشاف فلزات غیر آهنی و ایجاد زنجیره ارزش مس از کنسانتره تا کاتد، صنایع نیروگاهی تجدیدپذیر و حمل‌ونقل). از سوی دیگر، تجربه شرکت سرمایه‌گذاری پارسیان حاکی از آن است که از نظر سازمانی، مراحل مقدماتی و رشد در صنایع زیرمجموعه با سرعت قابل توجهی طی شده است و این شرکت‌ها به بلوغ نزدیک شده‌اند. در این مرحله، پاشنه آشیل رشد بیشتر، برنامه‌ریزی بهینه منابع و فرایندهای شرکتی است. به همین دلیل، شرکت سرمایه‌گذاری پارسیان، همگام با پیگیری پروژه‌های جدید صنعتی، تمهیداتی را برای گذار به دیجیتالی شدن فرایندها و حرکت به سمت تعالی سازمانی اندیشیده است.
