در سال جاری، حرکت رو به جلوی صنعت فولاد کشور با محدودیت‌های انرژی متوقف شد و حتی برای سال‌های آتی نیز چشم‌انداز مناسبی از تامین انرژی این صنعت دیده نمی‌شود و دستیابی به اهداف از پیش تعیین شده دشوار به نظر می‌رسد. برای حل این معضل، دولت باید سرمایه‌گذاری‌های جدیدی را در حوزه تامین زیرساخت‌های انرژی در دستور کار خود قرار دهد. البته تولیدکنندگان فولاد در کشور با اتخاذ استراتژی‌هایی مانند احداث نیروگاه اختصاصی به دنبال جبران کمبود انرژی هستند تا از زیان بیشتر در سال‌های آتی جلوگیری کنند. در این میان، شرکت‌هایی هستند که توانستند علی‌رغم وجود بحران انرژی، عملکردی درخشان از خود برجای بگذارند تا کمبود انرژی و کاهش تولید، کمتر در عملکرد کلی دیده شود. در این زمینه، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» با علیرضا چایچی یزدی، مدیرعامل شرکت فولاد آلیاژی ایران به گفت‌وگو نشسته است که در سمپوزیم بین‌المللی فولاد ۱۴۰۰، به عنوان مدیر برجسته صنعت فولاد کشور انتخاب شد. وی اتخاذ استراتژی‌هایی همچون بومی‌سازی، بهینه‌سازی هزینه‌های تولید، تامین پایدار منابع اولیه، به‌کارگیری ابزارهای نوین بازاریابی و توسعه ارتباط بین دانشگاه و صنعت را ازجمله عوامل موفقیت این شرکت در سال جاری به ویژه در مواجهه با کمبود انرژی می‌داند. متن کامل این گفت‌وگو را در ادامه خواهید خواند:
توضیحاتی در خصوص تاریخچه، عملکرد و وضعیت شرکت فولاد آلیاژی ایران بفرمایید.
شرکت فولاد آلیاژی ایران از اسفند ماه سال ۱۳۷۷ به طور رسمی به بهره‌برداری رسید. این شرکت به عنوان از بزرگ‌ترین شرکت‌های فعال در حوزه تولید فولاد آلیاژی در منطقه، از تجهیزات به‌روز و همگام با تکنولوژی‌های نوین دنیا برخوردار است و یکی از نقش‌آفرینان مهم در تولید گریدهای مختلف فولاد آلیاژی در کشور و منطقه خاورمیانه به شمار می‌رود. در حال حاضر، ظرفیت تولید در این کارخانه بالغ بر ۵۵۰هزار تن در سال انواع فولادهای آلیاژی است. در سال‌های اخیر، آمار تولید و موفقیت‌های این شرکت همواره روندی صعودی داشته است، اما قطعی برق در تابستان امسال، به عنوان مانعی بزرگ برای صنایع فولادی، موجب از دست رفتن بخشی از آمار تولید این شرکت شد. اگرچه شرکت فولاد آلیاژی توانست با تلاشی مضاعف بخشی از تولید از دست رفته خود را در ماه‌های بعد جبران کند، اما هیچ‌گاه نمی‌توان از اثرات قطعی‌های برق بر تولید و درآمدزایی این شرکت چشم‌پوشی کرد.
شرکت فولاد آلیاژی طی این سال‌ها در زمینه تولید گریدهای خاص فولاد آلیاژی عملکرد خوبی داشته است. این شرکت، از ابتدا، فعالیت خود را مبتنی بر تولید محصولاتی متنوع و باکیفیت قرار داد تا بتوانند نیاز صنایع داخلی و بازارهای بین‌المللی را برآورده کند. از این رو، آمار تولید این شرکت همواره صعودی بوده است. به طوری که در سال ۱۳۹۹ توانستیم حدود ۵۲۷ هزار تن فولاد مذاب تولید کنیم که این میزان در مقایسه با سال قبل از آن حدود از رشد ۹ درصدی برخوردار بود. این امر بر افزایش فروش و سودآوری آن اثر قابل توجهی گذاشت و به همین دلیل شرکت فولاد آلیاژی ایران امسال در بین ۱۰۰ شرکت برتر کشور قرار گرفت. همچنین همواره تلاش کرده‌ایم تا با تولید انواع گرید آلیاژی و اجرای طرح‌های توسعه‌ای در راستای افزایش تولید، به جایگاه مناسب‌تری در حوزه تولید و فروش در بازارهای داخلی و بین‌المللی دست یابیم.
علی‌رغم همه محدودیت‌های مربوط به انرژی، شرکت فولاد آلیاژی ایران طی ۱۰ ماه گذشته از سال جاری توانست با تلاشی مضاعف، بخشی از تولید از دست‌رفته را جبران و ۳۵۲ هزار و ۱۲۴ تن انواع فولادهای آلیاژی و مهندسی را تولید کند. همچنین در سال جاری موفق شدیم ۳۱ هزار و ۷۶۳ تن انواع محصول آلیاژ را روانه بازارهای صادراتی کنیم که این میزان نسبت به مدت مشابه سال پیش ۲۵ درصد رشد را نشان می‌دهد. البته در زمستان امسال محدودیت‌های مصرف گاز بر صنعت فولاد کشور و شرکت فولاد آلیاژی اثر گذاشته است که امیدوار هستیم با توجه به گرم‌تر شدن هوا تا پایان سال، روند افزایش تولید تداوم یابد.
اهمیت تولید فولاد به ویژه انواع آلیاژی آن در صنعت چیست؟
صنعت فولاد به دلیل اینکه ماده اولیه بسیاری از صنایع را تامین می‌کند، در به گردش درآوردن چرخ اقتصاد کشور، همواره اهمیت بالایی دارد. در این میان کاربردهای فراوان فولادهای آلیاژی در بسیاری از صنایع، یعنی حدود ۱۵ صنعت اصلی و مادرتخصصی کشور ازجمله خودروسازی، ساخت ابزارآلات، ماشین‌سازی، صنایع ریلی، صنایع دریایی، نفت، گاز و پتروشیمی، صنایع شیمیایی و… مصرف‌کنندگان اصلی فولادهای آلیاژی و شرکت فولاد آلیاژی ایران محسوب می‌شوند.، این صنعت را به صنعتی استراتژیک و پرکاربرد مبدل ساخته است. ایران نیز با دارا بودن ذخایر سنگ‌آهن و منابع انرژی و نیز دسترسی به آب‌های آزاد، از ظرفیت بالایی برای توسعه صنعت فولاد برخوردار است و در همین راستا در سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های گسترده‌ای در زمینه توسعه ظرفیت‌های این صنعت صورت گرفته است؛ با این حال چالش‌های زیرساختی کشور، به‌خصوص در حوزه انرژی، معضلات بزرگی را در مسیر تولید و توسعه صنایع فولادی ایجاد کرده است. تداوم روند موجود و عدم چاره‌اندیشی مناسب در خصوص توسعه سریع‌تر زیرساخت‌های انرژی کشور تحقق چشم‌اندازهای صنعتی کشور به‌خصوص فولاد را با چالش‌هایی جدی مواجه خواهد ساخت.
در حال حاضر چه گریدهایی از فولاد آلیاژی را تولید می‌کنید؟
شرکت فولاد آلیاژی ایران می‌تواند با خط تولید پیشرفته خود بیش از ۲۰ گروه آلیاژی شامل انواع میکروآلیاژ، فولاد کربنی، سخت‌شونده سطحی، خوش‌تراش، دما بالا، فولادهای عملیات حرارت‌پذیر، بلبرینگ و فنر را برای مصرف‌کنندگان به صورت تجاری تولید کند. علاوه‌براین در سال‌های اخیر توانسته‌ایم با کسب دانش فنی و بهره‌گیری از نیروهای متخصص و تجهیزات نوین، بیش از ۴۰۰ گرید آلیاژی از جمله فولادهای زنگ‌نزن را تولید کنیم. به طور حتم تولید در شرکت ما به گریدهای کنونی محدود نخواهد بود و بر اساس استراتژی‌های ترسیم شده و سفارش‌هــای دریافتی از سوی مشتریان، می‌توانیم انواع فولادهای آلیاژی در اشکال گرد، تسمه و چهارگوش، شمش و برخی از کلاف‌ها و مفتول‌ها را نیز تولید کنیم.
مواد اولیه مورد نیاز تولید فولاد آلیاژی، ترکیب آهن اسفنجی و قراضه هستند که در کنار آن، مواد دیگری نیز برای تولید این نوع فولادها به کار می‌رود و به صورت جزئی به فولاد اضافه می‌شوند. فروسیلکومنگنز، فرومولیبدن، فروکروم، فرووانادیوم، فروتنگستن، فرونیکل و… ازجمله فروآلیاژهایی هستند که در تولید فولاد آلیاژی کاربرد دارند. البته بخش نسبتا کمی از عناصر آلیاژی از داخل تامین می‌شوند و در تلاش هستیم تا حد امکان، مواد اولیه خود را از تامین‌کنندگان داخلی خریداری کنیم.
محدودیت‌های انرژی چه اثری بر صنعت فولاد کشور و شرکت فولاد آلیاژی گذاشت؟
همان‌طور که اشاره شد، قطعی برق و گاز صنعت فولاد یکی از مهم‌ترین موانع رشد تولید در سال جاری بود. به طوری که در فصل تابستان، مصرف برق در کشور از میزان تولید آن فراتر رفت. از این رو، دولت به منظور مدیریت مصرف برق، صنایع فولادی را ملزم به کاهش مصرف برق کرد. این مسئله موجب شد تا در ماه‌های گرم سال، بسیاری از شرکت‌ها نتوانند به اهداف کوتاه‌مدت خود دست یابند و بخش عمده‌ای از تولید را از دست بدهند. همچنین در زمستان امسال بسیاری از تولیدکنندگان فولاد کشور از مصرف گاز خود کاستند و حتی گاز برخی از تولیدکنندگان به طور کامل قطع شد. این امر نیز در فصل زمستان بر فولادسازان و عملکرد کلی صنعت فولاد کشور تاثیر منفی گذاشت. به طوری که بررسی آمار تولید فولاد کشور نیز حاکی از تاثیر قابل توجه چالش انرژی بر صنعت فولاد است و در ۱۰ ماهه سال جاری، میزان تولید فولاد کشور ۲۳ میلیون و ۲۰۰هزار تن به ثبت رسیده که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۸ درصد کاهش دارد. کاهش میزان تولید و فروش شرکت فولاد آلیاژی ایران در ۱۰ ماه امسال نیز حاکی از اثرگذاری محدودیت‌های انرژی در سال جاری بر عملکرد این شرکت است.
چه راهکارهایی را برای رشد صنعت فولاد و تحقق چشم‌اندازهای پیش‌بینی شده پیشنهاد می‌دهید؟
اهمیت صنعت فولاد به قدری است که بسیاری از کشور‌هایی که حتی زیرساخت‌های لازم برای تولید فولاد را در اختیار ندارند به سوی بستر‌سازی و فراهم آوردن هریک از این زیرساخت‌ها حرکت کرده‌اند تا با نقش‌آفرینی در این حوزه، بخشی از نیاز صنایع خود به فولاد را تامین کنند.
با توجه به اینکه ایران از ذخایر غنی انرژی نفت و گاز برخوردار است، معطوف کردن توجه به سمت استفاده مناسب و در راستای تامین انرژی صنایع خصوصا فولاد مهم و ضروری به نظر می‌رسد، زیرا بی‌توجهی به هریک از زیرساخت‌ها موجب از دست رفتن ظرفیت‌های تولید و مزیت‌های رقابتی در این صنعت می‌شود که این مسئله تحقق اهداف سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ را نیز با ابهاماتی مواجه خواهد کرد. برطرف کردن چالش‌های تامین پایدار انرژی نیازمند سیاست‌گذاری‌های مناسب و توسعه زیرساخت‌ها به منظور رفع این موانع است، زیرا با اتخاذ سیاست‌های جدید، کارآمد و متفاوت با رویکردهای فعلی است که می‌توان به آینده روشن صنعت فولاد کشور امیدوار بود.
گفت‌وگو: سعید فتاحی منش
