سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، بازوی اجرایی توسعه در حوزه معدن و صنایع معدنی است که با برنامه‌های راهبردی و سرمایه‌گذاری ۲۲٫۲ میلیارد دلاری (در بازه زمانی ۲۰ ساله)، نقشی اثرگذار بر توسعه متوازن و پایدار این بخش داشته است. با توجه به اهمیت دانش و بومی‌سازی در حوزه صنایع معدنی و فلزی، ایمیدرو به این حوزه نیز توجهی ویژه داشته است و در چشم‌انداز توسعه این سازمان، سرمایه‌گذاری در پروژه‌های فناورانه نیز تعریف شده‌اند. بخشی از برنامه‌های بلندمدت ایمیدرو نیز بر توسعه محصولات معدنی استراتژیک تمرکز دارند که این امر در نهایت می‌تواند پنجره جدیدی را در بخش معدن و صنایع معدنی و فلزی کشور باز کند.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران (ایمیدرو)، به عنوان بازوی اجرایی وزارت صنعت، معدن و تجارت در توسعه معدن و صنایع معدنی، مسیر تازه‌ای پیش روی این بخش در حوزه دانش گشوده که هم‌راستا با جهت‌گیری‌های کلان دولت است؛ اگرچه ایمیدرو پیش‌تر راهبر و تسهیل‌گر تولید و توسعه فلزات پایه و سرمایه‌گذاری‌ها بوده و سپس تقویت همکاری با بخش خصوصی، تنوع‌بخشی در تامین مالی و توسعه زیرساخت‌ها را الگو قرار داده است اما در افق جدید، راهبری این هلدینگ تخصصی، تمرکز ویژه‌ای بر دانش و بهره‌گیری از فناوری روز دارد؛ به‌گونه‌ای که افزایش بهره‌وری، ارتقای رقابت‌پذیری، توسعه ساخت داخل و کمک به استقلال اقتصادی کشور را به همراه داشته باشد و این همان نقشه استراتژیک ایمیدرو در افق جدید است.
برنامه‌های سرمایه‌گذاری ایمیدرو
مجموع سرمایه‌گذاری‌های محقق شده ایمیدرو از ابتدای فعالیت این سازمان تا پایان سال ۱۴۰۱، در یک بازه ۲۰ ساله به ۲۲٫۲ میلیارد دلار رسیده که این سرمایه‌گذاری‌ها شامل راه‌اندازی ۲۰۲ طرح مختلف بوده است. از این میزان، ۲۵۶ میلیون دلار سرمایه‌گذاری برای تکمیل طرح‌ها در سال گذشته (با اشتغال حدود ۸۸۰ نفری) محقق شده است. در برنامه سال ۱۴۰۲ ایمیدرو نیز راه‌اندازی سه طرح فولادسازی سفیددشت، نی‌ریز و قائنات، فعال‌سازی معدن زغالسنگ پروده ۴ (پس از ۱۴ سال وقفه) از محل فاینانس و همچنین راهبری بازسازی خط تولید فولاد میبد با سرمایه‌گذاری شرکت معدنی و صنعتی چادرملو و ابرپروژه کنسانتره روی معدن مهدی‌آباد در دستور کار قرار گرفته‌اند. علاوه‌براین، ایمیدرو در برنامه‌های سال جاری، توجه به توسعه مناطق کم‌برخوردار را در دستور کار قرار داده اشت و این سیاست در کلیه اقدامات و برنامه‌های مختلف ایمیدرو شامل اکتشاف، راه‌اندازی طرح‌ها، توسعه زیرساخت‌ها و … مورد توجه قرار می‌گیرد. ارزش پروژه‌های تعریف شده در این مناطق، به ۷۵ همت می‌رسد و شامل استان‌هایی از جمله سیستان و بلوچستان، کرمانشاه، خراسان شمالی، فارس، کردستان و همدان می‌شود.
با توجه به طرح‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای که بخش عمده‌ای از آنها توسط ایمیدرو در کشور اجرا شده‌اند و به بهره‌برداری رسیده‌‌اند، ظرفیت تولید و به دنبال آن توان صادرات محصولات معدنی و صنایع معدنی کشور در سال‌های اخیر افزایش یافته است. ارزش واردات محصولات بخش معدن و صنایع معدنی در پایان سال ۱۴۰۱، به پنج میلیارد و ۱۰۰ میلیون دلار رسید و تناژ واردات محصولات نیز برابر با چهار میلیون و ۶۰۰ هزار تن بود. این در حالی است که در همین بازه زمانی، ارزش صادرات از مرز ۱۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار عبور کرد که ۲٫۴ برابر ارزش واردات محصولات معدنی و صنایع معدنی است. تناژ صادراتی محصولات معدنی و صنایع معدنی نیز در سال ۱۴۰۱، به بیش از ۴۸ میلیون تن رسیده است.
سند ورود به نسل چهارم تکنولوژی
با توجه به تغییرات تکنولوژی و نیازهایی که در بخش معدن و صنایع معدنی ایجاد شده است، ایمیدرو تدوین و نهایی‌سازی سند استراتژی ورود به نسل چهارم تکنولوژی را با محوریت تحول دیجیتال و هوشمندسازی معدن و صنایع معدنی با ۱۸ راهبرد اساسی کلید زده است. در این سند توسعه سرمایههای انسانی و مهارتافزایی، نوآوری، فناوری و زیرساخت، حکم‌رانی هوشمند، امنیت فراگیر و سرمایه‌گذاری و مشوق‌های مالی در سه بخش دولت، ایمیدرو و شرکت‌ها پیاده‌سازی می‌شوند. البته باید یادآور شد که ایمیدرو اقداماتی را در حوزه توسعه فناوری در دستور کار قرار داده است که با حوزه‌های دانش و بومی‌سازی ارتباط مستقیمی دارند.
اقدامات عمده در توسعه فناوری شامل بومی‌سازی کامل خط تولید هیدرات‌های ویژه و راه‌اندازی آن در سال جاری، همکاری با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و تهیه فهرست اولویت‌های فناورانه، مشارکت در سرمایه‌گذاری تولید سوخت جامد از لاستیک و پلاستیک (به عنوان کمک ذوب در کوره‌های صنایع معدنی)، عقد قرارداد با سه شرکت دانش‌بنیان با هدف تولید ممبران شیرین‌سازی آب، جذب و ذخیره‌سازی گاز CO2 کارخانه‌های احیا مستقیم و همچنین دستگاه شبیهساز دامپ‌تراک است. علاوه‌براین، در راستای ورود به حوزه‌های جدید دانش، تولید بوهمیت از نفلین سینیت در مرکز تحقیقات آذرشهر بومی‌سازی و ثبت اختراع شده است. این ماده ارزشمند، پایه تولید انواع کاتالیست‌ها و جاذب پایه آلومینایی است. علاوه‌براین، راه‌اندازی واحد نیمه‌صنعتی ساخت پایه و کاتالیست اکسترود (HSD) (نفتا) در سال گذشته (از مرحله طراحی، تامین تجهیزات، ساخت و نصب) با استفاده از مواد اولیه سنگ‌آهک و سنگ نفلین از معادن استان آذربایجان شرقی در مرکز تحقیقات آذرشهر انجام شد و به تولید محصول رسید.
راه‌اندازی و فعال‌سازی سامانه جامع بومی‌سازی زنجیره فولاد و بارگذاری ۲۶ هزار قلم کالای ساخت داخل، یکی از اقدامات مشترک ایمیدرو و انجمن فولاد در حوزه بومی‌سازی و کاهش ارزبری است. همچنین شبکه‌سازی هدفمند در کسب‌وکارها، تجمیع و یکپارچه‌سازی نیازمندی‌ها و توانمندی‌ها، صرفه‌جویی ارزی یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلاری حاصل از بومی‌سازی طی سه سال گذشته و برنامه‌ریزی برای توسعه سامانه مرتبط با بومی‌سازی سایر مواد معدنی، از دیگر اقدامات ایمیدرو در توسعه دانش و بومی‌سازی به شمار می‌آیند.
توسعه در حوزه‌های مختلف ایمیدرو
ایمیدرو بر اساس یکی از استراتژی‌های پنج‌گانه خود تحت عنوان «اتصال به زنجیره جهانی اکتشاف، استخراج و فرآوری معادن و صنایع معدنی»، برنامه‌هایی همچون اکتشاف منابع معدنی متنوع و جدید، فراهم ساختن بستر مناسب برای جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، سرمایه‌گذاری اکتشافی در مناطق محروم و دارای پتانسیل معدنی، ایجاد اقتصاد چندمحصولی و اکتشاف فلزات استراتژیک و تامین خوراک مورد نیاز صنایع را دنبال می‌کند.
در بازه زمانی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰، حدود ۸۱ پهنه اکتشافی به مساحت کل ۴۸۹ هزار و ۴۶۳ کیلومتر مربع به ایمیدرو و شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران واگذار شد که اکنون محدوده اکتشافی کمتر از ۷۲ هزار کیلومترمربع در اختیار این سازمان و ایمپاسکو قرار دارند و پهنه‌های باقی‌مانده آزادسازی شده‌اند. ایمیدرو در سال ۱۴۰۱، حدود ۱۲ هزار و ۲۵۰ میلیارد ریال در حوزه اکتشاف سرمایه‌گذاری کرد. نتایج مطالعات اکتشافی سال‌های گذشته این سازمان، به دریافت ۱۶۶ پروانه اکتشافی و ثبت ۵۱۱ محدوده امیدبخش منجر شد. ارزش ذخایر برجای اکتشافات انجام شده نیز طی سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۱، حدود ۲۸٫۸ میلیارد دلار بوده است.
ایمیدرو با توجه به نیاز صنایع کشور به مواد معدنی حیاتی و راهبردی و با هدف توسعه زنجیره تامین، از سال ۱۴۰۰ برای برنامه‌ریزی و اجرای فعالیت هدفمند در حوزه مواد معدنی استراتژیک اقدام کرده است. بر این اساس، دو برنامه کوتاه‌مدت و بلندمدت برای دستیابی به اهداف تعریف شده‌اند. برنامه کوتاه‌مدت شامل تدوین نقشه راه مواد معدنی حیاتی و راهبردی با تمرکز بر نیاز صنایع داخلی، ارزیابی و رصد بازار داخلی و تولید داده‌های معتبر برای تصمیم‌سازی و اجرای برنامه بلندمدت بود که این برنامه در سال ۱۴۰۱ اجرایی شد. برنامه بلندمدت نیز در سال جاری آغاز شده و هدف اصلی آن، توسعه فعالیت‌های اجرایی ایمیدرو در زمینه اکتشاف و استحصال مواد معدنی حیاتی (از جمله آهن، مس، طلا، کبالت، لیتیوم، بوکسیت، بیتومن، زغالسنگ، مولیبدن و …)، توانمندسازی بخش خصوصی و شرکت‌های دانش‌بنیان برای ورود به زنجیره تامین، آگاهی‌بخشی و ایجاد شبکه ارتباطی برای فعالیت در حوزه مذکور است.
انتهای پیام//
