اجرای طرح‌های توسعه‌ای در صنعت فولاد کشور موجب شده است این صنعت به صورت مداوم و پویا رو به جلو حرکت کند. همچنین اجرای طرح‌های توسعه‌ای در صنعت فولاد کشور در زمینه تولید محصولات فولادی به ویژه محصولات طویل که ارزش افزوده بالاتری نسبت به محصولات میانی دارند، ضمن اینکه باعث خودکفایی کشور در تولید میلگرد و سایر محصولات طویل شده، موجبات صادرات را به دیگر کشورها را فراهم کرده است که به این ترتیب صنعت فولاد ارزآوری مطلوبی برای کشور دارد. در این میان شرکت‌های دارای ظرفیت تولید و تکنولوژی مطلوب می‌توانند محصولات دارای ارزش افزوده تولید و در چرخه فولاد کشور نقش بیشتری ایفا کنند. در این زمینه، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» به مناسبت بیست و یکمین افتتاح شرکت فولاد آذربایجان، با علیرضا محمودی، مدیرعامل این شرکت به گفتوگو نشسته است که متن کامل آن را در ادامه خواهید خواند:
توضیحاتی در خصوص سابقه و وضعیت شرکت فولاد آذربایجان بفرمایید.
شرکت فولاد آذربایجان در سه کیلومتری جنوب شرقی شهرستان میانه در سال ۱۳۶۸ و در وسعتی بالغ بر ۴۶ هکتار در فاصله سه کیلومتری جنوب شرقی میانه و در مجاورت ایستگاه راه آهن تاسیس شد و با هدف تولید سالیانه ۵۵۰ هزار تن محصول فولادی در سال ۱۳۷۹ مورد بهره‌برداری قرار گرفت. عمده محصول تولیدی این شرکت میلگرد میانه طبق استانداردهای جهانی است. میلگردهای فولاد آذربایجان مطابق با استاندارد ملی ۳۱۳۲ تولید می‌شوند و از استحکام کششی خوبی برخودار هستند. یکی از ویژگی‌های مهم کارخانه میلگرد میانه، مجاورت آن با خط راه آهن شمال غرب و نزدیکی به جاده‌های ترانزیت است.
انرژی برق مورد نیاز این مجتمع توسط یک خط انتقال دو مداره به طول هشت کیلومتر به پست برق کارخانه انتقال داده شده و دارای دو ترانسفورماتور ۶۳ و ۶٫۶ کیلوواتی است. همچنین این مجموعه جهت تسهیل در حمل و نقل برای محصولات و دسترسی داشتن به مسیر بین‌المللی، جاده‌ای به طول ۶ کیلومتر احداث کرده است.
این شرکت برای تولید محصولات خود از چه تکنولوژی‌هایی بهره می‌برد؟
شرکت فولاد آذربایجان در زمان خود از تکنولوژی به روزی استفاده کرده که جزو شرکت‌های پیشرو در تولید میلگرد است؛ ازجمله این دستگاه‌ها می‌توان به دستگاه پوسته‌زدا، سیستم عملیات حرارت QTB، قیچی پاندولی جهت برش سرد، کوره پیش‌گرم دارای ظرفیت اسمی ۱۱۰ تن در ساعت، میز شارژر اتوماتیک شمش به کوره، سیستم تابگیری محصول، بستر خنک‌کننده به طول ۹۶ متر، تعداد ۱۸ استندهای نورد، به صورتی که سرعت آن‌ها قابل کنترل است، اشاره کرد. همچنین در این شرکت دو سیستم مجزای بسته‌بندی محصولات به صورت اتوماتیک موجود است و تمامی محصولات این کارخانه با استفاده از روش ترمکس جهت بهبود خواص مکانیکی تولید می‌شوند. لازم به ذکر است که شرکت فولاد آذربایجان تولید انواع محصولات ساختمانی فولادی و انواع میلگردهای صنعتی از نوع فولادهای کم‌آلیاژی و فولادهای پرکربن را مطابق با استانداردهای ملی و بین‌المللی، با استفاده از تکنولوژی روز دنیا و سیستم‌های بهره‌ور (طراح و سازنده کارخانه شرکت دانیلی ایتالیا است) انجام می‌دهد. همچنین شایان ذکر است که در طول این سال‌ها جوانان و متخصصان شرکت فولاد آذربایجان با بهره‌گیری از دانش و تجربیات خود فرایند تولید را سریع‌تر و با کیفیت‌تر کرده‌اند.
چه محصولاتی در این شرکت و با چه طیفی تولید می‌شوند؟ آیا فولاد آذربایجان با دستگاه‌های کنونی می‌تواند محصولات نوردی دیگری را تولید کند (مثل تیرآهن، نبشی و…) یا برای تولید این محصولات باید از ماشین‌آلات دیگری استفاده کرد؟
با توجه به اینکه شرکت فولاد آذربایجان یکی از بزرگ‌ترین تامین‌کنندگان میلگرد آجدار جناغی (A3) در کشور است و محصولات این کارخانه در سایز‌های ۱۰ تا ۳۲ و طبق استاندارد INSO 3132 تولید می‌شوند. اما با توجه به تکنولوژی روزی که دارا است، می‌تواند در کمترین زمان و تغییرات محصولات میلگرد ساده در سایز‌های ۱۴ تا ۵۰ میلی‌متر طبق استاندارد AIN 1013، نبشی میانه در سایز ۳*۲۵ تا ۱۰*۱۰۰ مطابق استاندارد DIN 1028، تسمه‌های فولادی آذربایجان در سایز ۵*۲۵ الی ۱۲*۱۲۰ مطابق استاندارد DIN 1017، ناودانی میانه در سایز ۱۵*۳۰ الی ۶۰*۱۴۰ در استاندارد DIN 1028 را تولید کند. در این راستا، واحد طرح و توسعه شرکت تعامل با شرکت تولیدی قطعات گیربکس میانرو جهت تولید میلگرد CK45 در راستای حمایت و توانمندسازی صنایع منطقه و نیز برنامه‌ریزی جهت انجام عملیات حرارتی بر روی قطعات گیربکس را از برنامه‌های عملیاتی خود قرار داده است.
در حال حاضر صنعت فولاد کشور و همچنین شرکت فولاد آذربایجان با چه چالش‌هایی مواجه است؟
با اینکه صنعت فولاد ایران در سال‌های اخیر به موفقیت‌های نسبتا زیادی رسیده است، متاسفانه با شعار‌هایی که در زمینه فولاد برای ارزش‌آفرینی این محصول گفته می‌شود، همچنان در سطح «خام‌فروشی» باقی مانده است. علاوه‌براین، سیاست‌های اشتباه در صنعت فولادکشور مانعی برای بهره‌مندی کامل از ظرفیت‌های زنجیره آن شده است. ناگفته نماند که در این میان، دولت‌های قبل نیز به نوعی به بنگاه‌داری چشم دوخته‌اند و همین موضوع باعث اتخاذ استراتژی‌های نادرست در صنعت فولاد شده است. از این رو اغلب شرکت‌های بزرگ صنعت فولاد ایران به دولت وابستگی دارند؛ به همین ترتیب، در شرایط کنونی، پشتیبانی از عملکرد این واحد‌ها به اتخاذ مسیر درست و توسعه واقعی صنعت فولاد ارجحیت یافته است.
جدای آمار و ارقام موفقیت‌آمیز، برخی چالش‌ها و مشکلات نیازمند رسیدگی و تصمیم‌گیری هستند. به طور خاص، صنعت فولاد کشور برای ادامه روند رو به رشد خود نیازمند حل سه چالش اساسی است که شامل تامین مواد اولیه برای ۵۵ میلیون تن ظرفیت تولید (صادرات سنگ‌آهن)، محدودیت‌های صادراتی به عنوان یک ابزار کنترل بازار داخلی و تجدید ساختار مالکیتی بنگاه‌های معدنی فولادی با هدف هم‌افزایی توان شرکت‌ها در عرصه‌های مختلف می‌شوند. البته بازیگران غیر اصلی در صنعت فولاد نیز مشکلاتی ایجاد کرده‌اند؛ به طوری که این شرکت‌ها در تامین نیاز تولیدکنندگان پایین‌دستی و نیز صادرات محصولات فولادی اختلال به وجود آوردند. این یعنی در برخی از شرکت‌های پایین‌دستی فولادسازی، همچون واحدهای نورد سرد و واحدهای دارای خطوط تکمیلی پوشش‌دار، نیاز نسبتا زیاد به نقدینگی و بالاتر بودن هزینه‌های مالی در مقایسه با دیگر واحدهای فولادی، افت شدید حاشیه سود و افزایش هزینه‌های مالی و کاهش سود عملیاتی شرکت‌ها را موجب شده است. در این خصوص دولت و بانک‌ها، به منظور رونق تولید و تضمین تداوم تولید کارخانجات، باید حامی واحدهای تولیدی باشند.
در این میان، مسائلی همچون به نتیجه نرسیدن طرح جامع فولاد، مشکل تامین سنگ‌آهن، حمایت ضعیف دولت‌های قبل از تولیدکنندگان، تصمیمات غیرکارشناسانه بخش دولتی و نداشتن چشم‌انداز روشن حرفه‌ای از مشکلات اساسی صنعت فولاد کشور به شمار می‌روند. البته باید توجه داشت که صنعت فولاد ایران در مقایسه با صنعت برخی کشورهای پیشرو چابک نیست و در این راستا لازم است برخی قوانین محدودکننده کاهش یابند. ضمن اینکه نبود سیاست‌های شفاف دولتی برای مدیریت بازار فولاد و ابهام در عرضه دقیق و کشف قیمت درست آن در بورس کالا و تصمیم‌سازی سایر نهاد‌های موازی دیگر مواردی به شمار می‌روند که به این صنعت بزرگ ضربه زده‌اند.
در رابطه با چالش‌های زنجیره فولاد باید چندین راهکار اتخاذ شود. یکی از مهمترین آن‌ها، نظارت صحیح بر قیمت‌ها و افزایش سطح عرضه از سوی متولیان مرتبط و پرهیز از اجرای ناقص تفاهم‌نامه‌ها، دستورالعمل‌ها و بخشنامه‌ها است. همچنین متولیان این صنعت باید مشورت با بخش خصوصی در اتخاذ تصمیمات، انجام اقدامات لازم از سوی شورای رقابت به منظور حذف یا کاهش تاثیر رفتار در بازار‌های انحصاری را در دستور کار خود قرار دهند. در همین حال یکپارچگی در نظام تصمیم‌گیری و پرهیز از نگاه جزیره‌ای در زنجیره از دیگر راهکارهایی است که می‌توان با اجرای آن‌ها چالش موجود در این بخش را مرتفع یا به شدت کم‌رنگ کرد.
در خصوص تامین ماشین‌آلات، تجهیزات و قطعات با چه چالش‌هایی مواجه هستید؟ آیا بومی‌سازی می‌تواند به عنوان یک راهکار مطمئن برای تامین قطعات و تجهیزات اتخاذ شود؟ شرکت فولاد آذربایجان در این زمینه چه اقداماتی را صورت داده است؟
تحریم‌ها، چالش‌های متعددی را برای واردات ماشین‌آلات ایجاد کرده است؛ بنابراین یکی از مهمترین راهکارهایی که برای مقابله با تحریم‌ها اتخاذ کردیم، بومی‌سازی و تامین قطعات و ماشین‌آلات کاربردی از بازار داخلی بود. شرکت شرکت دانیلی به عنوان تامین‌کننده تکنولوژی خط تولید در عدم ارائه نقشه‌های مربوطه کارشکنی کرد و این موضوع عاملی برای عزم بیشتر کارشناسان و مهندسین شرکت فولاد آذربایجان برای طراحی و بومی‌سازی نقشه‌های فنی ساخت قفسه‌ها، لاکینگ‌ها، کاتریچ‌ها و مندریل‌ها شد. نتیجه اقدامات صورت گرفته در رابطه با بومی‌سازی و تامین داخلی، صرفه‌جویی ارزی حدود دو میلیون و ۸۷۰ هزار یورویی را در پی داشته است.
میزان تولید محصولات فولاد آذربایجان در سال جاری به چه میزان بوده است؟ آیا با توجه به قطعی برق، به اهداف تولیدی خود در سال جاری دست یافته‌اید؟
خوشبختانه در مهر ماه سال جاری دستیابی به رکورد تولید ماهانه پس از گذشت ۱۴ ماه با همت و پشتکار کارکنان شرکت فولاد آذربایجان محقق شد؛ به طوری که میزان تولید در هفت ماه سال جاری به ۲۳۰ هزار تن رسیده است. دستیابی به این میزان تولید که نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۹ افزایش ۱۰ درصدی داشته، نتیجه اقداماتی چون تعمیرات سالیانه کیفی و تکیه بر توانایی کارکنان و متخصصان داخلی بوده است.
در شرکت فولاد آذربایجان هیچ توقفی به علت کمبود مواد اولیه نبوده است. برای افزایش تولید در راستای افزایش کیفی محصولات نیز بازنگری درکنترل ورودی مواد اولیه یعنی شمش بر اساس استاندارد ملی ۲۰۳۰۰ ایران و دریافت گواهینامه استاندارد محصول اجباری اروپا شده است. با مقایسه آماری بین ۶ ماه اول سال ۱۴۰۰ با ۶ ماه مشابه سال ۱۳۹۹ حدود ۰٫۵ درصد میزان محصولات غیر استاندارد و غیر قابل عرضه به بازار کمتر شده است. بنابراین محدودیت‌های ناشی از تحریم‌های ظالمانه، شیوع ویروس کرونا و قطعی‌های برق در روند کار شرکت فولاد آذربایجان تاثیر نگذاشته و علی‌رغم این محدودیت‌ها، توانستیم در مسیر تولید پایدار گام برداریم.
قطعی برق در سال جاری چه مشکلاتی را برای تولیدکنندگان به ویژه شرکت شما به وجود آورد؟
همه توقف‌های ۶ ماه اول سال حدود یک هزار و ۱۳۲ ساعت بوده که نسبت به ۶ ماه مشابه سال ۱۳۹۹ حدود ۱۲۵ ساعت کمتر بوده است. از این میزان ۶۰۸ ساعت توقف به علت قطعی برق بوده و طبق بر آوردها ، باعث عدم تولید حدود ۴۰ هزار تن محصول میلگرد شده است.
شرکت فولاد آذربایجان چه طرح‌های توسعه‌ای را برای آینده خود در نظر گرفته است؟
در سال جاری از مهمترین اهداف و برنامه‌های بلندمدت توسعه‌ای شرکت، احداث خط دوم نورد میلگرد، مفتول، کلاف با ظرفیت ۳۰۰ هزار تن و احداث نیروگاه مقیاس کوچک با ظرفیت ۲۴ مگاوات را پیش‌بینی کرده‌ایم و برای تامین ارزی و ریالی این طرح‌ها مکاتبات و اقدامات مهمی را صورت داده‌ایم. در این رابطه همه توانایی‌های خود را برای افزایش تولید و خودکفایی به کار می‌گیریم و از هیچ تلاشی دراین مسیر دریغ نمی‌کنیم.
