دسترسی آسان به زیرساخت‌های حملونقل کالا یکی از مهم‌ترین بخش‌های مسیر تهیه و تولید کالا را تشکیل می‌دهد. وجود زیرساخت‌های مناسب دریایی، هوایی، جاده‌ای و ریلی هرکدام مزیت‌های فراوانی را در اختیار تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان کالاهای انبوه و حجیم قرار می‌دهند. در این بین در مسیر‌های بین‌شهری وجود دو زیرساخت مطلوب در زمینه جاده و ریل قابل توجه است. زیرساخت‌های ریلی باتوجه به امکان جابجایی حجم بسیار بالایی از محصول، در این زمینه از مزیت‌های بیشتری برخوردار هستند.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین»، یکی از مهم‌ترین زیرساخت‌های مورد نیاز برای دستیابی به چشم‌انداز تولید فولاد به ۵۵ میلیون تن در افق ۱۴۰۴، تامین زیرساخت‌های حمل و نقل و به‌ویژه نقل و انتقال کالا با استفاده از ریل است. به‌طور قطع، در شرایط کنونی توزیع این حجم بسیار بالا از محصولات فولادی با امکانات جاده‌ای کشور همخوانی ندارد.
استهلاک ماشین‌آلات، وضعیت ناهموار جاده‌ها و حتی برخی اعتصابات (کامیون‌داران) به‌دلایل گوناگون، خطوط تولید شرکت‌ها را با مشکل روبه‌رو می‌کند؛ چنانکه چندی پیش شاهد برخی از این اتفاقات بودیم. در نتیجه روی آوردن به حمل ریلی امری اجتناب‌ناپذیر است.
حمل ریلی نیازمند توجه
چنانکه اشاره شد حمل ریلی مزایای بسیاری را با خود به همراه دارد، اما در برخی موارد با مشکلاتی نیز روبه‌رو است. به‌عنوان نمونه، جابجایی با حمل جاده‌ای زمان کمتری می‌برد، در حالی که حمل ریلی به زمان بیشتری نیاز دارد، که این امر به کمبود زیرساخت‌های ریلی لازم برمی‌گردد. این اختلاف زمانی می‌تواند در تحویل کالا به مشتری مشکلاتی را ایجاد کند که خود منجر به بهانه‌گیری از سوی مشتری و گاهی حتی لغو قرارداد شود.
علاوه بر این، تاخیر تحویل محصول نیز می‌تواند به تولیدکننده ضررهایی را وارد کند. پر واضح است که مشتری قائل به مبلغ طی شده در زمان عقد قرارداد است، اما امکان دارد به‌دلیل تاخیر زمانی در تحویل محصول، قیمت‌ها دستخوش تغییرات شده و افزایش یابد و فروشنده نتواند با نوسانات بازار همگام شود. عدم توسعه زیرساخت‌های ریلی، کمبود واگن و مواردی از این دست از دلایل اصلی بروز این مشکلات است.
علاوه بر این، واگن‌های فولادی برای بارگیری محصولات دارای پِرتی وزن (Dead Weight) هستند. بدان معنی که این واگن‌ها برای حمل بار با وزن مشخصی هزینه کاملی را از متقاضی دریافت می‌کنن و این درحالی است که کالای حمل شده با واگن‌ها می‌تواند از ظرفیت واگن کمتر باشد. در حال حاضر مذاکراتی با شرکت‌های حمل و نقل انجام شده تا هزینه‌ها تا حد ممکن بهینه شود.
با وجود آنکه گفته می‌شود حمل ریلی ارزان‌تر از سایر روش‌های انتقال کالاست، اما باید دانست که ریل به‌تنهایی قادر به پاسخگویی به تقاضای تمامی صنایع نیست؛ چراکه هزینه‌هایی مانند هزینه انتقال کالا از بارانداز به محوطه کارخانه و از کارخانه به مشتری که با حمل جاده‌ای انجام می‌شود را نیز باید در آن دخیل کرد.
این موضوع سبب می‌شود انتقال بار به‌طور ترکیبی باشد که این ترکیب در نهایت هزینه حمل ریلی و جاده‌ای را به یکدیگر نزدیک می‌کند. مهم‌ترین موضوع در حمل ریلی ارزان‌تر بودن آن است و از شرکت‌های فعال در این حوزه انتظار می‌رود با اقدامات مناسب قیمت‌ها را تعدیل کنند. با همه این اوصاف نمی‌توان مزیت‌های خطوط ریلی را به‌طور کلی نادیده گرفت.
در حال حاضر شرکت فولاد متیل دارای ۱۰مرکز خدماتی است که ۵ مرکز آن به خط ریل سراسری متصل هستند. شرکت فولاد سهند آغاز به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های هلدینگ متیل، یکی از معدود مراکز خدماتی در بخش فولاد است که به شبکه ریلی متصل است.
این موضوع یک امتیاز برای تمامی شرکت‌ها به‌شمار می‌رود. در حال حاضر بارانداز شرکت می‌تواند بیش از ۴۰۰ تن محصول فولادی را تخلیه و بارگیری کند.۳ انبار مسقف (با ظرفیت ۲۴۰۰۰ هزار تن) برای چیدمان کلافهای فولادی و یک انبار روباز با ظرفیت ۱۸ هزار تن قابلیت انتقال بار را دارند. البته طرح‌های توسعه‌ای برای افزایش ظرفیت انبار روباز (تا ۳۶ هزار تن) در نظر گرفته شده است.
دسترسی به خط ریلی برای یک شرکت می‌تواند مزیت‌های فراوانی را به همراه داشته باشد. در حال حاضر برنامه‌هایی برای تجمیع شرکت‌های منطقه برای انتقال محصولات خود از شرکت مبدا (مبارکه) به منطقه آذربایجان در دستور کار قرار دارد. این موضوع می‌تواند شرکت را به یک بارانداز منطقه‌ای تبدیل کند.
اصطلاح بندر خشک نیز در این طرح به‌کار برده می‌شود. توسعه محدوده خط ریلی انحصاری برای شرکت یکی دیگر از اقدامات خواهد بود، چراکه افزایش طول محدوده بارانداز به افزایش تعداد واگن‌های تخلیه و بارگیری برای انتقال مواد و کالاها منجر خواهد شد.
شرکت فولاد سهند آغاز دارای باسکول دیجیتالی ۶۰ تنی است و حافظه آن گنجایش ۱۰۰هزار عددی را دارد. بازرسی دوره‌‌ای تجهیزات به‌طور سالیانه یا هر ۶ ماه یکبار با استانداردهای ملی و علاوه بر این، بازرسی داخلی نیز در شرکت انجام می‌شود؛ بهطوری که اختلاف وزن در مقصد ( شرکت فولاد سهند آغاز ) با مبدأ ( شرکت فولاد مبارکه ) به کمترین مقدار ممکن می‌رسد و گاه نیز اختلاف وزنی وجود ندارد. از جمله محصولات اصلی شرکت تولید پروفیل Z، خم‌کاری، تولید سوله و انواع سازه‌های فلزی، برش طولی و عرضی کلافهای فولادی سرد و گرم و انواع محصولات فولادی و… است.
هدف اصلی از تشکیل شرکت، توزیع محصولات شرکت فولاد مبارکه به تولیدکننده یا مصرف‌کننده نهایی در استان و ارائه خدمات لازم به آن‌ها است. از جمله مشتریان شرکت می‌توان به تولیدکنندگان مخازن (مخازن تحت فشار )، رادیاتورسازهای شوفاژ، تولیدکنندگان لوازم‌خانگی، قطعه‌سازان خودرو و تراکتور و… اشاره کرد.
شرکت فولاد سهند در حال حاضر به شرکت‌های بزرگی مانند تراکتورسازی تبریز، موتوژن، فولاد ناب، فولاد مهر سهند، شرکت‌های سازنده ترانسفورماتور و قطعه‌سازان خودرو و بسیاری دیگر از مصرف‌کنندگان نهایی ارائه خدمات و فروش محصول دارد.
تاثیر ناچیز نرخ ارز بر فعالیت‌های شرکت
با توجه به ماهیت شرکت به‌عنوان توزیع‌کننده محصولات فولاد مبارکه اصفهان و ارائه‌دهنده خدمات، مشکلات فعلی ناشی از نرخ ارز تاثیر اندکی بر ارائه خدمات این مجموعه گذاشته است. مراکز خدماتی و از جمله مرکز خدماتی «فولاد سهند آغاز» در واقع ۲ شبکه توزیع محصولات فولاد مبارکه هستند و وظیفه تامین تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان خرد (مصرف‌کنندگانی که مصرف سالیانه آن‌ها کمتر از حدود ۱۰۰۰ تن باشد) را بر عهده دارند.
قیمت‌هایی که از سوی شرکت فولاد سهند به مشتریان اعلام می‌شود پس از کشف در بورس فلزات و با تحقیق و رصد کردن و در نظر گرفتن قیمت بازار از سوی کمیته نرخ‌گذاری شرکت تعیین می‌شود و در واقع قیمتی رقابتی است، در نتیجه مشکلی درباره فروش محصولات وجود ندارد اما با مشکلاتی در زمینه تامین کالا روبه‌رو است.
از این نظر که محصولات شرکت فولاد مبارکه که به مراکز خدماتی ارائه می‌شود، محصولات انباری است و در واقع سبد کاملی نیست و توقع همه مشتریان را برآورده نمی‌کند. چنانچه شرکت فولاد مبارکه سفارش محصول از طریق خط تولید را از مراکز با حجم مورد نظر بپذیرد و محصولات انباری را در سبد کامل‌تری ( انواع محصولات ) در اختیار مراکز قرار بدهد، کمک قابل‌توجهی به تامین تولیدکنندگان خرد در مناطق محل استقرار مراکز خدماتی می‌کند. گفتنی است که بعضا شرکت فولاد مبارکه سفارش برای خط تولید را در حجم کم ( ۲۰۰ تا ۳۰۰ تن) می‌پذیرد.
