بخشنامه‌ها، دستورالعمل‌ها، شیوه‌نامه‌ها، قوانین و مقررات دست و پاگیر طی دو سه سال گذشته نه تنها گر‌ه‌ای از مشکلات صنعت فولاد باز نکرده، بلکه با صدور هر دستورالعمل جدید و نقض دستورالعمل قبلی، بر مشکلات صنعت افزوده شده است زیرا صدور بخشنامه جدید، باعث سردرگمی هم تولیدکنندگان و هم مسئولان می‌شود و آن‌ها نمی‌دانند با کدام دستورالعمل فعالیت کنند. ضمن اینکه قوانین و مقررات گمرکی نیز به طور مرتب به‌روزرسانی نمی‌شود و تولیدکنندگانی که قصد صادرات محصول خود با قیمت‌های روز دنیا را دارند، به دلیل عدم به‌روزرسانی قیمت‌ها در سامانه‌های گمرکی، گرفتار می‌شوند. در این رابطه، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» با غلامرضا سروی، مدیرعامل شرکت آذرنبش تبریز به گفت‌وگو نشسته که متن کامل آن در ادامه آمده است:
توضیحاتی در خصوص وضعیت شرکت آذر نبش تبریز، میزان تولید و محصولات آن بفرمایید.
شرکت آذرنبش تبریز در سال ۱۳۸۷ تاسیس شده و تولید آن از سال ۱۳۸۹ آغاز شده است. این شرکت در ۳۰ کیلومتری تبریز قرار دارد. در حال حاضر، حدود ۸۰ نفر در شرکت آذرنبش تبریز مشغول به کار هستند اما قصد داریم با توجه به گسترش فعالیت‌ها، اشتغال بیشتری ایجاد کنیم و تعداد کارکنان را به ۱۵۰ نفر برسانیم.
ظرفیت تولید شرکت آذرنبش تبریز ۱۰۰ هزار تن در سال است و امیدوار هستیم تا سال آینده به میزان ظرفیت تولید کنیم و به بازار تحویل دهیم. در سال جاری به طور متوسط حدود ۶۶ تا ۶۸ درصد از ظرفیت اسمی شرکت فعال بوده است. البته اگر با قطعی برق مواجه نمی‌شدیم، این میزان حتی از ۸۰ درصد نیز فراتر می‌رفت.
شرکت آذرنبش تبریز نبشی‌های ساختمانی از سایزهای ۳، ۴، ۵ و ۶ تولید می‌کند و حدود ۴۰ درصد از تولیدات نیز صادر می‌شود که توانستیم تمام ارز حاصل از صادرات را در سامانه نیما عرضه کنیم. ضمن اینکه فروش در بازار داخلی نیز از طریق بورس کالا و فروش در بازار آزاد به صورت مستقیم به مصرف‌کننده انجام می‌شود. در حال حاضر، حدود ۹۰ درصد از محصولات شرکت ما، در صنعت ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد که ازجمله موارد مصرف آن می‌توان به آسانسورسازی، اسکلت‌بندی نماها و… را نام برد. علاوه‌براین، ۱۰ درصد نبشی باقی‌مانده نیز عمدتا در شاسی‌های الکتروموتور و صنایع دکل‌سازی برق استفاده می‌شود.
روش تولید در آذرنبش به چه صورت است؟ آیا از تکنولوژی روز استفاده می‌کنید؟
روش تولید در شرکت آذرنبش تبریز به صورت خط نوردیده گرم است. در این زمینه یک کوره پیش‌گرم تعبیه شده که به شمش فولادی پیش از ورود به بخش نورد، تا یک هزار و ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد حرارت می‌دهد. شمش پس از حرارت دیدن در خط نورد قرار می‌گیرد و غلطک‌ها آن را نورد می‌کنند و نبشی تولید می‌شود. سپس نبشی داغ تولید شده به سمت دستگاه‌های سردکن و صاف‌کن میرود و در نهایت، بسته‌بندی نبشی به صورت اتوماتیک انجام می‌شود.
تکنولوژی تولید که قبلا در کارخانه نصب شده بود، مربوط به تکنولوژی‌های قدیمی بود اما با همکاری پرسنل و تحت نظر مهندسان ایرانی، طی دو سه سال اخیر هم میزان تولید چهار برابر شده و هم تمامی دستگاه‌ها و ماشین‌آلات تولیدی بازسازی شده‌اند. از این رو، تکنولوژی جدید پیشرفته نیمه مستقیم در کارخانه نصب شده است. ضمن اینکه با نوسازی تجهیزات و ماشین‌آلات، بهای تمام شده کاهش یافته است. همچنین در این صورت، قادر به تولید محصولات جدید خواهیم بود. با توجه به نو بودن تجهیزات و ماشین‌آلات و افزایش سرعت خط جدید، میزان تولید نبشی در شرکت نیز افزایش یافته است.
از چه مواد اولیه برای تولید نبشی استفاده می‌کنید؟ آیا چالشی در تامین مواد اولیه وجود دارد؟
مواد اولیه شرکت، شمش فولادی با گرید ۳SP است. تامین‌کنندگان ما نیز شرکت‌های مختلفی که اطراف استان آذربایجان شرقی قرار دارند، هستند. علت تامین از این شرکت‌ها نیز آن بوده که هزینه حمل از تولیدکنندگان دیگر استان‌ها نسبتا زیاد است و از این رو ترجیح داده‌ایم شمش را از نزدیک‌ترین تولیدکنندگان خریداری کنیم.
نکته قابل توجه این است که شمش خود را از طریق بورس خریداری نمی‌کنیم زیرا اغلب کارخانه‌ها در بورس کالا شمش با گرید ۵SP عرضه می‌کنند. با این حال، اخیرا تعدادی از تولیدکنندگان اقدام به عرضه میزان محدودی از شمش با گرید ۳SP کرده‌اند که نتوانستیم در هنگام عرضه در بورس آن را خریداری کنیم. گفتنی است که در بورس کالا در بیشتر مواقع، شمش فولادی به صورت رقابتی عرضه می‌شود و خریداران باید با یکدیگر رقابت کنند که در عرضه‌های انجام شده، به دلیل رقابت صورت گرفته، نتوانستیم شمش مورد نیاز خود را تامین کنیم. نکته مهم دیگر این است که برای حمل شمش فولادی از تولیدکنندگان اطراف تبریز باید حدود ۴۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم کرایه حمل بدهیم. حال اگر این شمش را از استان اصفهان تامین کنیم، کرایه حمل دو برابر شده و احتمالا باید ۸۰۰ تومان به ازای هر کیلوگرم کرایه حمل پرداخت کنیم. این یعنی ممکن است برای حمل هر ماشین، بعضا حدود ۱۰ میلیون تومان تفاوت قیمت وجود داشته باشد. سیاست بورس کالا و نیز تولیدکنندگان بزرگ، عرضه محصولات با حجم‌های بالا است و این موضوع روی بازار مصرف تاثیر منفی می‌گذارد زیرا بخش خصوصی مصرف‌کننده شمش و تولیدکننده مقاطع معمولا تقاضاهای کمتری نسبت به حجم عرضه دارند.
اهداف صادراتی شرکت آذر نبش تبریز چه کشورهایی هستند؟
یکی از سیاست‌های اصلی شرکت آذر نبش تبریز، صادرات است؛ به طوری که هر لحظه که توانستیم، اقدام به صادرات کردیم.حتی اگر این صادرات بعضا با زیان همراه باشد و قیمت را به چالش کشیدیم اما با بازگرداندن ارز به کشور و در اختیار گذاشتن آن برای واردکنندگان کالاهای اساسی، صادرات شرکت ما ارزشمند می‌شود. صادرکنندگانی که ارز خود را در بحران اقتصادی کنونی به کشور بازمی‌گردانند، سربازان جنگ اقتصادی هستند. شرکت آذر نبش تبریز در سال‌های اخیر به کشورهای عراق به ویژه خطه کردستان، ارمنستان و گرجستان نبشی خود را صادر کرده است.
چرا محصولات خود را بیشتر در بازار آزاد عرضه می‌کنید؟
قیمت‌گذاری فولاد در بورس کالا کاملا دستوری است. بعضا مواد اولیه در بورس کالا با قیمت بالا عرضه می‌شود که خرید آن‌ها عمدتا از عهده مصرف‌کنندگان بر نمی‌آید. اگر هم قیمت پایه با توجه به نرخ ارز و قیمت‌های جهانی پایین بیاید، میزان عرضه به قدری کم خواهد شد که برای خرید شمش ارزان رقابت انجام شده و باز هم شاهد افزایش قیمت خواهیم بود. نکته مهم در خصوص عرضه محصولات فولادی در بورس کالا این است که قیمت‌گذاری محصولات طویل مانند نبشی در بورس در اغلب مواقع با واقعیت‌های اقتصادی همخوانی ندارد. معمولا این محصولات به صورت دستوری با قیمتی کمتر از قیمت اقتصادی در بورس قیمت‌گذاری می‌شوند و تولیدکنندگان نمی‌توانند با این قیمت‌ها کار کنند. از این رو ترجیح داده‌ایم محصولات خود را بیشتر در بازار آزاد عرضه کنیم.
به عنوان یک تولیدکننده با چه مشکلاتی مواجه هستید؟
در کشور ما مشکلات برای تولیدکنندگان نسبتا زیاد است. نخست آنکه بازار باید برای تولیدکننده و مصرف‌کننده آزاد باشد و مکانیزم‌های عرضه و تقاضا، قیمت‌های نهایی را تعیین کند. قیمت‌گذاری دستوری، تولید را سرکوب می‌کند و موانع تولید بیشتر می‌شود. به این مشکلات باید قطعی پیاپی و مداوم برق و گاز را نیز اضافه کرد که دیگر موانع تولید به شمار می‌روند. علاوه بر این موارد، سامانه نیما را نیز باید چالش بزرگی برای صادرات عنوان کرد زیرا تفاوت نرخ ارز این سامانه با بازار آزاد به بیش از ۲۵ درصد رسیده است. این در حالی است که واردکننده همین ارز نیمایی را خریداری می‌کند و کالا را با نرخ ارز آزاد در بازار به فروش می‌رساند. ضمن اینکه همه هزینه‌های تولیدکننده با توجه به تورم سرسام‌آور با نرخ ارز آزاد محاسبه می‌شود. اگر صادرکننده‌ای ارز خود را به کشور بازنگرداند، باید همان فرد جریمه شود؛ نه اینکه همه صادرکنندگان به دیده منفی نگاه شوند.
مشکل دیگر در رابطه با گمرک به ویژه بروکراسی‌های اداری طولانی و فرسایشی آن است. برخی قوانین گمرکی که تغییر می‌کنند، این سازمان نمی‌تواند به سرعت آن را اعمال کند. این یعنی صادرکننده‌ای که با قوانین روز صادرات را انجام می‌دهد، ممکن است به دلیل تناقض میان قوانین گذشته و حال، مشمول جریمه شود.
به طور مثال، در حالی که نبشی فولادی یک کالای نسبتا پرارزش به شمار میرود اما سال گذشته گمرک کشور ارزش این کالا را پایین‌تر از شمش فولادی در اظهارنامه لحاظ کرده بود. این امر باعث شده ماه‌ها برای اظهارنامه گمرکی گرفتار شویم. شرکت آذر نبش تبریز در سال گذشته توانسته بود نبشی خود را در بازارهای جهانی به قیمت ۶۷۰ دلار به ازای هر تن به فروش برساند. در حالی که گمرک به دلیل نقص در قوانین و سرعت عمل پایین نسبت به تحولات جهانی به ویژه قیمت فولاد، عنوان کرده بود باید قیمت نبشی در اظهارنامه گمرکی ۴۸۵ دلار به ازای هر تن لحاظ شود. این در شرایطی بود که قیمت فولاد در بازارهای جهانی افزایش یافته بود و شرکت آذر نبش تبریز از این فرصت برای صادرات استفاده کرد. با توجه به قوانین گمرکی، با چالش بزرگی مواجه شدیم و سرگردانی زیادی برای ما به وجود آمد که نمی‌دانستیم مابه‌التفاوت ارزی ایجاد شده را چطور لحاظ می‌شود. در نتیجه به دلیل فروش محصول به قیمت بالاتر از نرخ مصوب گمرک جریمه شدیم. متاسفانه صادرکننده در کشور ما به جای تشویق، بیشتر تنبیه می‌شود.
بخشنامه‌های متعدد و مغایر هر از چند گاهی از سوی مسئولان و دولتمردان صادر می‌شوند و این موضوع باعث سردرگمی تولیدکنندگان و حتی مسئولان سازمان‌های درگیر با تولیدکنندگان شده است.
انتظار شما از دولت سیزدهم برای تولیدکنندگان چیست؟
لازم است دولت به تولیدکنندگان برای فعالیت اقتصادی آزادی عمل بیشتری بدهد؛ به ویژه آنکه در شرایط کنونی کشور ما به صادرات و ارز نیاز دارد، دولت می‌تواند صادرات را آسان‌تر کند. صادرات باعث می‌شود کشور ما از بحران کنونی خارج شود.
از آنجا که طی دو سه سال اخیر مشکلات ارزی متعددی برای کشور به وجود آمده است، قیمت‌های مختلفی برای آن در بازار وجود دارد. تفاوت قیمت ارز در بازار با سامانه‌‌ها گوناگون بر مشکلات کشور می‌افزاید و متاسفانه رانت ایجاد می‌کند. از این رو، تک‌نرخی کردن آن برای همه گروه‌ها بیش از پیش ضروری به نظر می‌رسد. انتظار داریم در جنگ اقتصادی، مسئولان به فکر تولیدکنندگان و صادرکنندگان باشند.
چه برنامه‌هایی را برای آینده شرکت آذر نبش تبریز در دستور کار قرار داده‌اید؟
مهم‌ترین برنامه شرکت آذرنبش تبریز احداث یک واحد تولید شمش فولادی و تولید مواد اولیه مورد نیاز نبشی بود اما به دلایلی نتوانستیم مجوز احداث آن را دریافت کنیم. در برنامه داشتیم که زنجیره تولید کامل را در اختیار بگیریم و حداقل برای مصرف، شمش را تولید کنیم. با این حال، شرایط به گونه‌ای پیش رفت که نتوانستیم مجوزهای لازم را دریافت کنیم و این طرح را کنار گذاشتیم. اکنون تلاش می‌کنیم فعالیت تولیدی خود را ادامه دهیم. در برنامه داریم که یک خط دیگر به خطوط کنونی اضافه شود. البته نصب و راه‌‌اندازی این خط با مشکل تامین برق مواجه است و اگر بتوانیم این مشکل را برطرف کنیم، خط جدید برای تولید ناودانی ایجاد می‌شود.
