طی سـال‌های گذشـته کشـور ما نتوانسـته اسـت به جایگاه اصلی خود در صنعـت مـس چـه در بخـش پایین‌دسـت و چـه در بخـش بالادسـت برسـد. چـرا کـه آمارهـای جهانـی حاکـی از آن اسـت ایران ۳ تـا ۴ درصد از ذخایر جهانی مس را از آن خود کرده اسـت، اما به‌نظر می‌رسـد که ایـن میـزان بـا اکتشـافات جدیـد صـورت گرفتـه در سـال‌های اخیـر می‌توانـد حتـی بـه حـدود ۵ درصـد نیـز برسـد.
بـا ادامـه اکتشـافات جدیـد، ذخایـر مـس کشـور حتـی می‌توانـد بـزودی بـه دوبرابـر افزایـش یابـد و تنـاژ مـس محتـوی ذخایـر معدنـی مـس کشـور از حـدود ۲۰ میلیـون تـن بـه حـدود ۴۰ میلیـون تـن ارتقـا یابـد. در مقابـل تولیـد مـس کاتدی کشـور در سـال گذشـته کمتر از ۰/۷ درصد از تولیدات جهانی ایـن فلـز را تشـکیل مـی‌داد ۱۶۰ هـزار تـن تولیـد مـس کاتـدی کشـور در مقایسه با حدود ۲۳ میلیون تن مس تولیدی دنیا.
بـا عنایـت بـه ذخایـر قطعـی کشـف شـده کشـور، پتانسـیل صنعـت مـس برنامه‌ریـزی و دسـتیابی بـه سـهم حـدود ۵ درصـد از تولیـد جهانـی مـس دنیـا در قالـب مـس محتـوی معدنـی یـا مـس کاتدی ضـروری اسـت بنابراین با عنایت به پروژه‌های زیرسـاختی انجام شـده در کشـور، برنامه‌ریـزی میان‌مـدت به‌منظـور حداقـل تولیـد ۵۰ درصـد از سـهم مـس مذکـور بـه شـکل مس کاتـدی و برنامه‌ریـزی بلندمدت بـرای تولیـد ۵۰ درصد نیز به‌صورت تولید مس محتـوی معدنـی مـازاد بـر آن در دسـتور کار قرار گیرد.
بـه ویـژه آن‌کـه اکثـر طرح‌هـای مزبـور فاقـد مطالعات امکان‌سـنجی فنـی و اقتصـادی جامـع بـوده و مهم‌تریـن مشـکلات ایـن طرح‌هـا عـدم توجـه شایسـته بـه حداقـل ظرفیـت اقتصـادی بـوده اسـت. بـه عبـارت بهتـر صدهـا واحـد صنایـع پایین‌دسـت مـس بـا مجمـوع ۹۰۰ هـزار تـن ایجـاد شـده‌اند، در حالـی کـه اگـر بـه صنایـع مشـابه در دنیـا نگاهـی بیندازیـم،
به‌طـور مثـال یـک هـر واحـد مفتول‌سـازی یـا تولیـد سـیم و کابـل در دیگـر کشـورها ظرفیتـی حداقـل ۱۰۰ هـزار تـن و حتـی بیش از ۳۰۰ هزار تن نیز هستند. این در حالی اسـت که در کشـور ما مجموع چند صد واحد پایین‌دسـت مـس ۹۰۰ هـزار تـن ظرفیـت دارنـد.
متاسـفانه به‌نظـر می‌رسـد که از میـان همه این واحدهـا، کمتـر از ۱۰ واحـد آن‌هـا بـه صـورت اقتصادی پایه‌گذاری شده باشند. در این برنامه‌ریزی‌ها ظرفیـت اولیـه‌ای کـه در اواسـط دهـه ۸۰ مـدنظـر قـرار داشـت، افزایش ظرفیت تولیـد از ۲۰۰ هـزار تـن بـه حـدود ۴۰۰ هـزار تـن مـس کاتـدی بـود.
سـپس در اواخـر دهـه ۸۰ و اوایـل دهـه ۹۰ ایـن برنامـه تغییـر کـرد و ارتقـای سـطح تولید به ظرفیـت تولیـد ۷۰۰ هـزار تـن مـس کاتـدی هدف‌گـذاری شـد. مجـددا در سـال‌های ۹۲ و ۹۳ طرح‌هـای توسـعه شـرکت مـورد بازنگـری اساسـی قـرار گرفتـه و ظرفیـت ۷۰۰ هـزار تـن قبلـی مجـددا بـه ۴۰۰ هـزار تـن تغییر پیـدا کرد.
در حـال حاضـر نیـز بـا تغییراتـی کـه در حـوزه مدیریتـی شـرکت ملـی مـس رخ داده اسـت، به‌نظر می‌رسـد که باز هم بازنگری اساسـی در اجـرای طرح‌هـای توسـعه شـرکت بـا هـدف ارتقـای ظرفیـت تولید و فعال کردن تعدادی از پروژه‌هایـی کـه بـه دلایـل مختلـف از جملـه کاهـش قیمت‌هـای جهانـی مـس طـی حـدود ۵ سـال گذشـته متوقـف شـده بودنـد، مجـددا احیـا و توسـعه پایـدار شـرکت در دسـتور کار قـرار گیـرد البتـه بـا توجـه بـه شـواهد و قرائنـی کـه از ابتـدای سـال‌جاری مشـاهده می‌شـود.
امید بسیار زیادی می‌رود تا روند افزایشی در میـزان ظرفیت‌هـای صنعـت مـس بـا سـرعت بیشـتری صـورت گیـرد و امیدواریـم شـاهد بازگشـت جایـگاه اصلـی ایـن شـرکت در دنیـا به‌صـورت شایسـته باشـیم و سـهم کشـور مـا از تولیـد مـس محتـوی معدنـی یـا مـس کاتـدی دنیـا افزایـش یابـد و حتـی به حـدود ۳ تا ۴ برابر میـزان کنونـی برسـد کـه اعتقـاد بـر ایـن اسـت.
دسـتیابی بـه اعـداد مـورد نظـر بـا عنایـت بـه پتانسـیل‌های معدنی مس کشـور، حاشیه سود بـالای صنعـت مـس در دنیـا، رشـد مـداوم مصـرف مـس دنیـا و بـازار پایـدار آن، بسـیار در دسـترس خواهـد بـود.
در ایـن راسـتا شـرکت ملـی صنایـع مـس ایـران به‌عنـوان صنعـت مادر و بالادسـت مـس کشـور کـه متولـی توسـعه و اسـتخراج مـاده معدنـی و تولیـد مـس کاتـدی کشـور اسـت، عـزم خـود را جـزم کرده تـا تولید و توسـعه پایـدار صنعـت مـس را با تمام توان به نتیجه برساند.
بـر اسـاس گزارشـات موسسـه معتبـر بین‌المللـی «CRU»، بررسـی مقایسـه وضعیـت سـهم تولیـد مـس کشـور در مقایسـه بـا سـهم تولیـد جهانـی طـی ۹ سـال گذشـته نشـان می‌دهد که سـهم تولید مس معدنی کشـور از میانگیـن ۱٫۶۵ درصـد طـی سـال‌های ۲۰۰۹ تـا ۲۰۱۲ بـه حـدود میانگیـن ۱٫۳۴ درصـد طـی ۵ سـال اخیـر تغییـر پیـدا کـرده اسـت.
همچنیـن در حـوزه تولیـد مـس آنـدی نیـز سـهم تولیـد کشـور از بیش از ۲ درصد به حدود ۱٫۴ درصد و همچنیـن سـهم تولیـد مـس کاتدی کشـور در مدت مشـابه یاد شـده از ۱٫۱۶ درصد به حدود ۰٫۸۴ درصـد تغییـر یافتـه اسـت کـه پیش‌بینـی می‌شـود سـهم تولید هر سـه محصول یاد شـده طـی سـال جـاری و به‌ویـژه سـال آتـی بعـد از راه‌انـدازی پایـدار پـروژه اسـید مجتمـع مـس سرچشـمه، بتوانـد عمـده رکوردهای قبلی خود را بشـکند کـه بـرکات قابـل توجهـی را نصیـب سهامداران شرکت کند.
