رمضان‌علی صادق‌زاده در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، درباره بازار ارز طی این مدت اخیر اظهار داشـت: با توجه به افزایش میزان عرضه و تقاضا طی این مدت اخیر در ارز نیمایی، بازار تا حدودی دچار افت و خیز شد که در نهایت به ثبات نسبی رسید ولی باید در نظر گرفت که امکان این وجود دارد که وقایعی همچون تعطیلات نوروز که عامل بسیاری از سفرهای نوروزی است، بازار را به صورت مقطعی دچار نوسان غیرضرور می‌کند لذا دولت به عنوان متولی بازار ارز، باید تمهیدات لازم جهت پیش‌بینی و کنترل این نوسانات به وجود آورد.
وی به جایگزینی منابع جدید تامین ارز پس از تحریم نفت به عنوان منبع اصلی تامین ارز در کشور اشاره و یادآور شد: منابع عمده ارزی در کشور طی دهه‌های متمادی از طریق صادرات نفت تامین می‌شد که به واسطه تحریم‌های بین‌المللی با هدف بستن شاهراه‌های این انرژی و محصولات متعلق به آن همچون محصولات پتروشیمی، اقتصاد ارزی کشور به سمت و سوی اقتصاد غیرنفتی سوق و نمو پیدا کرد.
صادرات غیرنفتی عامل ثبات بازار ارز
استاد دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی عنوان کرد: جایگزین شدن اقتصاد غیرنفتی از یک سو درآمدهای ارزی کشور را تجمیع کرد و از سوی دیگر امکان کنترل بیشتر بر دخل و خرج صادرات غیرنفتی را به وجود آورد. لذا صادرات غیرنفتی به عنوان یکی از عوامل ثبات‌دهنده به بازار ارز پس از بحران‌های ارزی ناشی از تحریم نفت شناخته می‌شد.
صادق‌زاده یکی از کشورهای مهم در زمینه هدف صادراتی محصولات غیرنفتی را چین عنوان و در این‌باره افزود: یکی از مهم‌ترین کشورها در حوزه صادرات غیرنفتی، چین است. چین به عنوان مقصد بسیاری از محصولات غیرنفتی ایران شناخته می‌شود که دارای پتانسیل‌های بسیاری برای همکاری با کشورمان به جهت دور زدن تحریم‌های بین‌المللی است.
وی به بی‌تاثیر بودن ویروس کرونا بر روابط تجاری ایران و چین و تامین ارز جاصل از آن اشاره و ادامه داد: صادرات غیرنفتی به کشور چین در زمینه بازگشت ارز، ارتباطی چندانی با وقایع و پدیده‌های به وجود آمده در چین (همچون ویروس کرونا) ندارد، البته وجود این پدیده‌ها بر کندی صادرات بی‌تاثیر نیست، اما در شمایل کلی صادرات، آن هم در دنیای امروز که سیستم‌ها به صورت مدرن کالاها و محصولات را بدون دخالت انسان به مقصد نهایی صادر می‌کنند، تنها تاثیر چندانی ندارد. لذا صادرات محصولات غیرنفتی به چین ذیل همین وضعیت موجود، می‌تواند ارز حاصل از فروش صادراتی را به کشور بازگرداند هر چند ممکن است طرف چینی بهانه‌هایی برای تاخیر در پرداخت به دلیل مداخلات ویروس کرونا بر وضعیت آن کشور بیاورد.
میزان تقاضای ارز ثابت است
استاد دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی، میزان تقاضا برای ارز را ثابت عنوان و تاکید کرد: میزان تقاضا برای ارز در کشور به طور میانگین ثابت است. البته متغیرهای بسیاری در این زمینه نقش‌آفرینی می‌کنند اما آنچه مسلم است وجود معیارهای ثابت بر این متغیرهای غیرضرور است.
صادق‌زاده در این‌باره توضیح داد: مبادی اصلی برای تقاضای ارز در کشور به طور شفاف از طریق دولت به عنوان متولی این امر به طور دائم اعلام می‌شود به طوری که می‌توان کانال‌های اصلی تقاضای ارز را ذیل کالاهای اساسی (شامل غذا و دارو) و تامین مواد اولیه کارخانجات صنعتی و معدنی در کشور عنوان کرد که البته هر دوی این کالاها، جزو نیازهای اساسی برای تولید و تامین مصارف عمومی کشور است. لذا شرکت‌های دخیل در این امر برای تامین کالاهای اساسی در کشور، طی فرایندی، ابتدا درخواست ارز مورد نیاز خود را از طریق بانک مرکزی اعلام و سپس ارز تخصیص یافته را در مسیر مشخصی که به متولی اعلام شده، مصرف می‌شود. بنابراین مبادی تقاضای ارز برای دولت به عنوان متولی کاملا مشخص و واضح است و دولت از این طریق به راحتی می‌تواند طی یک برنامه‌ریزی دقیق، ارزهای مورد نیاز متقاضیان را تامین و در این زمینه، ثباتی در بازار ایجاد کند.
بازارهای ثانویه ارز قابل کنترل است
استاد دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی اظهار داشت: با وجود اینکه تمام متقاضیان ارز در کشور توسط دولت رصد می‌شوند اما ذیل دقیق‌ترین موارد نیز، چالش‌های غیرقابل پیش‌بینی یا حتی چالش‌های قابل پیش‌بینی و غیرقابل کنترل وجود دارد. درواقع با توجه به اینکه هر چقدر به پایان سال نزدیک‌تر می‌شویم، حجم سر و سامان دادن به امور مختلف بیش از گذشته می‌شود، لذا این افزایش حجم کارها، میزان تقاضا را در بازار اقتصادی کشور افزایش می‌دهد.
صادق‌زاده در این‌باره توضیح داد: با توجه به مسائل و چالش‌های پایان سال، افزایش میزان تقاضا در زمینه ارز محتمل و قابل پیش‌بینی است. لذا این مسئله آنجا دچار چالش می‌شود که امکان کنترل آن به صورت طبیعی وجود نداشته باشد. اساسا وقتی افزایش ارز، هم‌زمان با افزایش میزان امور جاری کشور در پایان سال رخ می‌دهد، از این رو بازار باید انتظار مواجهه با کمبود کالا و ارز را به طور محسوس داشته باشد، بنابراین بازار برای تامین نیاز خود نمی‌تواند همچون دولت‌ها صبوری پیشه کند پس تمام هم و غم خود را برای تامین نیازهای اولیه، از طریق بازارهای ثانویه اقدام خواهد کرد.
وی دامه داد: یکی از بازارهای ثانویه پرسود که وسوسه آن بازار ارزی کشور را نابود می‌کند، ورود دلالان برای تامین نیاز بازار در ایام پایانی سال است. اولین واکنش بازار به ورود دلالان، رخ دادن قیمت‌های غیرواقعی و افزایش قیمت‌ها به صورت افسارگسیخته است. انتظار می‌رود که دولت با توجه به سنوات گذشته و البته تجربه تکرار چنین پیشامدهایی (آن هم پیش از پایان سال) به راحتی شرایط حاکم بر بازار را رصد و آن را کنترل کند.
عملکرد موفق دولت در بازار ارز
استاد دانشگاه خواجه نصیرالدین طوسی به عملکرد موفق دولت در زمینه سیاست‌های ارزی اشاره و عنوان کرد: دستاوردهای دولت دوازدهم در زمینه ارزی، مثبت و قابل ارزیابی است که البته در این زمینه نباید ذیل پوشش مشکلات دولت در زمینه سیاست‌های ارزی، موفقیت‌های پیش رونده این نهاد قانونی در کشور، زیر سوال برده شود.
صادق‌زاده در پایان به وضعیت ذخایر ارزی کشور اشاره و خاطرنشان کرد: اگر نظارت‌ها بر ارز حاصل از صادرات، به درستی و حساب شده توسط دولت و بانک مرکزی صورت بگیرد، به نظر می‌رسد کمبودی در این زمینه به وجود نمی‌آید.
