سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران به منظور حرکت هدفمند در حوزه مواد معدنی حیاتی و راهبردی نظیر لیتیوم، اقدام به تهیه نقشه راه کرده و بر این اساس اقدامات منسجمی را در راستای توسعه فعالیت‌های اکتشاف و فرآوری آغاز کرده است.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» و به نقل از روابط عمومی ایمیدرو، لیتیوم در صنایع مختلفی مانند باتری‌سازی، سرامیک و شیشه، روان‌کارها، تهویه مطبوع، دارویی، پلیمر، متالورژی و.. کاربرد دارد. کاربرد عمده لیتیوم در باتری‌های لیتیوم‌یون بوده که برای خودروهای الکتریکی به‌کار می‌رود؛ این در حالی است که روند روبه‌رشد تولید خودروهای الکتریکی، منجر به اهمیت روزافزون این ماده معدنی برای کشورهای جهان شده است.
طبق اطلاعات منتشر شده، تولید جهانی لیتیوم در سال ۲۰۲۱، حدود ۱۰۰ هزار تن (به استثنای تولید لیتیوم آمریکا) تخمین زده شده که نسبت به سال میلادی قبل از آن (۸۲ هزار و ۵۰۰ تن)، ۲۱ درصد افزایش داشته است.
تولید جهانی لیتیوم در پاسخ به تقاضای شدید بازار باتری‌های لیتیوم‌یونی و افزایش قیمت لیتیوم، رشد پیدا کرده است. مصرف جهانی لیتیوم در سال ۲۰۲۱، حدود ۹۳ هزار تن برآورد شد که نسبت به ۷۰ هزار تن در سال ۲۰۲۰، افزایش ۳۳ درصدی را نشان می‌دهد.
با توجه به افزایش مجدد تقاضا و افزایش قیمت لیتیوم در سال ۲۰۲۱، عملیات توسعه ظرفیت تولید لیتیوم در دنیا ادامه یافت که در پاسخ به همه‌گیری جهانی کویید ۱۹ در سال ۲۰۲۰ به تعویق افتاده بود. استرالیا با ۵۵ هزار تن لیتیوم استخراج شده، بزرگ‌ترین تولیدکننده لیتیوم در سال ۲۰۲۱ بود و پس از آن شیلی (۲۶ هزار تن)، چین (۱۴ هزار تن) و آرژانتین (۶ هزار و ۲۰۰ تن) قرار گرفتند.
با توجه به روند روبه‌رشد تقاضای این فلز حیاتی، امنیت عرضه لیتیوم به اولویت اصلی شرکت‌های فناوری در آسیا، اروپا و آمریکا تبدیل شده است. در راستای توسعه اکتشاف و تولید لیتیوم، اقدامات فراوانی انجام شد که از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
-اتحادهای استراتژیک و سرمایه‌گذاری‌های مشترک بین شرکت‌های فناوری و شرکت‌های اکتشافی برای اطمینان از عرضه قابل اعتماد و متنوع لیتیوم برای تامین‌کنندگان باتری و سازندگان خودرو ایجاد شد.
-منابع لیتیوم شورابه‌ای در آرژانتین، بولیوی، شیلی، چین و آمریکا توسعه داده شدند.
-منابع لیتیوم معدنی در استرالیا، اتریش، برزیل، کانادا، چین، کنگو (کینشاسا)، چک، فنلاند، آلمان، مالی، نامیبیا، پرو، پرتغال، صربستان، اسپانیا، ایالات متحده آمریکا و زیمبابوه و همچنین منابع لیتیوم رسی در مکزیک و ایالات متحده در مراحل مختلف توسعه قرار گرفتند. ذخایر آرژانتین، استرالیا و سایر کشورها بر اساس اطلاعات جدید تجدید نظر شدند.
با ادامه فعالیت‌های اکتشافی، منابع لیتیوم شناسایی شده به طور قابل توجهی در سراسر جهان افزایش یافته و در مجموع به حدود ۸۹ میلیون تن رسیده است. منابع لیتیوم شناسایی شده در آمریکا از شورابه‌ها، شورابه‌های زمین گرمایی، هکتوریت، شورابه‌های میدان نفتی و پگماتیت‌ها ۹ میلیون و ۱۰۰ تن است.
رویکرد ایمیدرو برای توسعه صنعت لیتیوم در کشور
با توجه به ضرورت‌های موجود و رویکرد توسعه‌ای سازمان ایمیدرو، از مهم‌ترین برنامه‌های سازمان در این زمینه می‌توان به مواردی همچون توسعه فعالیت‌های اکتشافی لیتیوم، گسترش فعالیت‌های تحقیق و توسعه برای بهره‌برداری از منابع کم‌عیار لیتیوم و تولید کربنات‌ها، اکسیدها و هیدروکسیدهای لیتیوم و تولید باتری‌های لیتیومی، توسعه همکاری‌های بین‌المللی برای بهره‌بردای از منابع لیتیوم داخلی با استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا و بررسی امکان‌پذیری استحصال لیتیوم از منابع ثانویه و بازیافتی اشاره کرد.
در حال حاضر در کشور منابع شورابه‌های متعددی وجود دارد که بر اساس مطالعات اکتشافی انجام شده تاکنون، مقادیری از لیتیوم در آن‌ها مشاهده شده است. نکته حائز اهمیت در خصوص این منابع، عیار پایین لیتیوم در آن‌هاست و بر این اساس استفاده از روش‌های صنعتی متداول برای استحصال لیتیوم از این منابع با چالش‌هایی همراه است. به همین دلیل نیاز است از تکنولوژی‌های جدید بر مبنای جداسازی انتخابی استفاده شود. از مهم‌ترین منابع کشور می‌توان به شورابه‌های قم، خور و بیابانک، مهرجان، میانی، ترود و حاج علیقلی اشاره کرد.
با توجه به برنامهریزیهای انجام شده در ایمیدرو و با راهبری طرح مواد معدنی حیاتی و راهبردی و همکاری شرکت‌ها و مجتمعهای زیرمجموعه سازمان، برنامه‌های مختلفی در زمینه توسعه فعالیت‌های تحقیقاتی به منظور استحصال لیتیوم با استفاده از ظرفیت علمی و دانشگاهی کشور و همچنین به طور موازی، استفاده از تجارب شرکت‌های بین‌المللی آغاز شد.
بر اساس برنامه مذکور در نخستین اقدام برای تعیین وضعیت ذخایر موجود و استفاده از تجارب بین‌المللی شرکت‌های روسی دارای دانش فنی و تجارب کافی شناسایی شده و پس از انجام مذاکرات، نخستین گام از همکاری‌های طرفین برای انتقال تجارب، توسعه همکاری‌ها و بررسی امکان انتقال فناوری برای تولید لیتیوم از ذخایر داخلی آغاز شد.
در نخستین برنامه اجرا شده پس از حضور متخصصان روسی در کشور، نمونه‌برداری از منابع شورابه‌ای قم، خور و بیابانک، مهرجان، میانی، ترود و حاج علیقلی انجام شد.
در برنامه اجرا شده ضمن تبادل تجربیات در زمینه نمونه‌برداری، آنالیز، استحصال و فرآوری، مقرر شد پس از آنالیز نمونه‌ها و انجام آزمایشات متالورژیکی درباره انتقال فناوری و انجام سرمایه‌گذاری مشترک در فازهای بعدی تصمیم‌گیری شود.
انتهای پیام//
