بیش از ۱۰۰ سال است که از پیدایش نفت در کشور و حفر نخستین حلقه چاه در مسجد سلیمان می‌گذرد و طی این سال‌ها با وجود اینکه ایران، یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان نفت خام و پالایش‌کننده آن در دنیا به حساب می‌‌آمد، اما هیچگاه به سمت بومی‌سازی و تولید تجهیزات، ماشین‌آلات و مواد اولیه ساخت در این صنایع نرفته بود.

چراکه با صادرات نفت خام، گاز و یا فرآورده‌های آن به کشورهای دیگر، امکان واردات تجهیزات، قطعات و ماشین‌آلات برای صنعت نفت و گاز به راحتی وجود داشت و این صنعت نیز همواره به واردات مبادرت می‌ورزید. تخمین زده می‌شود برای برخی پروژه‌های بزرگ صنعت نفت و گاز به خصوص پالایشگاه‌ها و خطوط انتقال، بیش از ۹۰ درصد واردات صورت گرفته باشد. این یعنی صنعت نفت و گاز کشور به طور کامل به واردات وابسته بود اما تحریم‌ها شرایط را تغییر داد.

از سال‌ها قبل برخی شرکت‌ها شروع به تولید و ساخت نمونه‌هایی از اقلام وارداتی صنعت نفت و گاز کردند اما به دلیل گستردگی حجم واردات، چندان مورد توجه قرار نگرفت. با این حال، برخی شرکت‌ها به صورت کج‌دار و مریز پیش آمدند. زمانی که دور اول تحریم‌ها علیه کشور اعمال و واردات تجهیزات و قطعات دشوارتر شد، برخی صنایع ناچار شدند به تولیدکنندگان داخلی روی بیاورند اما همچنان برخی پروژه‌ها به خارج وابستگی داشتند و در مقابل داخلی‌سازی مقاومت می‌کردند. با این حال، دور دوم تحریم‌ها که حلقه محاصره را علیه کشور تنگ‌تر کرد، راهی جز ساخت داخل برای دست‌اندرکاران صنعت باقی نگذاشت.

اواسط سال ۱۳۹۶ اجرای یک پروژه بسیار مهم در صنعت نفت و گاز کشور با عنوان انتقال نفت ترش از میدان نفتی گوره در استان خوزستان به پایانه نفتی جاسک در شرق استان هرمزگان به طول یک هزار و ۱۰۰کیلومتر کلید خورد. اهمیت اجرای این پروژه امنیتی از آن جهت بود که خلیج فارس و تنگه هرمز را برای صادرات نفت خام دور می‌زد.

قرار بود در این پروژه بیش از یک میلیون تن ورق API با گرید X65 از خارج وارد و در کشور به لوله تبدیل شود اما تامین‌کننده ورق فولادی پس از اعمال تحریم‌ها از ارائه این محصول سر باز زد تا دست‌اندرکاران اجرای پروژه و وزارت نفت، راه دیگری را جست‌وجو کنند.

در همان سال که نمایشگاه نفت و گاز برگزار شد، وزیر نفت در بازدید از نمایشگاه به توانمندی شرکت‌های ایرانی همچون فولاد مبارکه و فولاد اکسین پی برد. شرکت فولاد مبارکه اعلام کرد که می‌تواند در مدت یک سال تولید اسلب فولادی مورد نیاز پروژه را توسط ماشین ریخته‌گری شماره ۵ خود تولید کند؛ شرکت فولاد اکسین خوزستان نیز قادر به تولید ورق یاد شده بود. دو شرکت لوله‌سازی اهواز و لوله‌سازی ماهشهر سدید نیز می‌توانستند لوله فولادی این پروژه را تولید کنند.

بنابراین پروژه بومی‌سازی با همکاری شرکت‌های فولاد مبارکه، فولاد اکسین خوزستان، لوله‌سازی اهواز و لوله‌سازی ماهشهر سدید و کارفرمایی وزارت نفت آغاز شد. اکنون که بیش از دو سال از آن زمان گذشته و تحریم‌ها شدیدتر شده، این پروژه مراحل پایانی لوله‌گذاری خود را پشت سر می‌گذارد.

قطعا پروژه انتقال نفت ترش از گوره به جاسک، آخرین پروژه نفتی نخواهد بود و در آینده به تعویض خطوط لوله کنونی به دلیل فرسودگی در آینده نیاز خواهد داشت. ضمن اینکه پروژه انتقال گاز ترش نیز توسط تولیدکنندگان یاد شده با تولید ورق گرید X70 از سال گذشته آغاز شده و با تولید اسلب و ورق مورد نیاز، سال آینده پس از اتمام پروژه گوره به جاسک نهایی خواهد شد. در حالی که در این زمینه نیز سال‌ها محتاج واردات ورق بودیم و اکنون به خودکفایی رسیده‌ایم.

اجرای پروژه‌های عظیمی همچون انتقال نفت از گوره به جاسک و آب خلیج فارس به معادن مرکز ایران نشان داد که هرگز سد تحریم‌ها نخواهند توانست مانع سیل توانمندی‌های داخلی شود. ؛ چراکه اجرای این پروژه‌ها بدون صرف حتی یک دلار ارز برای واردات مواد اولیه و تجهیزات انجام شده است. تنها راه اجرای این پروژه‌ها نیز مدیریت صحیح از سوی دولت به عنوان کارفرما بوده که طی دو سال گذشته با عملکرد قابل قبول خود به ویژه در امر تامین مواد اولیه، هدایت و در نهایت اتمام پروژه، ظرفیت واقعی داخلی را آشکار کرده است.