کشورهای استرالیا و برزیل دو کشور بزرگ صادرکننده بوکسیت و آلومینا از بخش بالادست زنجیره آلومینوم در سطح جهان هستند. همچنین چین، آلمان و ایالات متحده آمریکا نیز بزرگ‌ترین کشورهای صادرکننده شمش‌های آلومینیوم از بخش بالا دست این زنجیره در جهان به شمار می‌روند. امروزه به دلیل پیشرفت چشمگیر صنعت آلومینیوم، رقابت کشورها بر سر تولید یا دستیابی به فلز آلومینیوم بیش از پیش احساس می‌شود. در جهت تامین این نیاز، دسترسی به سنگ معدن بوکسیت و آلومینا برای تهیه آلومینیوم و یا خود شمش‌های آلومینیوم بسیار حیاتی به نظر می‌رسد.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» و به نقل از روابط عمومی شرکت مشاوره اقتصادی آرمان آتورپات، صنعت آلومینیوم در جهان به دلیل ویژگی‌های مطلوب و کاربردی این فلز ارزشمند، به طور فزاینده‌ای در حال رشد است. به‌طوری‌که در رده پرمصرف‌ترین فلزات شناخته‌شده قرار گرفته است. بنابراین رقابت بر سر تولید یا دستیابی آن میان کشورها بیش از پیش احساس می‌شود. جهت تولید آلومینیوم تامین بوکسیت و آلومینای مورد نیاز در گام اول انجام می‌شود. به دلیل اینکه بیش از ۷۶درصد ذخایر بوکسیت جهان در کشورهای گینه، استرالیا و برزیل وجود دارد، تجارت این سنگ معدنی نیز در جهان بیشتر خواهد بود.
ارزش ۵٫۶ میلیارد دلاری تجارت بوکسیت جهان در سال ۲۰۲۰
تجارت بوکسیت جهان از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰ به‌طور متوسط سالانه سه میلیارد دلار بود. کشور گینه با متوسط ارزش صادرات ۱٫۴ میلیارد دلار اولین کشور صادرکننده بوکسیت در جهان بود. در سال ۲۰۲۰، کشور گینه ارزش صادراتی معادل سه میلیارد دلار داشت که نسبت به سال ۲۰۱۹ حدود ۲ درصد افت داشت. استرالیا نیز با متوسط ارزش صادراتی برابر با ۷۳۰ میلیون دلار طی ۱۰ سال گذشته، به دومین کشور بزرگ صادرکننده بوکسیت در جهان بدل شد. در سال ۲۰۲۰، استرالیا ارزش صادراتی معادل یک میلیارد دلار داشت که نسبت به سال ۲۰۱۹، حدود ۹ درصد افت داشت. سومین صادرکننده بزرگ بوکسیت در جهان برزیل بود که متوسط ارزش صادرات آن برابر ۲۷۰ میلیون دلار برآورد شد. در سال ۲۰۲۰ ارزش صادراتی بوکسیت برزیل برابر ۱۶۹ میلیون دلار بود که نسبت به سال پیش از آن، ۳۴ درصد افت داشت. با این حال ارزش صادرات بوکسیت توسط این سه ۳ کشور برابر ۸۱درصد کل ارزش صادراتی جهان در سال ۲۰۲۰ بود. به‌طور کلی سهم تجارت بوکسیت از تجارت بخش بالادست زنجیره آلومینیوم جهان در سال ۲۰۲۰، حدود ۳٫۶ درصد برآورد شد
آلومینا مهم‌ترین ماده اولیه آلومینیوم است که از پالایش سنگ معدن بوکسیت به روش بایر تولید می‌شود. کشورهای گینه، چین، هند، استرالیا، برزیل و اندونزی بزرگ‌ترین تولیدکنندگان آلومینا در جهان هستند. به‌طور متوسط در طی ۱۰ سال گذشته، تجارت آلومینا ارزش صادراتی معادل ۱۵ میلیارد دلار ایجاد کرد در حالی‌که متوسط ارزش صادراتی بوکسیت در این بازه زمانی برابر سه میلیارد دلار برآورد شد. دلیل این اختلاف در ارزش صادرات میان آلومینا و بوکسیت، ارزش افزوده تولید بالای آلومینا است و همین مسئله منجر به تمایل تولیدکنندگان به فروش و تجارت آلومینا نسبت به بوکسیت می‌شود. کشورهای بزرگ صادرکننده آلومینا در جهان به ترتیب استرالیا، برزیل، چین و آلمان بودند که در سال ۲۰۲۰، حدود ۶۳ درصد از ارزش صادراتی آلومینای جهان را به خود اختصاص دادند.
استرالیا با متوسط ارزش صادرات برابر با ۵٫۵میلیارد دلار در ردیف نخست صادرکننده آلومینای جهان قرار دارد. در سال ۲۰۲۰ ارزش صادراتی استرالیا برابر ۴٫۸ میلیارد دلار بود که نسبت به سال ۲۰۱۹، حدود ۱۸ درصد افت داشت. برزیل نیز با متوسط ارزش صادرات برابر با ۲٫۴ میلیارد دلار، در جایگاه دوم این حوزه قرار گرفت. در سال ۲۰۲۰ ارزش صادراتی برزیل برابر ۲٫۴ میلیارد دلار بود که نسبت به سال پیش از آن، ۸ درصد افت داشت. چین نیز با متوسط ارزش صادرات برابر با ۸۶۰ میلیون دلار، در رده سوم تجارت آلومینا قرار گرفت. صادرات آلومینای چین در سال ۲۰۲۰ برابر با ۹۳۰ میلیون دلار بود که نسبت به سال ۲۰۱۹، حدود ۶ درصد افت داشت. آلمان نیز با متوسط ۷۴۰ میلیون دلاری از ارزش صادرات آلومینا طی ۱۰ سال گذشته، در جایگاه چهارم قرار گرفت. آلمان در سال ۲۰۲۰ ارزش صادراتی برابر با ۷۴۰ میلیون دلار داشت که نسبت به سال ،۲۰۱۹ حدود ۸ درصد کاهش یافت. همچنین ایرلند در سال ۲۰۲۰ معادل حدود ۴۹۸ میلیون دلار آلومینا صادر کرد اما نسبت به سال پیش از آن، ۲۵ درصد افت داشت. با این حال به طورکلی سهم تجارت آلومینا از تجارت بخش بالادست زنجیره آلومینیوم جهان در سال ۲۰۲۰ برابر ۶٫۳ درصد برآورد شد
چین، بزرگ‌ترین تامین‌کننده بازار آلومینیوم جهان
علاوه بر تولید و تجارت مواد اولیه آلومینیوم، تجارت شمش آلومینیوم نیز می‌تواند پاسخی برای تامین نیاز کشورها به این فلز ارزشمند باشد. سالانه چند میلیون تن آلومینیوم در سطح جهان تجارت می‌شود که متوسط ارزش صادرات آن‌ها از سال ۲۰۱۱ تا ۲۰۲۰، برابر ۴۸ میلیارد دلار برآورد شد. در سال ۲۰۲۰ نیز این مقدار برابر ۴۷ میلیارد دلار بود که نسبت به سال پیش از آن، ۰٫۵ درصد افت داشت. از بزرگ‌ترین صادرکنندگان آلومینیوم در جهان می‌توان کشورهای کانادا، روسیه، امارات متحده عربی، استرالیا، نروژ و هند را نام برد.
ارزش صادرات آلومینیوم این ۶ کشور در سال ۲۰۲۰ برابر ۲۰ میلیارد دلار برآورد شد که ۴۳ درصد از کل ارزش صادراتی جهان را در اختیار داشت. کانادا با متوسط ۵٫۷ میلیارد دلاری از ارزش صادرات آلومینیوم، اولین کشور بزرگ صادرکننده آلومینیوم در جهان بود. همچنین در سال ۲۰۲۰ ارزش صادرات آلومینیوم این کشور برابر ۵٫۴ میلیارد دلار بود که نسبت به سال ۲۰۱۹، حدود ۲ درصد رشد داشت. این کشور ۱۱٫۵ درصد از ارزش صادرات جهان را در دست داشت. همچنین روسیه با متوسط برابر ۵٫۵میلیارد دلاری از ارزش صادرات آلومینیوم در طی ۱۰سال گذشته، دومین صادرکننده بزرگ آلومینیوم در جهان بود. در سال ۲۰۲۰ نیز ارزش صادراتی آلومینیوم روسیه برابر با ۴٫۲ میلیارد دلار بود که نسبت به سال ۲۰۱۹، حدود ۹ درصد افت داشت. امارات متحده عربی نیز با متوسط برابر با ۳٫۸میلیارد دلار در رتبه سوم صادرکنندگان بزرگ آلومینیوم در جهان قرار گرفت. استرالیا، نروژ و هند نیز به ترتیب با متوسط ارزش صادرات برابر با ۳٫۱میلیارد دلار، ۳میلیارد دلار و دو میلیارد دلار در رده‌های چهارم تا ششم صادرکنندگان بزرگ آلومینیوم در طی ۱۰ سال گذشته قرار گرفتند. ارزش صادراتی استرالیا در سال ۲۰۲۰ برابر ۲٫۶ میلیارد دلار براورد شد که نسبت به سال پیش از ان ۷ درصد افت داشت. این مقدار برای نروژ نیز حدود ۲٫۵میلیارد دلار بود که نسبت به سال ۲۰۱۹، افت ۱۰درصدی داشت. در نهایت هند نیز با ارزش صادرات برابر با ۳٫۹ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ رشد ۴درصدی نسبت به سال پیش از آن تجربه کرد. به طور کلی سهم شمش‌های آلومینیوم از ارزش بازار صادراتی کل زنجیره آلومینیوم جهان در سال ۲۰۲۰ برابر ۹۰ درصد برآورد شد
رشد روزافزون صنعت آلومینیوم در جهان، تلاش کشورهای مختلف را برای دستیابی به منابع تهیه مواد اولیه تولید این فلز و حتی رسیدن به شمش‌های آلومینیوم را دو چندان کرده است. در این میان تجارت بوکسیت، آلومینا و حتی شمش‌های آلومینیومی باعث تامین بازارهای این محصولات در جهان شده است. از جمله کشورهای گینه، استرالیا و برزیل ۸۷ درصد از ارزش صادرات بوکسیت جهان را در اختیار داشتند. در تجارت آلومینا نیز استرالیا، برزیل و چین ۶۳ درصد از ارزش صادرات آلومینا از بخش بالادست زنجیره آلومینیومی جهان را در دست داشتند و به بزرگ‌ترین تامین‌کنندگان آلومینای جهان تبدیل شدند. در نهایت کانادا، روسیه و امارات متحده عربی نیز ۳۰ درصد از ارزش بازار صادراتی شمش‌های آلومینیوم جهان را در اختیار داشتند. همچنین به دلیل ارزش افزوده بالای آلومینا نسبت به بوکسیت و شمش‌های آلومینیومی نسبت به آلومینا، بیشتر تولیدکنندگان بوکسیت تمایل دارند تا بوکسیت استخراج شده خود را به آلومینا تبدیل کرده و سپس آن را به فروش برسانند. همین موضوع در مورد تولیدکنندگان آلومینا نیز صادق است. این تولیدکنندگان تمایل دارند تا آلومینای خود را به شمش‌های آلومینیومی تبدیل کنند و سپس به فروش برسانند زیرا در این صورت سود بالایی به‌دست خواهند آورد
