صادرات یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار بر رشد و توسعه پایدار اقتصادی کشورها است. صادرات فی نفسه فزاینده و عامل رشد است. ازجمله مزایای صادرات می‌توان به امکان افزایش تولید و در نتیجه ایجاد اشتغال پایدار، ارزآوری و… اشاره کرد.
تمامی تولیدکنندگان مایل به افزایش ظرفیت تولید و رشد بوده و هیچ تولیدکننده‌ای مایل نیست که برای سال‌ها یک میزان تولید داشته باشد و رشدی در سطح محصولات تولیدی خود نداشته باشد.
صادرات از آنجایی‌که بازار گسترده‌تری را در اختیار تولیدکنندگان قرار می‌دهد، بستر رشد صنایع را به وجود می‌آورد. صادرات در کنار گسترده شدن بازار و افزایش اشتغال، به تولیدکنندگان دید جهانی می‌دهد و باعث می‌شود تولیدکنندگان با بازارهای صادراتی دنیا آشنا شوند و روز به روز بر دانش و تجارب فنی‌شان افزوده شود و موجب ارتقای کیفیت سطح تولید محصولات نیز می‌شود.
میزان تولید شمش روی کشور، بیش از نیاز داخلی است در نتیجه تولیدکنندگان شمش روی کشور با مازاد محصول تولیدی خود روبرو هستند. میزان ظرفیت مصرف شمش روی در صنایع پایین‌دست کشور در سال ۱۰۰ هزار تن است؛ درصورتی که ظرفیت تولید شمش روی کشور در سال ۴۷۵ هزار تن است و پیش‌بینی می‌شود در سال جاری میزان تولید شمش روی در سال به ۲۲۰ هزار تن برسد.
بنابراین حدود ۱۲۰ هزار تن از شمش روی تولید شده در کشور، مازاد نیاز مصرف صنایع پایین‌دست بوده و همین امر موجب اهمیت ویژه صادرات برای صنعت روی در کشور شده است.
صادرات مزایای زیادی را برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان کشور فراهم می‌کند. ازجمله افزایش بازار و ارزآوری. به عنوان نمونه قیمت شمش روی در سال جاری به بالای ۳۰۰۰ دلار رسید، و این امر در کنار صادرکردن شمش روی ارز آوری بالایی را برای کشور داشت.
تمامی تولیدکنندگان کشور از جمله تولیدکنندگان شمش سرب و روی برای صادرات محصولات خود با مشکلاتی روبرو هستند،این مشکلات گریبان‌گیر تمامی صادرکنندگان کشور است.
به نظر می‌رسد این مشکلات از آنجا ناشی می‌شود که سیاست‌مداران کشور اغلب درگیر مسائل سیاسی هستند و نگاهی به مسائل اقتصادی کشور ندارند. اما باید قبول کرد که در دنیای امروز قدرت اقتصادی از اهمیت بالایی برخوردار است و اگر کشوری به‌لحاظ اقتصادی قوی نباشد در مناسبات سیاسی خود نیز دچار مشکل می‌شود.
یکی از مهم‌ترین مشکلات فعلی بر سر راه صادرات بحث نقل و انتقال پول است. به‌دلیل تحریم بودن ایران و نداشتن ارتباط بانکی با دنیا، صادرکنندگان و واردکنندگان کشور در انتقال پول متحمل مشکلات بسیاری شده‌اند و این نقل و انتقال با هزینه بالا صورت می‌گیرد.
درکنار مشکلات و هزینه بالای نقل و انتقال با این روش و بالا بودن ریسک این روش، این نوع نقل و انتقال پول خارج از سیستم‌های بانکی و دور زدن تحریم‌ها، نوعی قاچاق پول محسوب می‌شود؛ اما صادرکنندگان ایرانی راهی جز ورود به این مسیر ندارند.
این نحوه معامله در کنار خطرات و افزایش هزینه برای صادرکننده، تبعاتی برای دولت نیز دارد. میزان ارز وارد شده و خارج شده از کشور درجایی ثبت نمی‌شود و دولت نیز کنترلی بر این امر ندارد. اما اگر سیستم بانکی کشور به سیستم بانکی دنیا متصل شود، از طرفی نقل‌وانتقال پول از کشور مشخص خواهد شد و از طرف دیگر موجب کاهش ریسک صادرکنندگان و واردکنندگان خواهد شد و هزینه نقل وانتقال پول نیز کاهش خواهد یافت.
کاهش هزینه برای تولیدکنندگان از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در بازارهای رقابتی دنیا، کاهش هزینه فاکتوری مهم بر حفظ بازار است. این روش انتقال پول در کنار ریسک بالا، به‌دلیل هزینه بالا موجب کاهش قدرت رقابت تولیدکننده داخلی می‌شود.
وزارت اقتصاد از صادرکنندگان کشور می‌خواهد که ارز حاصل از فروش محصولات خود را از طریق بانک‌های کشور تبدیل به ریال کنند، تا دولت بتواند بر ورود و خروج ارز در کشور نظارت داشته باشد، اما استفاده از نظام‌بانکی برای تبدیل ارز مشکلاتی را برای صادرکنندگان به وجود می‌آورد. بانک ها قیمت هر دلار را ۱۱۰ تومان ارزان‌تر حساب کرده و ۲٫۵ درصد کارمزد نیز دریافت می‌کنند.
اگر تولیدکننده شمش روی کشور بخواهد برای تبدیل پول خود از سیستم بانکی کشور استفاده کند به ازای هرکیلو شمش روی باید ۶۰۰ تومان هزینه صرف کند، در حالی که سود تولیدکننده به‌ازای هرکیلو تولید محصول این میزان نیست.
در شرایط فعلی که دولت ایران تحریم است، همه درحال مبارزه هستند و هرکس در جایگاه خود متقبل ضرر و زیان نیز می‌شود اما باید در این میان بیشتر دقت کرد تا در داخل کشور به یکدیگر آسیب نزده و موجب تضعیف یکدیگر نشویم.
در شرایط فعلی که دولت توان برطرف کردن تحریم‌ها را ندارد، می‌تواند لطف خود را به تولیدکننده داخلی افزایش دهد و کمک کند تا کار صادرکنندگان به صورت قانونی انجا شود. اما متاسفانه این نگاه در سیستم بانکی کشور نیست و بانک‌های کشور بیشتر به دنبال سود خود هستند.
مشکل بعدی که موجب تضعیف تولیدکنندگان کشور در کسب بازارهای جهانی شده، مساله نداشتن روابط تجاری آزاد با سایر کشورهاست.
درحالی‌که بسیاری از کشورها مابین خود قوانین تجارت آزاد دارند که اجازه ورود کالا به کشورها بدون عوارض یا با عوارض کمی داده می‌شود، اغلب کشورها حتی کشورهای دوست بر روی واردات کالای ایرانی به کشور خود عوارض بالایی قرار می‌دهند که همین امر موجب می‌شود. کالای ایرانی توان رقابت دربازارهای دنیا را از دست بدهد. به عنوان مثال پاکستان برای شمش سرب و روی صادر شده از ایران عوارض ۱۵ درصد وضع کرده است که این رقم موجب می‌شود تولیدکننده ایرانی امکان رقابت در این بازار را از دست دهد.
مشکلی بعدی که درحال حاضر صادرکنندگان با آن مواجه هستند مشکل مربوط به قانون استراد ارزش افزوده گرفته شده از صادرکنندگان است، مطابق قانون تولیدکننده باید ۹ درصد ارزش افزوده تولید محصول خود را بپردازد، اما پس از صادرات این مبلغ باید طی ۳ ماه به وی استرداد شود، اما این زمان در بسیاری موارد اجرایی نمی‌شود و در برخی موارد دیده شده که تا ۲ سال نیز به‌طول می‌انجامد.
درواقع تولیدکننده‌ای که با مشکلات فراوان اقتصادی دست به تولید می‌زند درگیر پروسه زمان بر بازپس‌گیری پول خود می‌شود. مشکل بعدی که در مسیر صادرکنندگان کشور وجود دارد قوانین گمرکی و تغییرات مداوم این قوانین است.
درکنار این موارد، سیستم اداری کشور درحال تغییر و تبدیل به سیستماتیک و نرم‌افزاری شدن است اما از آنجایی که سیستم سازمان‌های مختلف مرتبط باهم هم‌خوانی ندارد، مشکلاتی به‌وجود می‌آید که عواقب آن دامن تولیدکنندگان را می‌گیرد.
موارد بیان شده، اعم مشکلات موجود بر سر راه صادرکنندگان شمش سرب و روی کشور بود، اگر این موارد برطرف شوند، تولیدکنندگان این صنعت در کشور با تکیه بر کیفیت خوب محصولات خود و با بهره‌گیری از بازار خوب جهانی می‌توانند سهم خود را در بازارهای دنیا افزایش دهند.
صنعت تولید شمش سرب و روی در دنیا ببش از ۲۰۰ سال قدمت داشته، اما قدمت این صنعت در ایران به کمتر از ۲۵ سال می‌رسد. با وجود عمر کوتاه این صنعت در کشور، محصولات تولیدی در واحدهای ذوب و تصفیه روی ایران در بسیاری از کشورها خواهان دارد که همین امر نشان از کیفیت قابل قبول این محصولات دارد.
رسیدن به کیفیتی قابل قیاس با محصولات سایر کشورهای دنیا که در این صنعت تجربه بسیار بالایی دارند نتیجه تلاش سرمایه‌کذاران، کارکنان و کارشناسان این صنعت بوده است.
برای بهبود شرایط صادرکنندگان، باید دولت امر صادرات را در عمل در اولویت کاری خود قرار دهد. همچنین ایجاد ثبات بلند مدت در سیاست ها و قوانین کشور از اهمیت بالایی برخوردار است.
به‌عنوان مثال در اواخر دولت دهم با افزایش تحریم علیه ایران، دولت دهم تمامی تولیدکنندگان را جمع کرد و خواست، با دور زدن تحریم‌ها، برای کشور ارز آوری داشته باشند. اما با تغییر دولت به یکباره سیاست‌ها تغییر کرد و تولیدکنندگان مورد مواخذه قرار گرفتند که نقل وانتقال پول به چه نحوی صورت گرفته و چه اسنادی دارد.
بهبود روابط کشور با دنیا نیز از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است، دولت باید با ایجاد تعاملات بانکی مشکلات نقل‌وانتقال پول را حل کند.ایجاد بستر مناسب اقتصادی در کشور لازمه تولید است. زمانی که بستر اقتصادی مناسبی وجود ندارد، نمی‌توان انتظار داشت که بهبودی نیز حاصل شود.
