صنعت فولاد آذربایجان شرقی به عنوان بزرگترین قطب تولید این محصول در بخش خصوصی کشور، در سال‌های اخیر رشد جهشی داشته است، به گونه‌ای که صادرات سالانه آن اکنون به بیش از ۱۰۰ میلیون دلار می‌رسد.
به گزارش «فلزات آنلاین»، در شرایطی که آذربایجـــان شـــرقی تـــا اواســـط دهــــه ۱۳۸۰ از سرمایه‌گذاری دولتی در بخش راهبردی فولاد محروم بود، اهتمام بالای بخش خصوصی با تکیه بر تجربه زیسته در بخش‌های دیگر صنعت، باعث شد که تعداد واحدهای تولید فولاد این خطه از تعداد انگشتان دست تا یک دهه قبل به بیش از ۱۵ واحد در سال گذشته افزایش یابد.
بررسی آمـــار و ارقـــام منتشـــر شـــده نشان می‌دهد که آذربایجان‌شرقی در بخش فولاد از نظر سرمایه‌گذاری شرکت‌های خصوصی در رتبه نخست کشوری قرار دارد و در این حوزه ۵۰ هزار میلیارد ریال توسط بخش‌های مختلف در سطح استان سرمایه‌گذاری شده است.
آذربایجان شرقی بعد از اصفهان و خوزستان که اغلب واحدهای تولید فولاد آنها دولتی هستند، رتبه سوم در تولید فولاد کشور را دارد که ۸۵ درصد این تولیدات نیز توسط بخش خصوصی انجام می‌شود.
این استان با فرآوری سالیانه ۵,۵ میلیون تن فولاد، ۲۴ درصد مجموع تولید این محصول پرکاربرد در ایران را تولید و به بازار مصرف داخلی و خارجی عرضه می‌کند.
صنعت فولاد آذربایجان شرقی علاوه بر تامین نیاز داخلی و صادرات، از منظر اشتغال‌زایی برای قشر جوان و تحصیلکرده نیز حائز اهمیت است به گونه‌ای که افزون بر پنج هزار نفر در صنایع فولاد استان مشغول هستند.
توسعه صنعت فولاد آذربایجان شرقی از حدود ۱۵ سال پیش کلیــد خورد و به تدریج این خطه از کشورمان به یکی از قطب‌های مهم تولید فولاد تبدیل شد.
نکته مهم و قابل توجه در خصوص صنایع فـــولاد آذربایجـــان شـــرقی، حضور قاطع بخش خصـــوصی و سرمایـــه‌گذاری آن برای ایجاد واحدهای جدید در این حوزه است به گونه‌ای که می‌توان گفت صنعت فولاد در این دیار، الگوی موفقی از مشارکت بخش خصوصی در ایجاد و توسعه صنعتی است.
هر چند واحدهای تولید فولاد در آذربایجان شرقی در شرایط تحریم‌های ضدایرانی غرب، به دنبال توسعه برای ایجاد ثبات در بازار این محصول پرمصرف هستند، اما فعالان این حوزه امروز در حالی با مشکل اجبار تامین مواد اولیه از بورس مواجه هستند که ۹۰ درصد تولید نورد در انحصار فولاد مبارکه اصفهان است و خرید آن از طریق بورس دو تا سه ماه زمان می‌برد؛ طی این فرآیند طولانی زمانی در حوزه تولید اگر به ورشکستگی واحد تولیدی منجر نشود، حداقل به ضرر و زیان مالی چشمگیر آن و عقب افتاده از رقبا در بازار لحظه‌ای می‌شود.
معرفی به اداره کل تعزیرات حکومتی برای تشکیل پرونده تخلف به دلیل عدم عرضه محصول نهایی در بورس، از دیگر مشکلات پیش روی صنعت فولاد آذربایجان‌شرقی است، در حالی که این
تصمیم بدون توجه به الزامات و محدودیت‌های محلی هر استان و با در نظر گرفتن نسخه واحد برای کل کشور، توسط سازمان حمایت از مصرف‌کننده با استناد به مصوبات ستاد تنظیم بازار اتخاذ شده است.
فعالان صنعت فولاد آذربایجان شرقی می‌گویند در شرایطی که بنگاه‌های صنعتی و واحدهای تولیدی در شرایط اقتصادی کرونازده با انبوهی از مشکلات مواجه هستند، سازمان‌های بالادستی اگر قوانین و مقرراتی را در راستای تسهیل فعالیت آنها اتخاذ نمی‌کنند، حداقل با مصوبات غیرواقع بینانه، فضای دشوار کسب و کار را سخت تر از این نکنند.
صنعت فولاد آذربایجان شرقی، به عنوان یکی از سه استان نخست ایران در تولید فولاد، سالانه ۲۰ هزار میلیارد تومان گردش مالی دارد.
بر اساس گزارشی از ایرنا، آذربایجان شرقی، اولین استان در ایران است که انجمن تخصصی فولاد را به صورت استانی در کشور راه اندازی کرده و فعالیت رسمی آن از حدود سه سال پیش در قالب ۹ واحد و کارخانه تولیدی آغاز شده است.
کریم رحیمی، رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد آذربایجان‌شرقی با اعلام این مطلب گفت: هم‌اکنون حدود ۱۵ واحد تولیدی با چهار هزار و ۵۰۰ نفر اشتغال‌زایی مستقیم در صنعت فولاد آذربایجان شرقی فعال است که با حمایت‌های همه جانبه مسئولان دولتی و همچنین اتاق بازرگانی تبریز امکان توسعه همه جانبه این صنعت در استان مهیا می‌شود.
رحیمی با اشاره به اهمیت این صنعت در توسعه اقتصادی و صنعتی آذربایجان از رئیس اتاق بازرگانی تبریز درخواست کرد تا در خصوص حل مسائل و مشکلات این حوزه مثل مشکلات مربوط به گمرک، بوروکراسی زاید اداری، حمل و نقل، محیط زیست و تهیه مواد خام مورد نیاز، فعالان این حوزه را کمک کند.
تکمیل زنجیره تولید راهبرد صنعت فولاد در آذربایجان شرقی است
حبیب امین‌زاده، رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت استان آذربایجان‌شرقی با تاکید بر تکمیل زنجیره ارزش مجموعه‌های تولید گفت: در صنعت فولاد نیر راهبرد اساسی استان تکمیل زنجیره تولید است.
امین‌زاده با اشاره به ظرفیت‌های فولادی استان آذربایجان شرقی گفت: در آینده نزدیک خبرهای خوبی را در حوزه فولاد استان خواهیم شنید.
وی با اشاره به اینکه هماهنگی و اهتمام لازم برای حل و فصل مشکلات صنعت و معدن وجود دارد، اضافه کرد: با فراهم کردن الزامات طرح‌های تولیدی از لحاظ زیست محیطی و فرآیند تولید درصدد تداوم فعالیت واحدها و ایجاد بستر مناسب برای آغاز فعالیت‌های جدید هستیم.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان شرقی اضافه کرد: این استان بزرگترین تولیدکننده مقاطع فولادی در کشور است و از این فرصت باید برای توسعه صادرات استفاده کرد.
امین‌زاده افزود: اهمیت تولید در شرایط کنونی بیش از گذشته روشن‌تر می‌شود و تسهیل تولید و رونق تجارت فرامرزی از برنامه‌های اولویت‌دار صنایع استان محسوب می‌شود.
وی حداقل خام‌فروشی در محصولات تولید داخل و صادراتی را حیاتی دانست و گفت: آذربایجان شرقی بزرگترین تولیدکننده مقاطع فولادی در کشور است که از این فرصت باید برای توسعه صادرات استفاده کرد.
رئیس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌شرقی با اشاره به اهمیت و ظرفیت بسیار بالای صنعت فولاد استان در ایجاد اشتغال و ارزآوری، گفت: با رونق صنعت فولاد صادرات یک میلیارد دلاری محصولات فولادی در سال جهش تولید هدف‌گذاری شده است.
وی اظهار کرد: چالش‌های پیش روی صنایع فولادی و توانمندی‌ها و ظرفیت‌های تولیدی این حوزه در جلسات ادواری با انجمن فولاد آذربایجان شرقی همواره مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد و بر این اساس مسائل مربوط به رفع موانع تولید و رفع مشکلات صنایع فولادی و تبدیلی به صورت منظم به ویژه در سال جهش تولید پیگیری می‌شود.
امین‌زاده بر حمایت از ظرفیت بسیار بالای سرمایه‌گذاران بخش خصوصی در صنایع فولادی تاکید کرد و گفت: صنایع فولادی جزو صنایع پیشگام و برتر استان در سال جهش تولید است و با توجه به ضرورت عملیاتی شدن جهش تولید و میزان رشدی که داشته ایم، در سال جاری با تمام توان برای افزایش ظرفیت تولید حرکت خواهیم کرد و در همین راستا صادرات یک میلیارد دلاری در صنایع فولادی پیش‌بینی شده است.
وی گفت: سازمان صمت استان، در سال جهش تولید با برنامه‌های محوری ابلاغی برای رفع موانع تولید حرکت خواهد کرد و به همین منظور تامین مواد اولیه واحدهای صنعتی و تداوم تولید در دستور کار قرار دارد.
رئیس سازمان صنعــت، معـــدن و تجــارت آذربـــایجـــان‌شرقـــی اظهــــار کـــــرد: بــــراســــاس دستورالعمل‌های قانونی و طبق میزان ظرفیت تولید، پیگیر اختصاص سهمیه‌ها خواهیم بود.
وی همچنین در خصوص تخصیص ارز برای خرید ماشین‌آلات و تجهیز واحدهای صنعتی گفت: از طریق هماهنگی های به عمل آمده این وزارت با بانک مرکزی، واحدهای صنعتی به منظور تخصیص ارز مورد نیاز باید اطلاعات تولیدی خود را در سامانه بارگذاری کنند.
امین‌زاده با بیان اینکه این استان در خصوص تولید فولاد خام به اشباع رسیده است؛ اعلام کرد: سرمایه‌گذاری‌های جدید باید معطوف به تکمیل زنجیره تولید فولاد شود.
وی اظهارکرد: به دلیل محدودیت منابع آب بـایستـــی سرمایـــه‌گــذاران ایـــن بخـــش بـــــه سرمایه‌گذاری در تامین نیازهای اولیه صنایع فولادی مبادرت کنند.
علی جهانگیــری، معـــاون هماهنگـــی امـــور اقتصادی استانداری آذربایجان‌شرقی نیز با بیان اینکه این استان از قطب‌های مهم تولید فولاد در کشور است، گفت: آهن اسفنجی حلقه مفقوده این صنعت معدنی در استان است.
جهانگیری، به فعلیت رساندن معادن را از اولویت‌ها خواند و اضافه کرد: باید مباحث موجود و موانع معادن به ویژه معادن مرتبط با صنعت فولاد را مرتفع سازیم تا استان و کشور را بهره‌مند ساخته و به اشتغال مورد نیاز دست یابیم.
وی فولاد را یکی از بخش‌های سرمایه‌گذاری شده به‌ویژه از سوی بخش خصوصی در استان عنوان و اظهار امیدواری کرد فاز سه و توسعه فولاد میانه نیز تا نیمه اول سال ۱۴۰۰ در جهت افزایش تولید و اشتغال به بهره‌برداری برسد.
جهانگیری توسعه آهن اسفنجی را سبب رفع تامین مواد اولیه و کمک به واحدهای دیگر خواند و گفت: آهن اسفنجی از حلقه‌های مفقوده فولاد استان است که امیدواریم طرح توسعه این واحد جوابگوی نیاز استان باشد.
علیرضا محمودی، مدیر عامل شرکت فولاد آذربایجان گفت: در سال گذشته بیش از ۳۴۰هزار تن محصول میلگرد در این مجموعه تولید و به بازار عرضه شده است.
محمــــودی بــــا بیــــان اینکـــه تحریـــم‌هـــا، محدودیت‌های کرونایی، کمبـــود گاز و قطعی یک‌ماهه برق بر روند تولیـــد در سال جـــاری اثرگذار بود، اضافه کرد: به رغم این مسائل در تولید امسال نسبت به سال گذشته چندان عقب نیستیم و به درآمد ۲۵ هزار میلیارد ریالی از فروش محصولات تا بهمن ماه رسیدیم.
وی خاطرنشان کرد: تولید ۱۲ ماهه سال ۱۳۹۸ این شرکت ۳۶۵ هزار و ۴۱۹ تن بود.
محمودی با اشاره به فعالیت مجتمع فولاد آذربایجان از ۲۰ سال پیش، میلگرد تولیدی این شرکت را جزو استاندارد ترین محصول در کل کشور دانست.
وی با بیان اینکه مجتمع فولاد آذربایجان با دارا بودن ایزو ۱۴۰۰۰ محیط زیست، ۴۷۳ کارمند رسمی و با تولید یک محصول بزرگ و استاندارد در بازار بزرگ فولاد کشور می‌تازد، افزود: ۱۰۰درصد افراد بازنشسته در سال آتی مربوط به واحد بهره‌برداری و تولید هستند و باید در این راستا و برای جذب نیروهای متخصص؛ فنی و جوان تمهیداتی اتخاذ شود.
محمودی ارائه آموزش ضمن خدمت را اصلی مهم و اساسی برای چابک‌تر کردن بدنه تشکیلات مجتمع عنوان و تاکید کرد: برنامه‌ی سالانه ما آموزش پنج هزار ساعته در سال است که با ارائه آموزش‌های لازم می‌توان بر کارایی هر چه بیشتر افراد افزود.
مدیر عامل فولاد آذربایجان به قابلیت تولید محصولات دیگری چون نبشی، سپری، تسمه، میلگرد ۸ و غیره در این مجتمع اشاره کرد و گفت: تولید میلگرد آلیاژی و کم آلیاژی برای ساخت پیچ و مهره در دست تحقیق و برنامه‌ریزی است و امیدواریم با تولید میلگرد ۸ نیز به اهداف بزرگتری برسیم.
وی تحریم را عامل اصلی وقفه در بهره‌برداری از فاز توسعه این مجموعه عنوان کرد و گفت: با راه اندازی واحد ذوب این مجتمع تکمیل و فعالیت سه مجموعه در کنار هم نیازمند فضای بیشتری هستیم که در حال پیگیری است.
محمودی با اعلام اینکه اسفند ماه سال گذشته اولین محموله صادراتی این شرکت به میزان یک هزار تن به گمرگ ارسال شد، گفت: مصمم به صادرات محصولات به بازارهای هدف از جملـــه کشورهـــای همسایـــه، عراق، ترکیــه، افغانستان، آذربایجان، ارمنستان هستیم.
طـرح فـولاد آذربایجــان در سـال ۱۳۶۸ کلنک‌زنی و در اواخـر سال ۱۳۷۶ عملیات نصب ماشین‌آلات آن و تولید آزمایشی ایـن مجتمع در هفته دولت سـال ۱۳۷۹ به صورت راه اندازی سرد آغاز شد.
این مجتمع دارای سه مجموعه فولادی است که واحد نورد یا تولید مفتول‌های صنعتی و ساختمانی از سال ۱۳۷۹ فعالیت خود را آغاز کرده و عمده تولیدات این واحد انواع میلگرد ۱۰ تا ۳۲میلی‌متری است.
در واحد دوم مجتمع فولاد آذربایجان در میانه عملیات احیای مستقیم انجام و سالانه ۸۰۰هزار تن آهن اسفنجی تولید می‌شود.
برنامه ریزی برای تولید ۱.۲ میلیون تن محصول در مجتمع فولاد بناب
صادق جاهد خطیبی، عضو هیئت مدیره مجتمع فولاد صنعت بناب نیز گفت: برنامه‌ریزی برای تولید یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن محصول فولادی در این مجتمع آغاز شده است
خطیبی افزود: سال ۱۳۹۹ به نام سال جهش تولید از سوی رهبر معظم انقلاب نام‌گذاری شده بود و با توجه به اینکه سال قبل از آن شاهد رونق تولید و افزایش چشمگیر استخراج و تولید محصول بودیم، پیش‌بینی ما این است که در سال جاری نیز با برنامه‌ریزی انجام گرفته شاهد یک جهش در این زمینه خواهیم بود.
وی با اشاره به ارتقای رکورد تولید در فولادسازی مجتمع فولاد صنعت بناب از بدو تاسیس تاکنون خاطرنشان کرد: سال گذشته ۴۵۰هزار تن شمش فولادی تولید شد و در حوزه نورد نیز تولید ۷۵۰ هزار تن مقاطع نوردی را در دستور کار داشتیم که با احتساب ذوب و نورد در سال جاری به میزان یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن محصول تولید خواهیم کرد.
جاهد، از برنامه‌ریزی برای افزایش پنج برابری صادرات این‌مجتمع خبر داد و افزود: در سال ۱۳۹۸ به صادرات بیش از ۳۰ هزار تن شدیم که این میزان بالاترین رشد میزان صادرات در بین شرکت‌های فولادی کشور در سال گذشته است و نسبت به سال ۱۳۹۷ که سه هزار تن صادرات داشتیم، افزایش بیش از ۱۰ برابری را شاهد بوده و برای سال جاری هم برنامه‌ریزی برای صادرات ۱۵۰ هزار تن انجام شده است.
مجتمع فولاد صنعت بناب به عنوان یکی از شرکت‌های تابعه هلدینگ گسترش صنایع و معادن ماهان، در حال حاضر با ۲ واحد فولادسازی و خطوط نورد متعدد انواع محصولات فولادی را به صورت سبد کامل و با کیفیت بالا روانه بازارهای داخلی و خارجی می‌کند.
رئیس انجمن فولاد آذربایجان شرقی در گفت‌وگویی با بیان اینکه وزارت صمت، شرکت‌های تولید شمش را مکلف کرده است ماهانه ۷۰۰ هزار تن شمش به بورس عرضه کنند و از طرف دیگر ستاد تنظیم بازار طی دستورالعملی واحدهای تولیدی فولاد را ملزم به عرضه ۶۰درصد از تولیدات خود در بازار بورس کرده است، گفت: این در حالی است اغلب واحدهای نورد آذربایجان شرقی موفق به خرید مواد اولیه از بورس نمی‌شوند و برای ادامه فعالیت، مواد اولیه خود را از بازار آزاد تهیه می‌کنند.
رحیم کریمی با اشاره به اینکه بر اساس دستورالعمــل‌هـــای تنظیـــم بـــازار، تعـــدادی از واحدهای نورد آذربایجان شرقی به دلیل عدم عرضه محصول نهایی در بورس به تعزیرات حکومتی معرفی شده اند، گفت: چنین حرکتی، جز ایجاد تنش و التهاب بازار و در نهایت افزایش قیمت تمام شده محصول، هیچ سودی برای صنعت و اقتصاد کشور نخواهد داشت.
کریمی در خصوص تامین ورق مورد نیاز واحدهای نورد نیز اظهار کرد: ۹۰ درصد ورق این واحدها توسط شرکت فولاد مبارکه اصفهان تولید می‌شود.
وی با بیان اینکه این محصول به صورت منظم در بورس عرضه نمی‌شود و شرایط عرضه آن نیز پیچیدگی‌های خودش را دارد، ادامه داد: خرید ورق فولاد مبارکه از بورس، دو تا سه ماه زمان می‌برد که منجر به کاهش ظرفیت تولید واحدها می‌شود.
رئیس انجمن فولاد آذربایجان‌شرقی در ارتباط با نحوه قیمت‌گذاری محصولات این حوزه هم خاطرنشان کرد: محصولات در درب کارخانه تحویل داده می‌شود، در حالی که قیمت‌گذاری ستاد تنظیم بازار، بر اساس قیمت فوب خلیج فارس تعیین شده است که این موضوع نیز باعث متضرر شدن واحدهای تولید فولاد آذربایجان‌شرقی می‌شود.
کریمی با اشاره به عدم استرداد مالیات بر ارزش افزوده واحدهای نورد استان گفت: متاسفانه به دلیل ناهماهنگی بین بانک مرکزی و اداره امور مالیاتی، مبالغ مالیات بر ارزش افزوده این واحدها که تعهدات ارزی خود را انجام داده‌اند، پرداخت نشده است.
وی اظهارکرد: عدم پرداخت مالیات بر ارزش افزوده نیز به عنوان یک عامل منفی دیگر باعث تضعیف گردش مالی این واحدها در این شرایط نامساعد اقتصادی می‌شود.
کریمی با بیان اینکه یکی دیگر از مشکلات اخیر واحدهای تولیدی فولاد آذربایجان شرقی، تایید مجوز موردی صادرات، توسط وزارت صمـــت اســـت، ادامـــه داد: ایــن امــر موجــب طولانی شدن فرآیند صادرات و دپوی محموله‌های صادراتی در مرز می‌شود.
وی ادامه داد: در صورت تفویض اختیار به سازمان صنعت، معدن و تجارت استان‌ها و یا صدور مجوزهای سه ماهه به صادرکنندگان، این روند کوتاه‌تر و تسهیل خواهد شد.
امامی، نائب رئیس انجمن فولاد آذربایجان شرقی گفت: با توجه به اینکه زیرساخت‌های تولید مواد اولیه در استان وجود ندارد و ادامه فعالیت واحدهای نورد استان مستلزم تامین مواد از شرکت‌های فولاد مبارکه اصفهان و جنوب است، بایستی اقداماتی برای حل این مشکل صورت پذیرد.
