مدیرعامل شرکت آلومینیوم فراگستر آلتون، تولیدکننده شمش آلومینیوم گفت: در حال حاضر صنعت آلومینیوم کشور در مسیر درستی حرکت نکرده و تولیدکنندگان بزرگ تنها در جهت تحقق اهدف خود گام برمی‌دارند؛ به همین دلیل باید گفت که بدون شک تا چند سال آینده بسیاری از صنایع پایین‌دستی آلومینیوم تعطیل خواهند شد و متاسفانه سازمان‌های مربوطه و تشکل‌های بخش خصوصی نیز اقدامی برای اصلاح این شرایط انجام نمی‌دهند.
ابوالفضل صفایی در گفتوگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» با اشاره به وضعیت نامناسب صنعت آلومینیوم در کشور و تولیدکنندگان فعال در این صنعت، بیان کرد: متاسفانه بورس کالا در ایران که نمونه شبیه‌سازی شده از نوع مشابه خارجی آن است، موفق عمل نکرده و سازوکارهای آن به طور کامل اجرایی نشده است. در حال حاضر روندی که در بورس کالای ایران جریان دارد، اشتباه بوده و این تالار صنعتی به ابزاری برای پیشبرد اهداف و اجرای سیاست‌های برخی تولیدکنندگان بزرگ در کشور تبدیل شده است. هم‌اکنون شمش آلومینیوم تولید ایران، در کشور ترکیه بر مبنای قیمت بورس فلزات لندن به علاوه ۱۱۰ دلار به فروش می‌رسد که ۱۰۰ دلار آن هزینه حمل‌و‌نقل از بنادر، مناطق اقتصادی و نقاط مختلف کشور به ترکیه است؛ با توجه به این موضوع یعنی فرمول قیمت‌گذاری شمش و صادرات آن به ترکیه، بر اساس قیمت آلومینیوم در بورس فلزات لندن به علاوه ۱۰ دلار است. گفتنی است که به دلیل مسافت کوتاه بین ایران و ترکیه، اکثر شمش‌های تولیده شده در داخل به این کشور صادر می‌شود اما صادرات شمش به کشور‌های دیگر هم صورت می‌گیرد که در مقایسه با صادرات به ترکیه، به دلیل مسافت طولانی، بروکراسی‌های اداری، تحریم‌ها و افزایش هزینه‌های صادرات، میزان صادرات و زمان بیشتر حمل محصول، بالا نیست.
وی در همین راستا ادامه داد: در حال حاضر تولیدکنندگان بزرگ شمش آلومینیوم در کشور با استفاده از سازوکارهای بورس کالا، به راحتی قیمت شمش در بازار‌های داخلی را کنترل می‌کنند؛ به طوری که در برخی موارد شاهد بوده‌ایم که پریمیوم شمش آلومینیوم برای مصرف‌کنندگان داخلی به ۹۰۰ دلار هم رسیده است. در اینجا این سوال مطرح می‌شود که چرا شمش آلومینیوم به تولیدکنندگان ترک بر مبنای قیمت بورس فلزات لندن به علاوه ۱۰ دلار به فروش می‌رسد اما تولیدکنندگان داخلی باید آن را با قیمت بورس فلزات لندن به علاوه ۴۵۰ دلار خریداری کنند. به همین دلیل صنایع پایین‌دستی و تولیدکنندگان محصولات نهایی دیگر امکان رقابت با تولیدکنندگان ترک را نخواهند داشت. نکته جالب‌تر اینجاست که با صادرات شمش آلومینیوم به ترکیه، صنایع پایین‌دستی این کشور پس از تولید محصولات نهایی، مجدد آن را با ارزش افزوده بیشتر به ایران صادر می‌کنند. به عنوان مثال اکنون شاهد هستیم که در اکثر ساختمان‌های شهر از درب و پنجره‌های ساخت کشور ترکیه استفاده می‌شود. متاسفانه باید اذعان کنم که هیچ نظارت دقیقی بر این جریان صورت نمی‌گیرد و ما بارها در این خصوص به نهاد‌های مربوطه مراجعه کرده‌ایم اما نتیجه مقبولی حاصل نشده است؛ این موضوع نه به نفع صنعت کشور است و نه به نفع مشتریان زیرا با تعطیلی صنایع پایین‌دستی، کارکنان این صنایع شغل خود را از دست داده و باید با مشکلات معیشتی و اقتصادی به سختی به زندگی خود ادامه دهند. در این شرایط سرمایه‌گذاران نیز دیگر در زمینه تولید سرمایه‌گذاری نکرده و به دنبال سرمایه‌گذاری در سایر کشورها و یا حوزه‌هایی با ریسک کمتر هستند. به همین دلیل باید گفت که صنعت در کشور متولی مشخصی ندارد و سازمان‌های دولتی و تشکل‌های بخش خصوصی نیز اقدامات موثری برای بهبود وضعیت صنعت آلومینیوم انجام نمی‌دهند؛ چه بسا در برخی موارد حتی با اقدامات خود بر خلاف جهت رشد صنعت کشور حرکت می‌کنند.
ضربه از جانب خودی بود
مدیرعامل شرکت آلومینیوم فراگستر آلتون در خصوص نحوه قیمت‌گذاری شمش آلومینیوم در بورس کالا، عنوان کرد: در سال‌های ابتدایی فعالیت بورس کالا، قیمت‌گذاری شمش آلومینیوم در این تالار صنعتی بر اساس ۹۵ درصد قیمت آلومینیوم در بورس فلزات لندن صورت می‌گرفت زیرا تولیدکنندگان آلومینیوم در داخل از مزایای انرژی و نیروی کار ارزان بهره می‌برند. در حال حاضر تولیدکنندگان داخلی برای هر کیلووات ساعت برق، ۳۰ تومان و تولیدکنندگان کشور ترکیه برای هر کیلووات ساعت برق چیزی در حدود ۱۴ تا ۱۸ سنت پرداخت می‌کنند؛ همچنین برخی تولیدکنندگان، هزینه‌ای بابت آلودگی که به محیط زیست وارد می‌کنند، پرداخت نکرده و در کنار برق از انرژی گاز ارزان هم استفاده می‌کنند. زمانی که قیمت آلومینیوم در بورس کالا بر اساس این فرمول تعیین می‌شد، وضعیت بازار بسیار مناسب بود اما با گذشت زمان فرمول قیمت‌گذاری آلومینیوم در این تالار صنعتی تغییر یافت و اکنون بر اساس قیمت بورس فلزات لندن به علاوه ۴۵۰ دلار تعیین می‌شود. گفتنی است تا قبل از راه‌اندازی بورس کالا، قیمت شمش آلومینیوم توسط شرکت‌های تولیدکننده تعیین می‌شد اما به سبب اینکه تعداد آن‌ها محدود بود و اگر زمانی قیمت اعلام شده افزایش پیدا می‌کرد، مصرف‌کنندگان مانعی برای واردات شمش نداشتند؛ به همین دلیل آن‌ها برای حفظ مشتریان خود به راحتی امکان افزایش قیمت آلومینیوم را نداشتند اما اکنون واردات شمش آلومینیوم به کشور ممنوع شده و شرکت‌های تولیدکننده با دریافت ارز دولتی، شمش را بر اساس نرخ دلار آزاد و با پریمیومی بسیار بالا به فروش می‌رسانند. مطمعنا با ادامه این روند، تا پنج سال آینده ۸۰ درصد صنایع پایین‌دستی آلومینیوم تعطیل خواهد شد زیرا هم‌اکنون بسیاری از محصولات نهایی به کشور وارد می‌شود.
صفایی در پاسخ به این سوال که آیا تحقق تولید یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن شمش آلومینیوم، تاثیری بر فعالیت صنایع پایین‌دستی خواهد داشت، گفت: در حال حاضر تنها دو سال تا زمان هدف‌گذاری شده یعنی ۱۴۰۴ باقی مانده است؛ با در نظر گرفتن اینکه هنوز برخی از کارخانه‌های تولید آلومینیوم به ظرفیت اسمی خود دست نیافته و زمان زیادی به طول انجامیده تا آن‌ها به تولید شمش برسند، بدون شک امکان تولید یک میلیون و ۵۰۰ هزار تن شمش آلومینیوم در افق ۱۴۰۴ وجود ندارد. همچنین این کارخانه‌ها از منابع انرژی ارزان استفاده کرده و محصول خود را صادر می‌کنند؛ به همین دلیل گرهی از کار تولیدکنندگان باز نخواهد شد زیرا در معاملات امروز بورس کالا، قیمت شمش آلومینیوم صادراتی با وجود اینکه قیمت آن در بورس فلزات لندن حدود دو هزار و ۱۰۰ دلار به ازای هر تن بود، دو هزار و ۱۰۵ هزار دلار به ازای هر تن تعیین شد. در مقابل عرضه شمش آلومینیوم برای مصرف‌کنندگان داخلی در این تالار صنعتی محدود بوده و عملا تولیدکنندگان بزرگ با کنترل بازار، قیمت شمش را افزایش می‌دهند.
لزوم اصلاح سازوکارهای بورس کالا
وی با اشاره به راهکار‌هایی که می‌تواند تا حدودی وضعیت صنایع پایین‌دستی آلومینیوم در کشور را ساماندهی کند، اظهار داشت: در گام نخست عرضه اعتباری محصولات در بورس کالا باید متوقف شود زیرا با توجه به شرایط متغییر اقتصاد کشور و نوسان نرخ دلار، این موضوع باعث ایجاد رانت می‌شود. به عنوان مثال در برخی موارد افرادی که به صورت اعتباری از بورس کالا خرید می‌کنند، با شرکت‌های بزرگ تولیدکننده توافق کرده که اگر زمانی قیمت شمش کاهش پیدا کرد، متعهد به تحویل گرفتن آن و پرداخت مبلغ نیستند؛ در این زمان اگر قیمت افزایش پیدا کند، تولیدکننده یعنی خریدار شمش، مواد اولیه خود را تامین کرده و اگر کاهش یابد، شمش به خریدار تحویل داده نمی‌شود. در گام بعدی باید هر کدام از شرکت‌های تولیدکننده ملزم به عرضه مشخصی از شمش در بورس کالا باشند و در گام سوم اگر شمش آلومینیوم عرضه شده در این تالار صنعتی به فروش نرفت، در عرضه بعدی قیمت شمش کاهش یابد. گفتنی است که تولید سالانه شمش آلومینیوم در کشور ۷۵۰ هزار تن است که ۲۰۰ هزار تن آن باید برای واردات مواد اولیه (آلومینا) صادر شود. ۵۵۰ هزار تن باقی می‌ماند که به بازار داخلی اختصاص داده شده و باید به طور مستمر در بورس کالا هر هفته ۱۱ هزار تن شمش عرضه شود؛ در این شرایط قیمت تعیین شده برای شمش آلومینیوم صحیح خواهد بود اما شاهد هستیم که حداکثر میزان عرضه‌های هفتگی شمش، چهار تا پنج هزار تن است و در برخی موارد کمتر از این مقدار هم در این تالار صنعتی عرضه شده است.
مدیرعامل شرکت آلومینیوم فراگستر آلتون در رابطه با میزان تولید شمش و تقاضا برای آن در کشور، اذعان کرد: در حال حاضر نیاز به تولید شمش آلومینیوم در کشور وجود دارد زیرا اکنون به دلیل قیمت بالای شمش، واردات ضایعات آلومینیوم از عراق مقرون به صرفه‌تر بوده و بسیار رواج دارد اما با تعطیلی واحد‌های تولیدی و کاهش تقاضای داخلی، یقینا در آینده نیاز کشور به اندازه امروز نخواهد بود. لازم به ذکر است که ما در زمینه تولید مفتول آلومینیومی هم فعالیت داریم اما به دلیل قیمت آلومینیوم در داخل، مشتریان خارجی تمایلی به خرید محصولات از تولیدکنندگان ایرانی ندارند. به طوری که اکنون تولیدکنندگان ایرانی بازار مصرف کشور‌های عراق، افغانستان، ترکمنستان، آذربایجان و… را به تولیدکنندگان کشور ترکیه واگذار کرده‌اند.
صفایی در پاسخ به این سوال که با توجه به افزایش سرمایه‌گذاری‌ها در صنعت آلومینیوم کشور‌های حاشیه خلیج فارس، آیا این کشورها مانند ترکیه به رقیبی برای ایران در منطقه تبدیل خواهند شد، ابراز کرد: سیاست‌گذاری‌های این کشورها و سیستم فروش آن‌ها به طور کلی با ما تفاوت دارد و هدف آن‌ها از احداث کارخانه‌های بزرگ، فروش محصولات در بازار‌های جهانی و بین‌المللی در تناژ‌های بالا است زیرا به سبب جمعیت پایین این کشورها و تقاضای کم محصولات، احداث واحد‌های کوچک‌مقیاس مقرون به صرفه نیست؛ به همین دلیل اصلی‌ترین رقیب ما در منطقه تنها کشور ترکیه است. در صورتی که این کشور حرفی برای گفتن در زمینه تولید شمش آلومینیوم ندارد و ما با صادرات شمش با قیمت‌های پایین‌تر، این زمینه را فراهم کرده‌ایم تا تولیدکنندگان کوچک‌مقیاس محصولات نهایی ترکیه، هزینه‌های بالای انرژی و نیروی کار را پوشش داده و به رقیب ما در منطقه تبدیل شوند.
انتهای پیام//
