جنگ تجاری دونالد ترامپ، تنشی در بازار نفت ایجاد کرده است که عربستان سعودی به دنبال آن نبود اما با وجود محدود بودن فرصت مانور، ممکن است بتواند از این وضعیت به نفع خود استفاده کند.
به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به نقل از خبرگزاری رویترز، بازار نفت که بزرگ‌ترین بازار کامودیتی جهان به شمار می‌رود، مدت‌هاست تحت تاثیر عواملی نظیر افزایش تولید، کند شدن رشد مصرف و نگرانی‌ها درباره آینده تقاضا قرار گرفته است؛ عواملی که باعث شده‌اند قیمت نفت در محدوده‌ای ثابت بین ۷۰ تا ۹۰ دلار در هر بشکه باقی بماند.
هم‌زمان با تحولات اخیر، اوپک‌پلاس که متشکل از اوپک و تولیدکنندگان بزرگی چون روسیه بوده، در حفظ هماهنگی داخلی خود با مشکلاتی مواجه شده است. عربستان سعودی به عنوان بازیگر اصلی اوپک و بزرگ‌ترین صادرکننده نفت جهان، دیگر تاب عدم همکاری برخی اعضا را ندارد.
قزاقستان، عراق و امارات متحده عربی سه کشوری هستند که بیشترین تخلفات را در پایبندی به سهمیه‌های تولید اوپک‌پلاس داشته‌اند. طبق توافق‌هایی که از سال ۲۰۲۲ برای کاهش روزانه تولید به میزان ۵.۸۵ میلیون بشکه امضا شده است، این کشورها بارها از سقف مجاز عبور کرده‌اند.
براساس گزارش آژانس بین‌المللی انرژی، هر یک از این کشورها در ماه فوریه دست‌کم ۳۰۰ هزار بشکه در روز بیش از سهمیه خود تولید کرده‌اند و همین مسئله، بخش عمده‌ای از مازاد تولید ۱.۲ میلیون بشکه‌ای اوپک‌پلاس را در آن ماه رقم زده است. در نمودار یک. به قیمت نفت به منظور صرف اقتصادی حفر چاه جدید براساس موقعیت جغرافیایی اشاره شده است.
نمودار یک. قیمت مورد نیاز نفت به منظور صرف اقتصادی حفر چاه جدید بر اساس موقعیت جغرافیایی
با اعلام تعرفه‌های جدید از سوی ترامپ و ریزش حدود ۱۶ درصدی قیمت نفت از روز سوم آوریل و رسیدن آن به زیر ۶۳ دلار در هر بشکه، عربستان سعودی فرصت را مغتنم شمرد تا پیامی جدی به هم‌پیمانان اوپک‌پلاس و دیگر تولیدکنندگان نفت ارسال کند؛ پیامی درباره اهمیت پایبندی به توافق‌ها.
هشدار جدی
ریاض تنها یک روز پس از اعلام تعرفه‌های ترامپ و در حالی که بازارهای مالی ریزش شدیدی را تجربه می‌کردند، نخستین پیام هشدار خود را صادر کرد. عربستان سعودی به همراه هفت عضو دیگر اوپک‌پلاس، با تصمیمی غافلگیرکننده اعلام کردند که قصد دارند فاز اول برنامه کاهش تولید ۲.۲ میلیون بشکه‌ای در روز را زودتر از موعد مقرر به پایان برسانند. نتیجه این تصمیم، افزایش ۴۱۱ هزار بشکه‌ای عرضه نفت در ماه می خواهد بود؛ افزایشی که می‌تواند تعادل فعلی بازار را بر هم بزند زیرا هم‌اکنون نیز سطح عرضه نسبت به تقاضا بالا است.
در ادامه نیز غول نفتی عربستان یعنی آرامکو، قیمت فروش نفت خود را برای خریداران آسیایی در ماه می به طور چشمگیری کاهش داد و به پایین‌ترین سطح خود طی چهار ماه گذشته رساند. قیمت گرید شاخص این شرکت یعنی عرب لایت، به یک دلار و ۲۰ سنت بالاتر از متوسط قیمت نفت عمان و دبی رسید؛ یعنی کاهش دو دلار و ۳۰ سنتی نسبت به ماه قبل که بزرگ‌ترین کاهش قیمت در بیش از دو سال اخیر به شمار می‌رود. در نمودار شماره ۲، قیمت موردنیاز نفت برای متوازن شدن بودجه کشورهای مختلف نمایش داده شده است.
نمودار ۲. قیمت مورد نیاز نفت برای متوازن شدن بودجه کشورهای مختلف
این اقدامات تهاجمی نشان می‌دهد که پادشاهی عربستان سعودی حاضر است تا با پذیرش خسارت مالی، نظم را دوباره به بازار نفت برگرداند و با کاهش قیمت آن، دیگر فروشندگان را شکست دهد و سهم خود را از بازار افزایش دهد.
آیا شاهد تکرار شرایط سال ۲۰۱۴ هستیم؟
اوضاع کنونی به شرایط سال ۲۰۱۴ شباهت بسیاری دارد. در آن سال، عربستان سعودی به طور چشمگیری بازار نفت را اشباع کرد تا رقبای نوپای نفت شیل آمریکا را شکست دهد و جایگاه برتر خود را دوباره به دست آورد. اقدامات این کشور باعث شد که قیمت نفت برنت در ۶ ماه منتهی به ژانویه ۲۰۱۵، بیش از ۵۰ درصد کاهش یابد و به ۵۱ دلار در هر بشکه برسد که در نهایت، منجر به کاهش سرمایه‌گذاری‌های جدید شد.
نمودار ۳. تولید جهانی نفت
طبق نظرسنجی‌ای که توسط بانک فدرال رزرو دالاس انجام شد، تولیدکنندگان نفت شیل ایالات متحده آمریکا برای حفاری یک چاه جدید به قیمت متوسط ۶۵ دلار در هر بشکه نیاز دارند؛ در حالی که قیمت نفت وست تگزاس اینترمدیت (WTI) اخیرا زیر ۶۰ دلار معامله شد.
بنابراین، اگر قیمت نفت برای مدت طولانی در سطوح فعلی باقی بماند، بسیاری از تولیدکنندگان آمریکایی مجبور خواهند شد تولیدات خود را کاهش دهند؛ به ویژه که هزینه‌های حفاری به دلیل تعرفه‌های ترامپ بر فولاد و تجهیزات در حال افزایش است.
چه چیزی این‌بار متفاوت است؟
در جنگ قیمتی جاری، هدف اصلی این نیست که تولید نفت ایالات متحده آمریکا کاهش یابد بلکه این کاهش تولید، یک اثر جانبی و غیرمستقیم از آن است. در واقع، بدون این جنگ قیمتی نیز قرار بود تولید نفت آمریکا تا پایان دهه به یک سطح ثابت برسد. نکته متفاوت دیگر این است که سعودی‌ها احتمالا زمان و فضای کمتری برای حرکت و مدیریت وضعیت فعلی خواهند داشت.
ریاض نمی‌خواهد قیمت‌ها به شدت کاهش یابند یا جنگ قیمتی مدت زیادی ادامه یابد زیرا این خطر وجود دارد که منجر به فروپاشی ائتلاف ضعیف شده اوپک‌پلاس شود؛ در حالی که این امر، بخش مهمی از سیاست خارجی سعودی‌ها به شمار می‌رود.
علاوه‌براین، اقتصاد عربستان سعودی به قیمت‌های بالای نفت وابسته است. طبق گزارش صندوق بین‌المللی پول، این کشور برای متوازن شدن بودجه ملی خود در سال ۲۰۲۵، به قیمت میانگین نفت ۹۱ دلار در هر بشکه نیاز دارد؛ این در حالی است که یکی از دیگر قدرت‌های بزرگ اوپک‌پلاس یعنی امارات متحده عربی، می‌تواند با قیمت ۵۰ دلار در هر بشکه نیز به این توازن دست یابد.
این شکاف بزرگ ممکن است باعث شود ریاض در وارد شدن به یک جنگ قیمتی طولانی‌مدت که قادر به تحمل آن نیست، احتیاط کند. در حال حاضر، ناآرامی در بازارهای جهانی فرصتی به عربستان سعودی داده است تا اراده خود را بر دیگر تولیدکنندگان اوپک‌پلاس تحمیل کند و تولیدکنندگان خارج از این گروه را به چالش بکشد اما ممکن است که متوجه شده باشد پیروزی در این جنگ قیمتی که در ابتدا قصد شروع آن را نداشت، سخت‌تر از آن چیزی است که پیش‌بینی می‌کرد.
انتهای پیام//
