به گفته شماری از کارشناسان، در حال حاضر بازار سرمایه عربستان سعودی علی‌رغم وضعیت چالشی اقتصاد جهانی، در یک مسیر صعودی قرار گرفته‌ است.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به نقل از روزنامه «Arab News»، نوسانات بازارهای بین‌المللی همچون کاهش ۶ هزار واحدی شاخص ۵۰۰ شرکت برتر جهان (S&P 500) همراه با تدوین سیاست‌گذاری‌های دولت دونالد ترامپ که باعث به وجود آمدن وضعیت عدم اطمینان در بازار نفت و ادامه اختلالات در زنجیره تامین شده، ریسک سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی جهانی را افزایش داده است.

به نظر می‌رسد انعطاف‌پذیری اقتصاد عربستان سعودی در کنار تلاش مقامات این کشور در جهت متنوع‌سازی منابع درآمد مبتنی بر سند چشم‌انداز توسعه اقتصادی تا سال ۲۰۳۰ و اصلاحات انجام شده در همین راستا، در جهت فائل آمدن بر چالش‌های جهانی این کشور تاثیرگذار بوده است. در همین راستا و در سال ۲۰۲۴، علی‌رغم کاهش فعالیت‌های نفتی، رشد شاخص ناخالص داخلی اقتصادی این کشور افزایش ۱٫۳ درصدی را به ثبت رساند که ناشی از افزایش ۴٫۶ درصدی فعالیت در بخش‌های غیرنفتی بود. انتظار می‌رود روند روبه‌رشد اکوسیستم مالی عربستان سعودی ادامه داشته باشد. با این حال، سوالی که در این راستا مطرح می‌شود اینکه آیا این کشور می‌تواند به تثبیت موقعیت خود به عنوان یک قطب مالی جهانی در چنین شرایط اقتصادی غیرقابل پیش‌بینی ادامه دهد؟

ویکاس پاپریوال، مدیر بخش خاورمیانه و آفریقا در شرکت «FTI Consulting» در گفت‌و‌گو با روزنامه «Arab News» و در پاسخ به سوال مذکور با بیان اینکه ادامه چنین روندی به عملکرد مقامات این کشور بستگی دارد، افزود: به منظور در امان ماندن از ریسک‌های آتی مبتنی بر نوسانات قیمت در بازار نفت و حفظ سهم تولید عربستان در بخش انرژی جهانی، این کشور باید حجم سرمایه‌گذاری در بخش تحقیق، توسعه و نوآوری در صنایع انرژی‌های تجدیدپذیر و پایدار را افزایش داده و روند روبه‌رشد خود در گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر را حفظ کند.

وی عنوان کرد: این روند مثبت در عربستان سعودی را می‌‌توان به اصلاحات انجام شده در بخش‌های نظارتی و در مقیاس گسترده مرتبط دانست. در همین رابطه، تلاش شده است تا اطمینان حاصل شود که بازارهای مالی این کشور منطبق با شیوه‌های بین‌المللی توسعه یافته تا شفافیت، ثبات و سهولت دسترسی به بازارهای مالی کشور مذکور برای سرمایه‌گذاران ایجاد شود.

پاپریوال مطرح کرد: از جمله مهم‌ترین اصلاحاتی که می‌تواند جایگاه بازار سرمایه عربستان را ارتقا ببخشد، می‌توان به ارائه تسهیلات به منظور توسعه فعالیت‌ها و ایجاد مشاغل، به ویژه از طریق اصلاحات قانونی و مالیاتی اشاره کرد.

رضوان شفیق، مدیر بخش خدمات مالی در شرکت «Arthur D. Little» در خصوص اصلاحات انجام شده، اظهار داشت: طرح تبدیل عربستان سعودی به یک قطب بزرگ اقصادی در مقیاس جهانی در حال انجام است.

وی همچنین به طرح‌هایی نظیر اصلاحات دولتی و نظارتی مانند قانون شرکت‌ها، طرح استراتژیک «CMA» ارائه شده از سوی سازمان بازار سرمایه و دستورالعمل‌های قانون حفظ امنیت داخلی «MISA» ارائه شده از سوی وزارت سرمایه‌گذاری اشاره کرد که موجب ایجاد شفافیت، ثبات و پیش‌بینی‌پذیری آسان‌تر نوسانات اقتصادی برای شرکت‌ها در روند معاملاتی و اقتصادی خواهد شد.

شفیق با اشاره به اینکه روند روبه‌رشد عربستان سعودی در بخش بازار سرمایه از قبل آغاز شده است، تاکید کرد: سهم این کشور در شاخص بازارهای نوظهور ارائه شده از سوی شرکت «MSCI» از ۲٫۷ درصد در سال ۲۰۱۹، به ۴ درصد در حال حاضر افزایش یافته است.

وی خاطرنشان کرد: میزان سرمایه‌گذاری اشخاص و شرکت‌های خارجی در بورس عربستان سعودی طی پنج سال گذشته، ۲۵ برابر افزایش یافته و به ۱۰۰ میلیارد دلار رسیده که نشان‌دهنده رشد قابل‌ توجه فرصت‌های ایجاد شده در بازار سرمایه این کشور به واسطه حضور سرمایه‌گذاران خارجی بوده است.

به گفته شفیق، افزودن سهام شرکت‌های جدید به فهرست عرضه سهام بورس عربستان سعودی و تبدیل شدن به یک بازیگر در چندین حوزه اقتصادی، از جمله اقداماتی به شمار می‌آید که قرار است در بازار سرمایه این کشور صورت بگیرد.

در همین راستا، عربستان سعودی اخیرا فعالانه روابط خود با کشورهایی همچون چین، سنگاپور و کشورهای آفریقایی را از طریق ایجاد مشارکت‌های استراتژیک تقویت کرده است. اقداماتی از این دست نشان می‌دهد عربستان سعودی تلاش خود در راستای تبدیل شدن به قطب سرمایه‌گذاری در منطقه خاورمیانه و حتی در مقیاس جهانی را به شدت افزایش داده است.

در طول چند سال گذشته، بورس اوراق بهادار عربستان سعودی با نام «Tadawul» رشد چشمگیری داشته و جایگاه مهمی را در بین ۱۰ بازار سرمایه و بورس اوراق بهادار جهانی به دست آورده است. ارزش روز بازار سهام بورس «Tadawul» تا اواخر سال ۲۰۲۴ به ۲٫۹ تریلیون دلار رسید و به نظر می‌رسد روند جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی در بورس مذکور همچنان به طور قابل‌توجهی ادامه داشته باشد.

گفتنی است روند عرضه سهام شرکت آرامکو در سال ۲۰۱۹ در بورس مذکور که به عنوان بزرگ‌ترین عرضه سهام اولیه عمومی در جهان به شمار می‌رود، موجب جذب بیش از ۲۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در بورس «Tadawul» شد.

سرکان تکر، فعال در بخش خاورمیانه شرکت «Deloitte» اظهار داشت: استفاده از شاخص‌هایی مانند شاخص «MSCI» و «FTSE» در بورس «Tadawul»، موجب افزایش مشارکت سرمایه‌گذاران خارجی در بورس مذکور شده است؛ این در حالی بوده که حجم گسترده عرضه‌ عمومی اولیه سهام برخی از شرکت‌های بزرگ و مطرح، نشان از توانایی بالای عربستان سعودی در جذب سرمایه‌گذاران جهانی در بازار سرمایه این کشور دارد.

وی ادامه داد: عربستان سعودی برای تقویت جایگاه بازار سرمایه خود در مقایسه با بازارهای مالی قدرتمند جهانی نظیر بورس وال استریت و بورس لندن، باید به اقدامات مثبت در این زمینه نظیر افزایش حجم نقدینگی، تنوع‌بخشی در عرضه سهام و ایجاد شفافیت ادامه دهد.

تکر همچنین به نقش بخش بانکی عربستان سعودی به عنوان عاملی تاثیرگذار در رشد تولید ناخالص داخلی بخش غیرنفتی این کشور اشاره کرد و گفت: طبق آمار ارائه شده، شاخص تولید ناخالص داخلی این کشور در بخش غیرنفتی، رشد چشمگیر سالانه تقریبا ۱۱ درصدی را بین سال‌های ۲۰۱۸ تا ابتدای سال ۲۰۲۳ به ثبت رساند. همچنین، ارزش سهام دارایی‌های غیرتجاری این کشور حتی پس از موج‌ نخست شوک اقتصادی ایجاد شده در مقیاس جهانی به دلیل شروع همه‌گیری کرونا و علی‌رغم تداوم روند نزولی دارای‌هایی غیرتجاری سایر کشورها حفظ شد.

فراتر از بازار سرمایه، استراتژی اقتصادی گسترده عربستان سعودی سبب ایجاد فضایی برای توسعه کسب‌وکارهای جدید و افزایش استفاده از نوآوری به منظور جذب سرمایه‌گذاران خارجی شده است.

تکر در این خصوص اظهار داشت: عربستان سعودی به دنبال ایجاد مناطق آزاد جدید و مناطق اقتصادی ویژه در حوزه‌هایی کلیدی و استراتژیک مانند بخش مراقبت‌های بهداشتی، بیوتکنولوژی و فناوری اطلاعات و ارتباطات است. علاوه‌براین، تداوم سرمایه‌گذاری در پروژه‌های شهری متحول‌کننده این امکان را ایجاد خواهد کرد که این کشور به مرکزی برای توسعه کسب‌وکار و گردشگری در عرصه جهانی تبدیل شود.

وی در ادامه تصریح کرد: روند روبه‌رشد بسیار بالای عربستان سعودی در توسعه بخش‌هایی نظیر هوش مصنوعی، فین تک (فناوری‌های مالی) و بانکداری دیجیتال، این کشور را به یک قطب جهانی در جذب سرمایه‌گذاران تبدیل کرده است.

تکر همچنین به اقدامات جدید مهم انجام شده در بخش مالی عربستان سعودی نظیر سیستم مالی ایزوله مبتنی بر فین تک «FinTech Sandbox» و گسترش بانکداری باز اشاره کرد که این کشور را تبدیل به گزینه محبوب شرکت‌های نوپا و فعال در بخش فناوری و سرمایه‌گذاران بین‌المللی کرده است.

وی اضافه کرد: طرح‌هایی ماند بانکداری دیجیتالی و استفاده از روش‌های مبتنی بر هوش مصنوعی در امور مالی و مراقبت‌های بهداشتی، عربستان سعودی را در خط مقدم به‌کارگیری فناوری‌های نوین در بخش مالی و بازار سرمایه در مقیاس جهانی قرار می‌دهد.

بخش فین تک (فناوری‌های مالی) عربستان سعودی طبق گزارش بانک مرکزی این کشور در سال ۲۰۲۴، رشد ۲۵ درصدی را تجربه کرده است که نشان‌ از اهمیت فزاینده تحول دیجیتال در اقتصاد این کشور است. عربستان سعودی سرمایه‌گذاری‌های قابل‌توجهی در بخش هوش مصنوعی و زیرساخت‌های مرتبط با آن انجام داده که از جمله مهم‌ترین آن‌ها می‌توان به تشکیل صندوق سرمایه‌گذاری بخش فناوری به ارزش ۴۰ میلیارد دلار و سرمایه‌گذاری‌های هدفمند در شرکت‌ها و استارت‌آپ‌های هوش مصنوعی اشاره کرد.

ویکاس پاپریوال، مدیر بخش خاورمیانه و آفریقا در شرکت «FTI Consulting» مطرح کرد: انتظار می‌رود راه‌اندازی سازمان هوش مصنوعی در عربستان سعودی، سرعت توسعه نوآوری در صنایع کلیدی مانند مراقبت‌های بهداشتی، مالی و بخش ساخت و تولید در این کشور را به شدت افزایش دهد.

وی بیان کرد: البته بورس «Tadawul» با چالش‌هایی نیز مواجه است و افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی در خاورمیانه و نوسانات بازارهای جهانی، به ویژه نوسانات قیمت نفت به عنوان برخی از این چالش‌ها ممکن است بر وضعیت این بورس تاثیر منفی بگذارد.

رضوان شفیق، مدیر بخش خدمات مالی در شرکت «Arthur D. Little» در همین رابطه عنوان کرد: بورس «Tadawul» به منظور ادامه روند روبه‌رشد خود باید از یک بورس داخلی به یک بورس بین‌المللی تبدیل شود و تمرکز بر پذیرش سهام شرکت‌ها در این بورس از سمت شرکت‌های فناورمحور به سمت شرکت‌های ارائه‌‌دهنده خدمات مالی فناورمحور که توانایی توسعه استراتژی‌های سرمایه‌گذاری و اجرایی کردن آن را دارند، معطوف شود.

وی خاطرنشان کرد: گسترش بازارهای مالی، متنوع‌سازی منبع درآمدی و ادامه روند صعودی ایجاد تحول دیجیتال، از جمله عوامل مهمی به شمار می‌رود که موجب حفظ روند روبه‌رشد بازارهای مالی و سرمایه در عربستان صعودی خواهد شد.

در حال حاضر به نظر می‌رسد که تمرکز عربستان سعودی بر روی به‌کارگیری فناوری‌های جدید، توسعه بخش مالی و پلتفرم‌های دیجیتال به عنوان بخشی از طرح توسعه اقتصادی خود مبتنی بر سند چشم‌انداز رشد اقتصادی این کشور تا سال ۲۰۳۰ معطوف شده است. اجرای این طرح‌ها و به طور کلی طرح‌های مبتنی بر سند چشم‌انداز ۲۰۳۰، عربستان را نه تنها به یک بازیگر منطقه‌ای بلکه به یکی از پیش‌قراولان در بازارهای مالی جهانی تبدیل خواهد کرد.

به گفته سرکان تکر، فعال در بخش خاورمیانه شرکت «Deloitte»، عربستان سعودی می‌تواند جایگاه خود به عنوان یک قدرت برتر در بخش مالی جهانی را با گسترش فعالیت‌های مشارکتی در بخش توسعه دیجیتالی و مالی از طریق روش‌های بانکداری دیجیتال و طرح افزایش سواد مالی تقویت کند که البته این مسئله تاثیر مثبت قابل‌ توجهی بر رشد بخش‌های کمتر توسعه‌یافته در این کشور خواهد داشت.

وی همچنین بر اهمیت اجرای اصلاحات گسترده در بازار سرمایه، معرفی ابزارهای مالی پیشرفته و جذب مشارکت خارجی برای افزایش حجم نقدینگی و تنوع‌بخشی به امکان سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اشاره کرد.

تکر یادآور شد: با استفاده از چارچوب‌های نظارتی، تقویت مشارکت بین بانک‌ها و شرکت‌های فین‌تک و جذب فعالان مطرح در بخش بانکداری دیجیتال در سطح بین‌المللی، عربستان سعودی می‌تواند جایگاه خود را به عنوان یک قطب جهانی در بخش فین‌تک تثبیت کرده و موقعیت خود را در بخش ارائه خدمات مالی در مقیاس جهانی تقویت کند.

وی در پایان عنوان کرد: انتظار می‌رود برخی از این اقدامات آینده‌نگرانه که از قضا هم‌سو با اهداف بلندپروازانه تعیین شده مبتنی بر سند چشم‌انداز توسعه اقتصادی عربستان سعودی تا سال ۲۰۳۰ است، نقش این کشور را در بخش مالی جهانی و در عین حال توسعه اقتصادی فراگیر و پایدار پررنگ‌تر از قبل کند.

انتهای پیام//