آریا صادق نیت حقیقی در گفتوگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» در خصوص معاملات صادراتی شمش آلومینیومی در بورس کالا، اظهار داشت: عرضه شمش آلومینیوم در رینگ صادراتی بورس کالا، از مدت‌ها پیش پیگیری شده بود تا به منظور ایجاد شفافیت در قیمت و شرایط صادرات اجرایی شود؛ چراکه در گذشته شاهد بودیم شرکت‌های کاغذی به وجود آمده بودند که آلومینیوم را به قیمتی خریداری کرده و به یک قیمت دیگر به مصرف‌کننده اصلی می‌فروختند؛ آن‌ها در واقع، تولیدکننده نبوده و دلال بودند!
وی افزود: سودی که باید اسملترها از فروش شمش آلومینیومی دریافت می‌کردند، در جیب دلال‌هایی رفت که بعضا در همان شرکت‌ها نیز مسندی را در اختیار داشتند. به صورت کلی در آن سواستفاده‌هایی می‌شد و یک وضعیت نابه‌سامان در صادرات محصولات آلومینیومی وجود داشت و همین تقسیم ناعادلانه سود باعث شد تا دلالان به خاطر کسب سود بر خلاف منافع ملی، علاقه خاصی برای صادرات مواد اولیه آلومینیومی و در اصل خام‌فروشی پیدا کنند.
عرضه صادراتی آلومینیوم استمرار داشته باشد
این کارشناس صنعت آلومینیوم تاکید کرد: رینگ صادراتی آلومینیوم تازه شروع به کار کرده است که امیدوار هستیم این امر استمرار یابد تا از دلالی و خام‌فروشی مواد اولیه جلوگیری کند. شفافیتی معاملات صادراتی میتواند در قیمت آلومینیوم در بازار داخلی تاثیر مثبت داشته باشد. به این خاطر که از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۶، بنا بر این بود که قیمت شمش آلومینیومی برای تولیدکننده داخلی ۵ درصد پایین‌تر از نرخ صادراتی باشد ولی هیچوقت این امر محقق نشد چون در اعلام نرخ واقعی صادرات، سهل‌انگاری‌هایی صورت می‌گرفت و همیشه قیمت شمش آلومینیومی در بازار داخلی بالاتر از نرخ صادراتی آن بود. در حال حاضر، قیمت شمش صادراتی در تابلوی بورس کالا عدد مشخصی دارد و این باعث شده است تا بتوان قیمت داخلی را نیز بر مبنای آن، تعیین کرد و حمایت از تولید داخلی و صادرات محصولات نهایی به‌واقع شکل بگیرد.
قیمت داخلی آلومینیوم با کاهش نرخ دلار، افت نکرد
دبیر سندیکای صنایع آلومینیوم ایران در ادامه به تاثیرگذاری افزایش قیمت جهانی آلومینوم روی صنعت آلومینیوم کشور اشاره و تصریح کرد: قیمت آلومینیوم در کشور به دو مولفه بستگی دارد که اول نوسان نرخ ارز و دوم نوسان نرخ جهانی است؛ با بالا رفتن نرخ جهانی، قیمت آلومینیوم هم به همان تناسب افزایش می‌یابد.
وی خاطرنشان کرد: در خصوص تامین آلومینای مورد نیاز، در حال حاضر ۸۰ درصد نیاز خود به آلومینا را از طریق واردات تامین می‌کنیم که قیمت این محصول، تابعی از قیمت جهانی آلومینیوم است. بنابراین قیمت آلومینا با قیمت جهانی آلومینیوم و قیمت شمش نیز با آن رشد پیدا می‌کند. هرقدر قیمت جهانی آلومینیوم افزایش یابد، سهم سایر بخش‌ها مانند دستمزد، هزینه انرژی و… نوسان پیدا می‌کند و در قیمت تمام شده سهم این مولفه‌ها متغیر خواهد بود. این امر تنها مختص ایران نیست و صنایع آلومینیومی همه دنیا از نوسان قیمت جهانی آلومینیوم متاثر است.
این کارشناس صنعت آلومینیوم ادامه داد: دیگر مولفه تاثیرگذار در قیمت داخلی آلومینیوم همان نوسان قیمت دلار است. برابری وجه نقد رایج کشور با نرخ دلار بر خلاف کشورهای دیگر که همواره در یک دامنه بسته نوسان دارند، متغیر است. در این مدت که قیمت آلومینیوم در LME، صعود زیادی را تجربه کرد، از سوی دیگر دلار دچار سقوط نرخ شد اما آنقدر که انتظار می‌رفت در بازار داخلی، قیمت داخلی افت نداشت و انتظارات را برآورده نکرد. به این ترتیب، دو مولفه قیمت جهانی آلومینیوم و نرخ دلار، روی هم اثربخشی مثبت و منفی دارد و همدیگر را گاه خنثی و تشدید می‌کنند.
افزایش رقابت در بورس، خام‌فروشی را تضعیف می‌کند
حقیقی در پاسخ به سوال خبرنگار «فلزات آنلاین» که به طور کلی بورس کالا تا چه میزان میتواند در افزایش صادرات تاثیرگذار باشد، تصریح کرد: سهم بورس در افزایش صادرات کم است و در واقع باید گفت بورس کالا، محلی است برای تلاقی عرضه و تقاضا و کشف قیمت. در افزایش صادرات خیلی نقش کمک‌کننده‌ای ندارد. اگر بورس بتواند در شفافیت قیمت تاثیرگذار باشد و بر اساس آن بتوانیم قیمت مناسبی را برای مواد اولیه تولید شده در داخل کشور تبیین کنیم، بسیار حائز اهمیت خواهد بود. در این صورت، از وضعیت نابسامان بالاتر بودن قیمت مواد اولیه داخلی نسبت به صادراتی، رهایی می‌یابیم. البته می‌توان انتظار داشت که امکان رقابت برای محصولات آلومینیومی اگر بیشتر شود، خام‌فروشی به مراتب تضعیف و صادرات محصول نهایی تقویت شود و در پی آن، اشتغال‌زایی، ارزش افزوده و ارزآوری بیشتری برای کشور حاصل شود.
برگرداندن ارز، فرایندی دردسرساز
دبیر سندیکای صنایع آلومینیوم ایران در خصوص موانع قانونی که صنعت آلومینیوم به ویژه حوزه پایین‌دست با آن‌ها روبه‌رو هستند، تصریح کرد: اولین مورد، قوانین دست‌وپاگیر گمرکی و بازگشت ارزحاصل از صادرات است؛ با توجه به شرایط موجود که به علت وضع تحریم‌ها، ارتباطات پولی و بانکی با کشورهای دیگر قطع شده است، برگشت ارز حاصل از صادرات، فرایند مشکل‌ساز و هزینه‌بری است که باعث شده هزینه‌های تولیدکننده افزایش یابد و امکان رقابت در بازار صادراتی را از آن بگیرد. حتی تا قبل از اینکه تحریمی علیه کشور وضع شود، برای نقل و انتقال پول، هزینه شنگینی را برای جابه‌جایی این مبلغ باید پرداخت می‌کردیم.
وی اضافه کرد: یک تولیدکننده چه محصول خود را در بازار داخلی به فروش برساند و چه از طریق صادرات، قطعا نیاز است درآمد حاصل از فروش محصولات خود را دریافت کرده و دوباره بتواند مواد اولیه مورد نیاز خود را تهیه کند. همچنین دستمزد کارگران خطوط تولید شرکت خود را پرداخت کرده و سایر هزینه‌های جانبی را نیز تامین کند. وقتی این قوانین سخت‌گیرانه را مسئولین بدون در نظر داشتن بسیاری از مولفه‌ها، وضع می‌کنند، باعث خواهد شد تا سرعت و مقدار صادرات به شدت کاسته شود. افزایش نرخ ارز در سال گذشته، با وجود تمام ایرادها، می‌توانست موجب جهش صادرات شود ولی با تصمیم‌گیری‌ها و سیاست‌گذاری‌های غلطی که اعمال شد، مشاهده کردیم که صادرات نه تنها افزایش پیدا نکرد بلکه کاهش چشمگیری هم داشت.
قوانینی که مانع تولید هستند
حقیقی تاکید کرد: موانع قانونی، همه صنایع کشور به خصوص صنعت آلومینیوم را تحت تاثیر منفی قرار داده است. علاوه‌براین، قوانینی که در مورد ورود موقت کالا هم لحاظ شده است، دردسرساز است. همچنین در حال حاضر در بورس کالا هم مشاهده می‌کنیم که کالای صادراتی که در رینگ صادراتی عرضه می‌شود، حتما باید به خارج از کشور صادر شود و اجازه هیچ‌گونه ورود به بازار داخلی را ندارد که این قانونی غلط و ناپخته است.
وی یادآور شد: متاسفانه با وجود تذکرهای فراوان برای رفع چالش‌ها، وزارت صنعت، معدن و تجارت به شدت کند عمل می‌کند و نامه‌های ابلاغ شده به این وزارتخانه مدام در واحدهای مختلف آن پاس‌کاری می‌شوند.
دبیر سندیکای صنایع آلومینیوم ایران در پایان گفت: سندیکای صنایع آلومینیوم ایران، تنها نهاد تخصصی صنعت آلومینیوم در کشور است که میتواند مواد معدنی تا محصول نهایی همه رسته‌های این صنعت را در بر بگیرد. این انجمن، میتواند بازوی کارشناسی و کمکی بزرگی برای وزرتخانه تلقی شود اما متاسفانه وزارتخانه هیچ توجهی ندارد و نامه‌ها تنها بایگانی می‌شوند. اگر به موقع به این تذکرات و نامه‌های ارسالی از سوی سندیکای صایع آلومینیوم ایران، رسیدگی شود، حداقل می‌توان جلوی تکرار اشتباهات مذکور را گرفت که حتی در این روزهای پایانی دولت فعلی نیز ادامه‌دار است.
