فشار تحریم، ضعف‌های زیرساختی اقتصاد، ناکارآمـدی مسـولان اقتصـادی یـا سیاسـت‌های کلـی وخارجـی و روابـط بین‌الملـل کـدام نقـش بیشتری در سقوط لیر و ریال دارند؟
از زمان تحریم آمریکا علیه وزیر دادگسـتری و امور خارجه ترکیه حدود درصد ارزش لیر ترکیـه نسـبت بـه دلاز آمریـکا تنـزل یافـت. بـا سـرمایه‌گذاری اخیـر میلیـارد دلای قطـر، ارزش لیـر تـرک درصـد ترقـی داشـت امـا بـا موانـع جدیـدی کـه آمریـکا بـر فـولاد و آلومینـوم ترکیـه اعمـال کرد ارزش لیر مجـدد درصد در مقابل دلار سقوط کرد.
اردوغـان اعلام کـرد که اگر آن‌هـا دلار دارند مـا خـدا را داریـم. با این حال و علی‌رغم حمایت مـردم ترکیـه از سیاسـت‌های دولـت و آتـش زدن دلار توسـط طرفـداران اردوغـان، سـرمایه‌گذاری
قطر که به آن اشاره شد، باز هم نتوانست ارزش لیـر را حفـظ کنـد. درواقـع همـه عوامل یاد شـده تنهـا توانسـتند فقـط یـک درصـد ارزش لیـر را ترقی دهند و سقوط ارزش لیر نسبت به دلار به در صد قبل از تحریم رسید.
با توجه به این‌که زیر سـاخت‌های اقتصادی ترکیـه قوی‌تـر از ایـران اسـت و به‌نظـر می‌رسـد کـه دولت‌مردانـش از دولت‌مـردان مـا تخصـص و تجربـه بالاتـر و کارآمـدی بیشـتری دارنـد، نتوانسـتند ارزش لیـر را حفـظ کننـد. ایـن یعنی فشـار تحریم مهم‌ترین عامل سـقوط ارزش پول اسـت و تـا ایـن فشـار برداشـته نشـود تدابیـر دیگـر کارسـاز نخواهـد شـد. پـس عامـل اصلـی
سـقوط ریـال ایـران در مقابـل دلار آمریـکا را بـه ناکارمـدی دولت‌مـردان اقتصـادی نسـبت دادن با حقیقت قرین نیست.
عامـل اصلـی سـقوط ریـال در مقابـل دلار در درجه اول به اثرات تحریم‌های آمریکا و عواملی چـون ضعف‌هـای زیرسـاختی اقتصـاد کشـور مربـوط اسـت و ناکارآمـدی مسـولان در مراحـل
بعدی قرار دارد و تعویض مدیران در این شرایط نمی‌توانـد تاثیـر بسـزایی داشـته باشـد. در ایـن شـرایط و فشـارهای ناشـی از تحریم آمریکا حتی از کارآمدتریـن نیروهـا هـم کار چندانـی سـاخته نیسـت البتـه از اهمیـت سمت مسـولان، سمت اقتصـاد، شـفافیت و مبـارزه جـدی بـا باندهای منفعت طلب نباید غافل شد.
بلکـه ایـن هنـر سیاسـت‌های کلـی، سیاسـت خارجـی و روابـط بین‌الملل و تدابیر هوشـمندانه اسـت کـه در درجـه اول اهمیـت قـرار دارد و می‌تواند شـرایط را تغیر داده و ارزش ریال را در
مقابل دلار حفظ کند.
