درآمدهای اساسی دولت طی سال‌های اخیر به دلیل کاهش درآمد نفتی با افت زیادی مواجه شده است. به همین دلیل دولت ناچار است جهت جبران مخارج خود، روش‌های دیگری را برای کسب درآمد دنبال کند. یکی از بهترین، موثرترین و آسان‌ترین راه‌های کسب درآمد همه دولت‌ها در دنیا، اخذ مالیات است.

مالیات در بسیاری از کشورها، عمده درآمد دولت را تشکیل می‌دهد. همه دولت‌ها از یک سو به دنبال کسب درآمدهای مالیاتی با وضع قوانین سفت و سخت هستند و از سوی دیگر، قوانین منعطف و مشوق‌های مالیاتی را نیز برای اقشاری که نقش کلیدی در اقتصاد بازی می‌کنند، لحاظ می‌کند. قوانین اخذ مالیاتی می‌تواند بسته به شرایط اقتصادی تغییر کند؛ به این صورت که در زمانی که تولیدکننده یا مودی مالیاتی بنا به دلایلی نتواند درآمد لازم و سود خوبی را کسب کند، دولت به او مهلت می‌دهد و اخذ مالیات را به تاخیر می‌اندازد یا تخفیفی در این زمینه تبیین می‌کند. ضمن اینکه دولت به جای اخذ مالیات از یک قشر خاص، باید مالیات را از همه گروه‌های فعال کسب‌کننده درآمد اخذ کند.

متاسفانه در کشور ما، خبری از اجرای مشوق‌ها و تخفیف‌های مالیاتی نبوده و قوانین مالیاتی نیز چندان واضح نیست. به اذعان مسئولان و مودیان مالیاتی، این قوانین بسته به نظر شخص سرممیز مالیاتی تفاوت می‌کند! همچنین روش‌های اخذ مالیات با توجه به انواع مالیات‌ها مانند مالیات مستقیم و نیز مالیات بر ارزش افزوده تفاوت دارد؛ به طوری که که باز هم مشاهده می‌شود از یک مودی به مودی دیگر و از یک سازمانی به سازمان دیگر، میزان مالیات‌ها به طور قابل توجهی تفاوت دارد.

در ایران، تولیدکننده مهم‌ترین و بزرگ‌ترین گروه پرداخت‌کننده مالیات است. به طوری که عمده درآمد مالیاتی دولت از قشر تولیدکننده دریافت می‌شود. در حالی که بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقد هستند بخش عمده‌ای از قشر درآمدزا به ویژه واسطه‌ها و دلالان در حوزه‌های مختلف ازجمله مسکن، فلزات و غیره مالیات را یا پرداخت نمی‌کنند یا اینکه در اظهارنامه‌های خود، میزان درآمد را غیر واقعی درج می‌کنند. همین امر باعث می‌شود کشور ما هر ساله با فرار مالیاتی مواجه شود. بنا به گفته مسئولان امور مالیات سالانه حدود ۵۰ تا ۱۰۰ هزار میلیارد تومان فرار مالیاتی وجود دارد و متاسفانه به جای اتخاذ روش‌های مطمئن جهت اخذ مالیات و جلوگیری از فرار مالیاتی سایر گروه‌های مالیات‌دهنده، به تولیدکنندگانی فشار آورده می‌شود که حساب‌های آن‌ها مطمئن‌تر است و وظیفه خطیر تولید بر دوش آن‌ها قرار دارد.

نکته قابل توجه دیگر این است که قوانین مالیاتی ما به هیچ عنوان منعطف نبوده و شدیدترین سختگیری‌ها در این زمینه اعمال می‌شود. هم‌اکنون که تولیدکنندگان با توجه به شرایط سخت اقتصادی و نرخ تورم بالا، در نقدینگی خود دچار مشکل هستند و به جای حمایت و سهل‌گیری در اخذ مالیات، کوچک‌ترین تخفیفی در اخذ مالیات از آن‌ها لحاظ نمی‌شود. همین امر باعث شده است تا بسیاری از تولیدکنندگان نتوانند از پس مخارج خود به ویژه پرداخت مالیات بر ارزش افزوده برآیند و واحد تولیدی خود را تعطیل کرده‌اند.

در کشورهای دیگر، مالیات بر ارزش افزوده تنها از مصرف‌کننده نهایی اخذ می‌شود اما در کشور ما، مالیات بر ارزش افزوده از همه گروه‌ها گرفته می‌شود. ضمن اینکه اخذ ۹ درصد مالیات بر ارزش افزوده از تمامی زنجیره‌ تولید که چندین حلقه دارد، باعث گران‌تر شدن کالای نهایی و گران رسیدن آن به دست مصرف‌کننده نهایی می‌شود.

بهتر است دولت به جای آنکه در جهت اخذ مالیات بر ارزش افزوده، بر تولیدکنندگان فشار وارد آورد، راه‌های دیگر درآمدزایی همچون صادرات محصولات نهایی فراورده‌های نفتی و کالاهای معدنی را در پیش گیرد و همچنین می‌تواند با به‌کارگیری روش‌های نظارتی سختگیرانه بر حساب‌های مالی دلالان و واسطه‌ها در حوزه‌های مختلف نسبت به اخذ مالیات از آن‌ها نیز اقدام کرده و از فرار مالیاتی آن‌ها جلوگیری کند. دولت باید برای تولیدکنندگانی که تاکنون مالیات خود را همواره به طور منظم و دقیق بدون کم و کاست پرداخت کرده‌اند، در شرایط بحرانی کنونی، مشوق‌هایی را در نظر بگیرد تا ضمن حمایت از آن‌ها به عنوان فرمانده‌هان جنگ اقتصادی، تولیدکنندگان دیگر را نیز نسبت به دادن مالیات و شفاف‌سازی حساب‌های خود ترغیب کند..

یادداشت: کارشناس فلزات‌آنلاین

انتهای پیام//