در نخستین روز از یازدهمین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنعت فولاد و سنگ‌آهن ایران با نگاهی به بازار، میزگرد تخصصی تعاملات دو حوزه فولاد و سنگ‌آهن، چالش‌ها و راهکارها و صادرات در دوره پسا ترامپ با حضور مصطفی موذن زاده رئیس سابق هیئت عامل ایمیدرو، اردشیر سعدمحمدی سرپرست معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت، حمیدرضا عظیمیان مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه اصفهان، جعفر سرقینی معاون سابق امور معادن وزارت صمت، ناصر تقی‌زاده، مدیرعامل شرکت معدنی و صنعتی چادرملو و کیوان جعفری تهرانی تحلیلگر ارشد بازارهای بین‌المللی فولاد و سنگ‌آهن برگزار شد.
به گزارش خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین»، مصطفی موذن‌زاده، رئیس سابق هیئت عامل ایمیدرو که برگزاری این میزگرد را برعهده داشت، در ابتدای امر، چالش‌های مرتبط با موضوع مطرح شده در این میزگرد بیان کرد. وی در ادامه صحبت‌های خود اظهار داشت: به معادن هماتیتی در کشور توجه نشده است؛ در حالی که تولید سنگ‌آهن از هماتیت در کشورهایی مانند استرالیا و هندوستان بخش مهمی از تولیدات را تشکیل می‌دهد.
وی افزود: برای واردات سنگ آهن، ۲۰ سال با افغانستان برای تامین سنگ‌آهن مذاکره کردیم اما این کشور هنوز به ثبات سیاسی نرسیده است.
موذن‌زاده تاکید کرد: تولیدکنندگان فولاد باید بپذیرند قیمت‌های سنگ‌آهن واقعی نیست و باید با واقعیت افزایش قیمت سنگ آهن کنار بیایند.
رئیس سابق هیئت عامل ایمیدرو خاطرنشان کرد: امسال مازاد تولید گندله و کنسانتره داشتیم و کمبودی در این رابطه وجود ندارد. تولیدکنندگان فولاد باید راه‌های جدیدی برای تامین سنگ‌آهن خود بیابند.
به دنبال تدوین برنامه جامع تامین مواد اولیه صنایع فولادی هستیم
سپس اردشیر سعدمحمدی در پاسخ به مسائل مطرح شده، اظهار داشت: ذخیره احتمالی سنگ‌آهن در ایران پنج میلیارد تن و ذخیره قطعی ۳٫۳ میلیارد تن است. در افق ۱۴۰۴ به استخراج سالانه ۱۶۰ میلیون تن سنگ‌آهن نیاز داریم.
وی افزود: در همین حال، اکتشاف نیازمند استفاده از تجهیزات و ماشین‌آلات جدید است که سرعت بالاتر حفاری و هزینه کمتر دارند. ضمن اینکه استفاده از سیستم‌های هوشمند و تصاویر ماهواره‌ای نیاز قطعی اکتشاف است.
سرپرست معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت ادامه داد: پس از بخش معدن، باید تعادل در بازار فراهم شود. میزان تولید شمش فولادی ۲۱ میلیون تن و ۱۱ میلیون تن مصرف خواهد بود. از این میزان پنج میلیون تن به شمش القایی تعلق دارد. بنابراین باید زمینه برای صادرات فراهم شود.
سعدمحمدی خاطرنشان کرد: در بخش ورق فولادی میزان تولید ۱۱ میلیون تن و میزان مصرف از این میزان در حوزه لوازم خانگی، خودرو، لوله و پروفیل است. بنابراین تقاضای ورق نازک‌تر از پنج میلی‌متر بسیار بالا است و در این حوزه توازن نداریم.
وی تاکید کرد: با توجه به شرایط بازار و نیاز باید سرمایه‌گذاری‌ها به سمتی هدایت شود که در آن کمبود وجود دارد.
سرپرست معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت تصریح کرد: باید تکلیف ما برای ورود به بازار آزاد یا کنترل دولتی روشن شود و سپس تصمیم‌گیری شود تا بر بازار آرامش حاکم شود. در عین حال نیازمند آموزش مستمر هستیم زیرا دنیا در مسائل تکنیکی و بهره‌وری پیشرفت می‌کند. در کنار آن توجه به نیروی انسانی در دستور کار قرار گیرد.
سعدمحمدی عنوان کرد: باید به گونه‌ای برنامه‌ریزی کنیم که مصرف فولاد در کشور افزایش یابد.
وی مطرح کرد: برنامه جامع تولید و تامین مواد اولیه برای واحدهای فولادی در هر استان برای سال ۱۴۰۰ در حال تدوین است و تا پایان سال نهایی می‌شود.
سرپرست معاونت امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت بیان کرد: نظام توزیع در کشور ما دچار مشکل است؛ به طوری که قیمت کارخانه یک عدد و قیمت در بازار آزاد عدد دیگر است.
سعدمحمدی اضافه کردک نمونه این عدم تعادل را در بازار ورق می‌توان دید که در بازار آزاد قیمت بالاتر است. ضمن اینکه سیستم قیمت‌گذاری در بورس ناقص عمل کرده و برخی مواقع قیمت‌ها با نرخ ارزی تعیین می‌شود که از نرخ بازار بالاتر است و به همین دلیل شاهد عدم تقاضای موثر در بورس بودیم.
عدم توازن در زنجیره فولاد باعث دخالت دولت می‌شود
جعفر سرقینی در ادامه این میزگرد، اظهار داشــت: عدم توازن در صنعت فولاد به ویژه در حوزه مواد اولیه باعث ورود و دخالت دولت می‌شود.
وی افــــزود: هرگـــز مخالـــف آزادســـازی قیمت‌گذاری سنگ‌آهن و مواد اولیه نبوده‌ایم اما کمبود مواد اولیه، صادرات و گلایه مدیران فولادی باعث شد تا قیمت‌گذاری انجام شود.
معاون سابق امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت یادآور شد: دولت از سال ۹۷ به دلیل شرایط پیش آمده در بازار دخالت کرده است. ناگفته نماند قیمت فولاد به جز دو ماه، هیچگاه پایین‌تر از قیمت‌های جهانی نبوده و حتی در برخی مواقع ۲۰ درصد بالاتر قیمت‌های جهانی معامله شده است.
سرقینی تاکید کرد: همه قیمت‌ها اعم از آب، برق، گاز و سنگ‌آهن باید آزاد شود. نمی‌توان به تولیدکننده برق و گاز یارانه‌ای داد اما قیمت محصول آن را با قیمت جهانی محاسبه کرد.
وی ادامه داد: تولیدکنندگان سنگ‌آهن افزایش قیمت را در اکتشاف سنگ آهن هزینه کنند. ضمن اینکه هنگامی که قیمت‌ها منطقی شد، بازار متعادل می‌شود و دیگر تولیدکنندگان سنگ آهن به دنبال صادرات نخواهند بود. اگر معدن در برنامه‌ها لحاظ شود، زنجیره متعادل خواهد شد.
فولاد مبارکه بیش از ظرفیت تولید می‌کند
حمیدرضـــا عظیمیـــان به عنـــوان دیگر شرکت‌کننده میزگرد اظهار داشت: فولاد مبارکه در حوزه تامین ورق‌های خاص به طور جدی وارد شده که تامین فولاد خط لوله یک هزار کیلومتری انتقال نفت خام از گوره به جاسک ازجمله آن‌ها بود.
وی افـــزود: فـــولاد مبارکه اخیرا اسلب ۳۰۰میلی‌متری تولید کرد و بلافاصله از سوی وزارت نفت درخواست تولید انبوه آن برای انتقال گاز داشتیم.
مدیرعامـــل شرکـــت فولاد مبارکــه تاکیــد کرد: نوع مصرف صنایع تغییر کرده و صنایع لوازم خانگی و خودروسازی اخیرا به دنبال تامین ورق‌های خاص هستند که استحکام بالاتر اما وزن سبک‌تر در مقایسه با فولادهای معمولی دارند.
عظیمیان اذعان کرد: حدود ۱۰۰ هزار تن کاهش تولید به دلیل کمبود برق و گاز داشتیم. این در حالی اســـت کـــه تولیــد در واحد گندله‌سازی و آهن اسفنجی و نورد گرم مبارکه بیش از ظرفیت اسمی انجام می‌شود.
وی خاطرنشان کرد: تولیدکننده نباید دغدغه تامین مواد اولیه، گاز و برق را داشته باشد و تنها باید تمرکز خود را بر تولید بگذارد.
صنایع باید با نرخ‌های بین‌المللی فعالیت کنند
ناصر تقی‌زاده در بخش دیگر میزگرد اظهار داشت: نباید یک بخش از زنجیره قیمت‌گذاری آزاد و بین‌المللی و بخش دیگر دستوری باشد.
وی افزود: باید به اکتشاف بیش از پیش توجه کنیم. در این رابطه دولت باید شرکت‌های دارای صلاحیت را شناسایی کند و با حذف بروکراسی شدید اداری، پهنه‌های اکتشافی را به شرکت‌های صلاحیت‌دار واگذار کند.
مدیرعامل شرکت معدنی و صنعتی چادرملو اعلام کرد: چادرملو آماده است که در هر نقطه از کشور به ویژه کویر مرکزی ایران فعالیت اکتشافی انجام دهد. در این رابطه لازم است بروکراسی اداری برای واگذاری پهنه‌های اکتشافی کاهش یابد.
تقی‌زاده خاطرنشان کرد: باید صنایع کشور بتوانند با نرخ‌های بین‌المللی فعالیت کنند. باید مشوق‌هایی قرار دهیم که برای سواحل خلیج فارس امکان تامین سنگ آهن از طریق واردات وجود داشته باشد.
وی اضافه کرد: در حال حاضر سنگ آهن از خراسان و نقاط دوردست به سواحل جنوبی انتقال می‌یابد و همین امر هم هزینه را به مصرف‌کننده و هم به بخش حمل و نقل وارد می‌کند.
مدیرعامل شرکت معدنی و صنعتی چادرملو عنوان کرد: با اینکه گفته می‌شود تولیدکنندگان سنگ آهن و فولاد یارانه دریافت می‌کنند، اما خسارت ناشی از قطعی پیاپی گاز و برق باعث می‌شود تا یارانه داده شده را به طور کامل از دست بدهیم. هرچند که تولیدکنندگان باید به بهینه‌سازی انرژی توجه و یارانه را فراموش کنند.
تقـــی‌زاده مطـــرح کـــرد: با اینکــه ســـود واحدهای معدنی نسبت به واحدهای فولادی بیشتر است، اما هزینه سرمایه‌گذاری و آماده‌سازی معادن برای استخراج نیز به مراتب بیش از واحدهای فولادسازی است. به طور مثال برای چادرملو برای بهره‌برداری از معدن D19 باید بالغ بر ۱۵۰ میلیون تن باطله‌برداری انجام دهد که انجام این امر نیازمند صرف هزینه بسیار گزاف است.
وی ابراز کرد: اعتقاد دارم قیمت‌گذاری باید آزاد باشد و دولت به جای دخالت در بازار، نظارت کند که قیمت‌ها بیش از حد افزایش نیابد.
امکان واردات سنگ‌آهن نداریم
کیوان جعفری طهرانی در بخش پایانی میزگرد روز نخست یازدهمین همایش و نمایشگاه چشم‌انداز صنعت فولاد و سنگ‌آهن ایران اظهار داشت: همه به بحران کمبود سنگ آهن واقف هستند و اعداد و ارقام کنونی گویای این امر است. تا زمانی که قیمت‌ها واقعی نشوند، بحران کنونی حل‌شدنی نیست.
وی افزود: استخراج از معادن سنگ آهن عیار پایین‌تر از ۱۸ درصد مقرون به صرفه نیست. با اینکه ذخایر خوبی از هماتیت در چادرملو و جلال‌آباد داریم، اما از این حوزه غفلت شده است. در حالی که بسیاری از کشورهای معدنی دنیا مانند استرالیا و هند به سمت استخراج و فرآوری ذخایر سنگ آهن هماتیتی رفته‌اند.
تحلیلگر ارشد بازارهای بین‌المللی خاطرنشان کرد: چین از تولید سنگ آهن کم‌عیار خود کاسته و به واردات در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای داشته است. با اینکه کشور ما نمی‌تواند از بسیاری از کشورها سنگ آهن وارد کند اما می‌توانــد در احـــداث واحدهــــای فرآوری الگوبرداری کند.
جعفری طهرانی تاکید کرد: اعداد و ارقـــام در نظــر گرفته شده برای برنامه‌های بلنـــدمــدت منطقــی نیســت و نسبت‌های تولید و مصرف واحدهای فراوری در آن در نظر گرفته نشده است.
وی تصریـــح کـــرد: امکـــان واردات از تولیدکنندگان بزرگ سنگ آهن نداریم. ضمن اینکه صادرات این کشورها از با کشتی‌های بزرگ انجام می‌شود که امکان پهلوگیری در ایران نداریم.
تحلیلگر ارشد بازارهای بین‌المللی تاکید کرد: باید به معادن سنگ آهن افغانستان بیش از گذشته توجه کنیم زیرا می‌توانیم با برنامه‌ریزی دقیق و برقراری ارتباط دوجانبه با این کشور سنگ آهن کشور را تامین کنیم.
میزگـــرد تعاملات دو حـــوزه فــــولاد و سنگ‌آهن، چالش‌هــا و راهکارها با تاکید بر عدم دخالــت دولت در صنعـــت فولاد کشور به ویــژه در زمینــه قیمت‌گذاری دستوری خاتمه یافت.
