صنعت فولاد در ایران با پیشرفت قابل‌توجهی طی سالیان اخیر همراه شده است؛ به نحوی که تا اوایل دهه ۱۳۹۰، کشور به عنوان یکی از واردکنندگان فولاد در جهان شناخته می‌شد و هم‌اکنون با تولید بیش از ۳۱ میلیون تن، در جمع ۱۰ کشور برتر تولیدکننده این فلز استراتژیک و پرکاربرد قرار گرفته است. در شرایطی که کارخانجات فولادی در مسیر رشد تولید و اجرای طرح‌های توسعه‌ای با هدف تحقق ۵۵ میلیون تن فولاد در افق ۱۴۰۴ گام برداشته‌اند، توسعه نامتوازن زنجیره فولاد و صدور مجوزهای بی‌رویه و غیرکارشناسانه به ویژه در صنایع پایین‌دستی، به یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های فعالان این صنعت تبدیل شده است. بر اساس آخرین پایش طرح جامع فولاد در کشور، هم‌اکنون کارخانه‌های فولادی با ظرفیت حدود ۴۹ میلیون تن در حال فعالیت هستند که این میزان با توجه به ظرفیت حدود ۱۱ میلیون تنی طرح‌های فولادی قابل تحقق تا سال ۱۴۰۴، به حدود ۶۰ میلیون تن و بیش از ظرفیت هدف‌گذاری شده خواهد رسید. از طرفی، در حال حاضر مجوز احداث واحدهای جدید با ظرفیت نزدیک به ۸۵ میلیون تن فولاد صادر شده که به هیچ وجه منطقی به نظر نمی‌رسد. اگرچه با توجه به ضرورت تامین کافی و به موقع خوراک (سنگ‌آهن) مورد نیاز واحدهای بزرگ فولادی در آینده، صدور مجوزهای جدید برای احداث کارخانجات کنسانتره‌سازی و گندله‌سازی یک ضرورت به شمار می‌آید اما شرایط در بخش پایین‌دستی فولاد کاملا متفاوت است و برای مثال احداث کارخانه‌های جدید می‌تواند عملکرد تولیدکنندگان قدیمی لوله و پروفیل فولادی به عنوان یکی از صنایع پایین‌دستی پرکاربرد را تحت تاثیر قرار دهد. میزان ظرفیت تولید لوله و پروفیل فولادی کشور، در حالی بیش از ۲۰ میلیون تن برآورد شده که بیش از دو میلیون تن انواع محصول در کارخانه‌های مرتبط تولید می‌شود. از طرفی، فعالیت بیش از ۴۰۰ شرکت در این بخش و تعدد و افزایش چشمگیر تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی طی سالیان اخیر، منجر به ایجاد یک رقابت منفی در سطح بازار شده و شرایط ادامه فعالیت تولیدکنندگان قدیمی و معتبر را بیش از پیش دشوار ساخته است. در همین راستا، خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» گفت‌وگویی با محمد کشانی، مدیرعامل شرکت تولید و توسعه صبح پارسیان صبا به عنوان یکی از مدیران باتجربه و نام‌آشنای صنعت فولاد کشور تدارک دیده است که متن کامل آن را در ادامه خواهید خواند:
در خصوص تاریخچه و عملکرد شرکت تولید و توسعه صبح پارسیان صبا در ۱۱ ماهه امسال توضیحاتی ارائه بفرمایید.
کارخانجات نورد و پروفیل صبح صبا در سال ۱۳۵۱ با هدف تولید لوله و پروفیل جهت مصارف نفت، گاز و پتروشیمی، پالایشگاه، ساختمان‌سازی و آب و فاضلاب با ظرفیت اسمی ۲٫۵۰۰٫۰۰۰ هزار تن در سال جهت تولید لوله و پروفیل از سایر ۱۰ تا ۶۱۰ میلی‌متر (۳٫۸ تا ۲۴ اینچ) و کارخانجات نورد و لوله صبح صبا در سال ۱۳۸۱ با هدف تولید و پوشش داخل و خارج لوله‌های نفت، گاز و پتروشیمی، پالایشگاه و آب و فاضلاب با ظرفیت اسمی ۱٫۶۷۵٫۰۰۰ تن و پوشش ۸٫۶۲۵٫۰۰۰ مترمربع در سال جهت تولید و پوشش لوله‌ها از سایز هشت تا ۱۲۰ اینچ به بهره‌برداری رسیده‌اند. از ابتدای فروردین ماه تا پایان بهمن ماه امسال، ما موفق به تولید ۶۲ هزار و ۳۴۸ تن لوله و پروفیل در کارخانجات نورد و پروفیل صبح صبا و ۱۹۴ هزار و ۷۸۱ تن لوله و ۱٫۸۴۲٫۳۷۸ مترمربع پوشش در کارخانجات نورد و لوله صبح صبا شدیم. علاوه‌براین، تولید ورق و مواد پوشش داخلی و خارجی لوله‌ها (کامپاند پلی اتیلن، چسب و اپوکسی) را در دستور کار خود قرار داده‌ایم و به دنبال تولید لوله‌های سیملس «Seamless» جهت استخراج نفت خام و پوشش داخلی «FBE» لوله‌ها در قالب طرح توسعه‌ای هستیم.
مزیت محصولات شرکت تولید و توسعه صبح پارسیان صبا نسبت به سایر تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی در کشور چیست؟
کیفیت، رمز بقای شرکت تولید و توسعه صبح پارسیان صبا به عنوان یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی در کشور بوده است؛ به نحوی که نیاز بیش از ۲۵۰ کارگاه و شرکت تولیدی به لوله و پروفیل سبک فولادی توسط مجموعه ما رفع می‌شود. در واقع به پشتوانه کنترل کیفی «Quality Control» قوی و تضمین کیفیت بالای محصولات، به خوبی توانسته‌ایم حضور مداوم و ادامه‌دار خود در بازار لوله و پروفیل فولادی را حفظ کنیم و علاوه بر تامین ۱۰۰ درصد نیاز صنعتگران داخلی به لوله و پروفیل سبک، نیم‌نگاهی به فعالیت در بازارهای صادراتی نیز داشته باشیم. باید توجه داشت که منابع انرژی و نیروی انسانی ارزان‌قیمت، یک مزیت رقابتی بسیار مهم برای فعالان این صنعت در کشور به شمار می‌آید که با تکیه بر آن می‌توانیم انواع لوله و پروفیل در کارخانجات صنعتی را با قیمت تمام شده کمتر نسبت به نمونه‌های چینی، تولید و به بازارهای منطقه‌ای به ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس صادر کنیم.
اهمیت نوآوری و توسعه سبد محصولات در صنایع پایین‌دستی فولاد به ویژه لوله و پروفیل را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
با توجه به روند رو به رشد تولید فولاد در کشور طی سالیان اخیر، توسعه بخش پایین‌دستی زنجیره مانند لوله و پروفیل جهت رفع نیاز صنایع مختلف همچون ساختمان‌سازی، نفت، گاز و پتروشیمی و همچنین پروژه‌های عمرانی یک ضرورت اساسی محسوب می‌شود؛ به نحوی که در حال حاضر شاهد فعالیت بالغ بر ۴۰۰ شرکت کوچک و بزرگ‌مقیاس در صنعت لوله و پروفیل فولادی هستیم که ضمن به‌روزرسانی تکنولوژی در خطوط مختلف تولید و جایگزینی محصولات جدید و مقرون به صرفه با محصولات قدیمی و هزینه‌بر، نیاز مصرف‌کنندگان داخلی را تامین کرده و کشور را از واردات هرگونه محصولات لوله و پروفیل بی‌نیاز ساخته‌اند. شرکت تولید و توسعه صبح پارسیان صبا به عنوان یکی از بزرگ‌ترین فعالان صنعت لوله و پروفیل فولادی نیز از این قاعده مستثنی نبوده و تولید لوله و پروفیل فولادی سبک (مبلی) را جایگزین لوله و پروفیل‌های قدیمی کرده است. در حال حاضر تولیدات مجموعه با قیمت تمام شده کمتر نسبت به نمونه‌های قدیمی، در اختیار مشتریان قرار می‌گیرد و رشد و توسعه تولید محصولات جدید، به عنوان یکی از مهم‌ترین رویکردهای شرکت در دستور کار است.
هم‌اکنون تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی با چه چالش‌ها و محدودیت‌هایی روبه‌رو هستند؟
در حالی ظرفیت تولید بیش از ۲۰ میلیون تن انواع لوله و پروفیل فولادی در کشور ایجاد شده است که فعالان این صنعت با چالش بزرگی به نام کمبود مواد اولیه که همان ورق فولادی است، مواجهند. متاسفانه ورق به میزان کافی و با قیمت مناسب در اختیار تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی قرار نمی‌گیرد و رشد قیمت ماده اولیه به دلیل ایجاد رقابت کاذب در بورس، منجر به افزایش قیمت انواع محصولات در بازار شده است. برای مثال در هفته پایانی بهمن ماه امسال، ۳۰ هزار و ۳۰ تن ورق گرم فولادی با قیمت حدود ۳۱ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم توسط یکی از شرکت‌های فولادی در بورس عرضه شد که با تقاضای ۳۳ هزار و ۱۱۰ تنی همراه بود. در شرایط رقابتی نابرابر، بسیاری از تولیدکنندگان کوچک‌مقیاس لوله و پروفیل فولادی، قادر به تامین ورق از بورس نیستند و به ناچار ورق مورد نیاز خود را با قیمتی بیش از قیمت مذکور از بازار آزاد خریداری می‌کنند. در واقع این معضل باعث شده است که واحدهای فعال نتوانند برنامه‌ریزی مشخصی برای تولید خود داشته باشند و در صورت تولید و فروش محصول نیز به سودآوری چندانی دست پیدا نمی‌کنند. بر همین اساس کارفرمایان ناچار به افزایش قیمت تمام شده محصولات خود جهت کسب سود حداقلی شده که به دنبال آن، تمایل مشتریان و مصرف‌کنندگان به جایگزینی و خرید در و پنجره‌های «PVC» و «UPVC» افزایش می‌یابد و هم‌اکنون شاهد رکود در بازار لوله و پروفیل‌های فولادی هستیم. این مسئله، یک تهدید جدی برای تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی تلقی می‌شود و از این رو باید تهمیدات لازم جهت تامین کافی ورق مورد نیاز فعالان این صنعت اندیشیده شود.
به عنوان یکی از مدیران قدیمی و باتجربه در صنعت فولاد، چه راهکارهایی جهت رفع این موانع پیشنهاد می‌کنید؟
صدور مجوزهای بی‌رویه برای راه‌اندازی واحدهای کوچک‌مقیاس و به نوعی زیرپله‌ای، باعث ایجاد رقابت منفی در بازار لوله و پروفیل فولادی شده است. از طرفی، عدم نظارت کافی بر کیفیت تولیدات این واحدها، ممکن است منجر به خسارت‌های جبران‌ناپذیری در ساختمان‌ها و پروژه‌های عمرانی شود. بنابراین به نظر می‌رسد دولت و وزارت صمت باید یک تغییر نگرش جدی در نحوه صدور مجوزهای فولادی به ویژه صنایع پایین‌دستی فولاد ایجاد کند. از سوی دیگر، اگر ارز کافی از سوی دولت و بانک مرکزی به منظور واردات مواد اولیه در اختیار تولیدکنندگان لوله و پروفیل فولادی کشور قرار بگیرد، افراد می‌توانند نسبت به واردات ورق با قیمت مناسب‌تر و فروش محصول نهایی با قیمت تمام شده کمتر اقدام کنند که این مسئله در نهایت به نفع فعالان صنعت لوله و پروفیل خواهد بود.
انتهای پیام//
