ابراهیم مرشد اسکی در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات آنلاین» مطرح کرد: فعالیت شرکت پارس چرخش باختر در زمینه بازیافت پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی است که حاوی فلزات آهنی، غیر آهنی و گران‌بها نیز می‌شود. بازیافت الکترونیک در داخل کشور، مقوله نو و جدیدی به شمار می‌آید که از حدود ۱۰ سال پیش آغاز شده است. تامین مواد اولیه، در حال حاضر مهم‌ترین چالشی است که در این صنعت با آن مواجه هستیم و از آنجایی که شناخت لازم برای جمع‌آوری و بازیافت پسماندهای الکترونیکی در داخل کشور وجود ندارد، بنابراین در مزایدههای خرید پسماند که از طریق سازمان‌های مختلف برگزار می‌شود و همچنین خرید ضایعات شهری، با مشکل مواجه هستیم.
ضرورت جداسازی ضایعات آلومینیومی
وی افزود: مدتی است که ضایعات الکتریکی و الکترونیکی (حاوی مقادیر مشخصی آلومینیوم) از سایر ضایعات جداسازی نمی‌شود و مزایدههای این ضایعات همراه با سایر پسماندها برگزار می‌شود. برای مثال، قطعات کامپیوتری و جانبی آن باید همراه میز و یا صندلی خریداری شود و این در حالی است که ما به دنبال فلزات غیر آهنی موجود در این ضایعات به ویژه آلومینیوم هستیم و سایر پسماندها، هیچ کارایی برای ما ندارد. از سوی دیگر، در مزایده‌هایی که در این زمینه انجام می‌شود، هیچ پیگیری در زمینه مجوزهای زیست‌محیطی شرکت‌های حاضر نمی‌شود و مسائل مالی، ملاک شرکت در این مزایده‌ها است. در واقع هر شخصی که از توانایی مالی بیشتری برخوردار باشد، برنده این مزایده‌ها خواهد شد و این در حالی است که مجوزهای زیست‌محیطی لازم را ندارد. بر همین اساس، بخش باارزش این پسماندها همچون تجهیزات دیجیتال به مزایده عمومی گذاشته می‌شود و بخش تخصصی آن‌ها مانند لامپ‌های مهتابی که خریدار ندارد، به شرکت‌هایی که با مجوز زیست‌محیطی در حال فعالیت هستند، اختصاص داده می‌شود. تعداد شرکت‌هایی که به صورت قانونمند در این مزایدات شرکت می‌کنند، شاید به تعداد انگشت‌های دست هم نرسد و این در حالی است که طبق قانون، این شرکت‌ها باید مواد اولیه کافی را جهت بازیافت در اختیار داشته باشند.
مدیرعامل شرکت پارس چرخش باختر در خصوص فرایند بازیافت پسماندهای آلومینیومی، بیان کرد: قطعات و قسمت‌های آلومینیوم جدا شده از بردهای الکترونیکی، پس از جداسازی از سایر قراضه‌ها و دسته‌بندی مناسب، در داخل کوره شارژ می‌شوند. در صورتی که قراضه‌ها آلوده و یا حاوی روکش رنگی باشند، با پیشگرم کردن کوره سعی می‌شود که این آلودگی‌ها زدوده و رفع شوند. هدف از اجرای این کار، بازیابی و کاهش تلفات فلز است. در مرحله بعدی، عملیات ذوب آغاز می‌شود و از آنجایی که برای ذوب آلومینیوم از کوره‌های مختلفی استفاده می‌شود، به نظر می‌رسد با توجه به پایین بودن نقطه ذوب آلومینیوم، بهتر است برای این کار از کوره‌های زمینی و دوار استفاده شود؛ چراکه این کوره‌ها، گزینه ارزان قیمت و معقولی برای ذوب و بازیافت فلز آلومینیوم محسوب می‌شوند. در ادامه پس از اینکه قراضه‌های آلومینیوم ذوب شدند، فلاکس‌های نمکی و پوششی مناسب برای جداسازی آلاینده‌های مذاب مانند اکسیدهای فلزی و ناخالصی‌ها به مذاب اضافه می‌شوند و پس از خالص‌سازی، مذاب درون قالب ریخته می‌شود تا به صورت شمش درآید.
مرشد اسکی در همین راستا تصریح کرد: البته باید در نظر داشت که با توجه به منشاء آلومینیوم (از انواع پسماندهای الکتریکی و الکترونیکی)، ممکن است فرایند ریخته‌گری و قالب‌گیری نیز متفاوت باشد. برای مثال، آلیاژ آلومینیوم موجود در لامپ‌های کم مصرف LED با آلیاژ آلومینیوم موجود در هیت سینک کامپیوتر متفاوت است. بر همین اساس با توجه به نیاز مشتری و برای مثال اگر قرار باشد یک سیلندر خودرو تولید شود، باید یک تا دو عملیات دیگر در فرایند تولید انجام شود تا قطعه مورد با بهترین کیفیت مورد نظر به دست آید. همین مسئله در خصوص فلز مس نیز تعریف شده و البته مراحل تولید با توجه به آلیاژهای موجود، متفاوت از یکدیگر است.
نیازمند نگاه ویژه دولت به صنعت بازیافت هستیم
وی در ادامه ضمن انتقاد از حمایت نکردن دولت از بخش خصوصی، عنوان کرد: علی‌رغم اینکه دولت‌های مختلف جهان از فعالان این صنعت حمایت ویژه‌ای می‌کنند که نمونه آن را در کشور ژاپن و المپیک توکیو شاهد بوده‌ایم و مدال‌های رنگارنگ با استفاده از بازیافت قطعات الکتریکی و الکترونیکی تولید شدند اما متاسفانه در داخل کشور، هیچ حمایتی از فعالان این صنعت نمی‌شود و فرهنگ‌سازی لازم در جامعه نیز در این خصوص شکل نگرفته است. جالب است که مردم ژاپن داوطلبانه نسبت به تحویل تجهیزات و لوازم الکترونیک مستهلک خود اقدام کردند تا المپیک در این کشور، به بهترین شکل ممکل برگزار شود. این در حالی است که با توجه به تورم و مشکلات اقتصادی و معیشتی در کشور، مردم تا حد امکان نسبت به نگهداری گوشی‌های تلفن همراه و تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی خود کوشا هستند و این مسئله در تمام زمینه‌ها نیز دیده می‌شود. در حال حاضر قیمت برد موبایل، ۵۰۰ هزار تومان تا یک میلیون و ۲۰۰ هزار تومان به ازای هر کیلوگرم است. با توجه به این قیمت، مشخص است که افراد تمایلی به بازیافت آن نداشته باشند. واقعیت امر این است که ما انتظار چندانی از دولت نداریم و اگر مجوزهای زیست‌محیطی لازم در مزایدههای قانونی در نظر گرفته شود، هیچ درخواست دیگری نخواهیم داشت اما متاسفانه این مهم هیچ گاه اتفاق نیفتاده است و همان طور که پیش‌تر اشاره شد، مسائل مالی مهم‌تر از زیست‌محیطی در این زمینه است.
مدیرعامل شرکت پارس چرخش باختر در ادامه به وضعیت بازار ضایعات الکتریکی و الکترونیکی اشاره کرد و گفت: شرایط بازار داخلی این صنعت به دو فاکتور مهم قیمت جهانی فلزات و نرخ ارز در داخل بستگی دارد. این دو عامل همواره منجر به نوسان قیمت فلزات اساسی در بازار داخلی شده است و برای مثال زمانی که ما شاهد کاهش چشمگیر قیمت فلزات اساسی در بازارهای جهانی بوده‌ایم، از آنجایی که نرخ دلار در داخل دائما در حال نوسان است، بنابراین قیمت فلزات در بازار داخلی افزایش پیدا می‌کند. از سوی دیگر، نشست‌هایی که در زمینه برجام و توافقات هسته‌ای در حال برگزاری است نیز منجر به رکود نسبی و توقف معاملات در بازارهای مختلف به ویژه فلزات اساسی شده است و همه در انتظار نتیجه نهایی این رایزنی‌ها هستند. در حال حاضر، تقاضا در سطح بازار به شدت افت پیدا کرده است و با توجه به نوسان قیمت فلزات مانند آلومینیوم، معاملات کلان در سطح بازار صورت نمی‌پذیرد.
مدیریت تولید همزمان با قطعی برق
مرشد اسکی در خصوص قطعی برق واحدهای صنعتی طی سه ماه اخیر، اذعان کرد: خوشبختانه با توجه به اطلاع‌رسانی قبلی که در این زمینه انجام شد، با مشکلات کمتری نسبت به سالیان قبل که بدون اطلاع برق واحدهای صنعتی را قطع می‌کردند، مواجه شدیم. قطعی یک روزه برق در طول هفته، باعث شد تعدادی از تولیدکنندگان نسبت به فعالیت در روزهای تعطیل و جمعه اقدام کنند اما از آنجایی که ما با کمتر از ۲۰ درصد ظرفیت اسمی خود در حال فعالیت هستیم، بنابراین فعالیتی در این روزها نداشتیم و توانستیم شرایط را مدیریت کنیم.
وی در ارتباط با افزایش دستمزد نیروی انسانی در سال جاری، تاکید کرد: در حالت کلی می‌توان گفت افزایش بیش از ۵۰ درصدی حقوق، نه تنها برای نیروی انسانی چاره‌ساز نبود بلکه کارفرمایان را هم در تنگنا قرار داد؛ چراکه همزمان با افزایش تورم، قیمت مسکن، کالاهای اساسی و … نیز رشد پیدا کرد و از سوی دیگر، کارفرمایان نیز ناچار به پرداخت افزایش حق بیمه و مالیات بیشتر شدند. در کنار آن، قیمت‌های جانبی همچون غذا و سرویس رفت و آمد نیز رشد پیدا کرده است و بر همین اساس می‌توان گفت این افزایش حقوق، بیشتر شرایط کارفرمایان را دستخوش تغییرات فراوانی کرد.
تحریم، نقش چندانی در صنعت بازیافت ندارد
مدیرعامل شرکت پارس چرخش باختر ضمن اشاره به اهمیت رفع تحریم‌ها، گفت: صنعت بازیافت فلزات به دلیل اینکه مواد اولیه آن داخلی بوده است، نسبت به تحریم کمترین تاثیرپذیری را دارد و در واقع ما نیازی نداریم که ضایعات را از خارج از کشور وارد کنیم. البته در یک برهه زمانی، واردات براده‌های آهن صورت می‌پذیرفت. به طور کلی اگر در صنعت کشور بتوانیم مقوله چالش تامین مواد اولیه را به صورت کامل رفع کنیم، در خصوص تحریم‌ها، نگرانی خاصی وجود نخواهد داشت. زمانی که تحریم‌ها تشدید می‌شوند، بحث مدیریت پسماند که یک بخش آن بازیافت است، تقویت می‌شود و به ضایعات به عنوان یک ماده ارزشمند نگاه می‌شود اما امیدوار هستیم مذاکرات اخیر به نتیجه مطلوب دست پیدا کند تا شاهد ادامه و حتی تشدید تحریم‌های ظالمانه علیه کشور نباشیم.
مرشد اسکی در پایان یادآور شد: حمایت از بازیافت کنندگان فلزات اساسی، ضرورتی است که باید در دستور کار دولت و مسئولان ذی‌ربط قرار بگیرد؛ چراکه می‌تواند نقش بسزایی در کاهش مشکلات زیست‌محیطی و همچنین معدنی داشته باشد. همچنین، از آنجایی که واردات برخی فلزات استراتژیک که کاربرد نظامی دارند، به داخل کشور انجام نمی‌شود و از جمله آن‌ها می‌توان به تانتالیوم و ایندیوم اشاره کرد، بنابراین اگر دولت از صنعت بازیافت حمایت کند، می‌توانیم نسبت به استخراج این فلزات نادر از تجهیزات و قطعات الکترونیکی اقدام کنیم. این صنعت می‌تواند نقش موثری در اقتصاد کشور داشته باشد و امیدوار هستیم در آینده نزدیک شاهد رونق هرچه بیشتر آن باشیم.
