صادرات آلومینیوم ایران عمدتا به شمشهای خالص تعلق دارد.
با این وجود هر ساله غیر از محصولات بالادستی، محصولات میاندستی و پاییندستی آلومینیوم که از ارزش افزوده بیشتری برخوردار هستند، در صادرات نیز نقش دارند. در این بین، ورقهای آلومینیومی اصلیترین محصول صادراتی از حلقههای میاندستی و پاییندستی صنعت آلومینیوم کشور محسوب میشوند.
صنعت آلومینیوم ایران عمدتا از نبود بازار کافی برای محصولات بالادستی رنج میبرد که این امر وابسته به تولید داخلی پاییندست است. بازار محدود محصولات بالادستی آلومینیوم در ایران سبب شده تا در سالهای گذشته بخش قابل توجهی از این محصولات ، شامل انواع شمشهای آلومینیومی به بازارهای بینالمللی صادر شود. در همین حین نیز بخش قابل توجهی از واردات آلومینیومی ایران را شمشهای آلومینیومی تشکیل میداد. این امر حاکی از عدم کیفیت مناسب محصولات بالادستی ایرانی یا عدم تنوع کافی آنها در ترکیب شیمیایی (خصوصا در انواع آلیاژی) و شکل و ابعاد است. از این رو، محدود بودن بازار محصولات آلومینیومی بالادستی ایران را عمدتا میتوان ناشی از عدم سطوح کیفی مناسب محصولات عرضه شده در بازار داخل دانست.
با این وجود، نیمهساختههای آلومینیومی بخش مهمی از صادرات ایران را به خود اختصاص میدهند که سال گذشته بیش از ۲۸هزار تن از آنها به اقصی نقاط جهان صادر شد. نمودار ۱، سهم هر یک از محصولات نیمهساخته آلومینیومی را در بازارهای صادراتی ایران برای سال گذشته نشان میدهد.
همانطور که در نمودار قابل مشاهده است، ورق آلومینیومی بیشترین سهم از نیمهساختههای صادراتی را در اختیار داشت؛ در سال گذشته ورقهای آلومینیومی صادراتی ایران به حدود ۱۶ هزار تن رسید. پس از ورقهای آلومینیومی، فویل با رقم ۲٫۱ هزار تن، بیشترین نیمهساخته آلومینیومی بود که ایران به بازارهای بینالمللی صادر کرد و سهمی در حدود ۱۰ درصد از صادرات نیمهساختههای آلومینیومی را داشت. پس از محصولات تخت، محصولات اکستروژن و سیموکابل هر کدام به مقدار ۱٫۴ هزار تن در ردههای بعدی از صادرات نیمهساختهها قرار گرفتند. این مقدار از صادرات محصولات اکستروژن در حالی بود که حلقه اکستروژن از زنجیره تأمین صنعت آلومینیوم کشور، دارای بیشترین ظرفیت است. بنا به اطلاعات منتشر شده، مجموع ظرفیتهای واحدهای اکستروژن آلومینیوم کشور تا اوایل سال ۹۵ به بیش از ۵۰۰ هزار تن میرسید. در حالی که همین رقم برای انواع محصولات تخت آلومینیومی مقداری کمتر از ۱۸۰ هزار تن بود. از این رو میتوان اذعان داشت که در بخش صادرات، واحدهای تولیدکننده محصولات تخت عملکرد بهتری نسبت به واحدهای اکستروژن از خود نشان دادهاند.
بنا به آمار صادرات گمرک جمهوری اسلامی ایران، ارزش صادرات محصولات تخت آلومینیومی ایران به بیش از ۳۷ میلیون دلار رسید که حاکی از متوسط قیمت صادراتی ۲٫۰۵ هزار دلار بر تن بود. همین رقم برای محصولات واحدهای اکستروژن عدد ۳ میلیون دلار را نشان داد که با توجه به تناژ صادراتی این قبیل از محصولات، میتوان متوسط قیمت صادراتی نزدیک به محصولات تخت، یعنی ۲٫۱ هزار دلار بر تن را برآورد کرد. گفتنی است که در بین محصولات پاییندستی صادراتی ایران، سیموکابل و پس از آن مفتول دارای بیشترین مقدار ارزش واحد بودند. براساس آمار منتشر شده، مقدار ارزش واحد برای مفتول آلومینیومی و کابلهای آن بهترتیب در حدود ۲٫۹ و ۳٫۲ هزار دلار بر تن محاسبه شد. گرچه ارزش واحد بالای این قبیل از محصولات ایرانی میتواند نقش بهسزایی در ارزآوری صنعت آلومینیوم کشور ایفا کند، ولی وجود رقیب بسیار بزرگی مثل بحرین در منطقهکه یکی از برترین مفتولسازان آلومینیومی در جهان بهشمار میرود، رقابت را برای ایران در بازارهای بینالمللی این محصول میتواند دشوار کند.