انتظار می‌رود بازار لیتیوم در سال ۲۰۲۵ به دلیل کاهش تولید، تغییر در الگوهای تقاضا و تنش‌های ژئوپلیتیکی با چالش‌های جدی روبه‌رو شود. این عوامل احتمالا تغییرات عمده‌ای در ساختار بازار ایجاد کرده و بر استراتژی‌های قیمت‌گذاری و زنجیره‌های تامین تاثیر خواهند گذاشت.

به گزارش پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» و به نقل از موسسه «Fastmarkets»، پس از سال‌ها مازاد عرضه، بازار جهانی لیتیوم در سال ۲۰۲۵ با کمبود عرضه مواجه خواهد شد. کاهش تولید در سال گذشته و بهبود تقاضا از سوی برخی فعالان بخش پایین‌دستی، از سال جاری تاثیر خود را نشان خواهد داد و در نتیجه بازار با کسری رو‌به‌رو خواهد شد.

علی‌رغم این پیش‌بینی، بسیاری از فعالان بازار از اظهار نظر قطعی در مورد چشم‌انداز سال ۲۰۲۵ خودداری می‌کنند و تاکید دارند که سال جاری با ابهامات فراوانی رو‌به‌رو است.

با وجود پتانسیل تولید قابل‌توجهی که می‌تواند در عرض چند هفته نیازهای جدید بازار را پاسخ دهد، پروژه‌های کم‌هزینه‌ای که امسال به بهره‌برداری می‌رسند و تنش‌های تجاری میان ایالات متحده آمریکا و چین که عدم قطعیت را به همراه داشته است، بازار لیتیوم امکان دارد در سال ۲۰۲۵ نیز با چالش‌های فراوانی دست‌وپنجه نرم کند.

آیا دوره کنونی مازاد عرضه به پایان می‌رسد؟

بازار لیتیوم طی چند سال گذشته با مازاد عرضه مواجه بوده است که بخشی از آن به انتظارات مربوط به افزایش تقاضا در پی گذار به انرژی‌های تجدیدپذیر برمی‌گردد.

براساس تحقیقات تیم «Fastmarkets»، تولید لیتیوم در سطح جهانی از کمی بیش از ۷۳۷ هزار تن در سال ۲۰۲۲، به نزدیک ۱.۲ میلیون تن در سال ۲۰۲۴ افزایش یافت (بر مبنای معادل لیتیوم کربنات LCE). این افزایش تولید عمدتا با افزایش تقاضا هم‌راستا بود اما پذیرش کندتر از انتظار خودروهای برقی بر بازار تاثیر گذاشت و به مازاد عرضه منجر شد.

براساس برآوردهای تیم تحقیقاتی «Fastmarkets»، بازار لیتیوم در سال ۲۰۲۳ با مازاد حدود ۱۷۵ هزار تنی مواجه بود و بر اساس داده‌های موجود، در سال ۲۰۲۴ به تقریبا ۱۵۴ هزار تن رسید. با این حال تحلیلگران و فعالان بازار بر این باورند که در سال جاری میلادی، تراز میان عرضه و تقاضا به شدت تغییر خواهد کرد. پیش‌بینی می‌شود که مازاد عرضه در سال جاری به ۱۰ هزار تن کاهش یابد و در سال ۲۰۲۶ به کسری یک هزار و ۵۰ تنی منجر شود.

پل لاستی، رئیس بخش تحلیل مواد اولیه در موسسه «Fastmarkets» اظهار داشت: شرایط بازار لیتیوم، به‌ ویژه در نیمه دوم سال ۲۰۲۴، باعث احتیاط بیشتر تولیدکنندگان در چین و دیگر نقاط جهان شد.

در استرالیا، کاهش تولید از ماه ژانویه ۲۰۲۴ شروع شد و در طول سال شدت گرفت. شرایط بازار لیتیوم منجر شد بسیاری از معدن‌کاران این کشور فعالیت‌های تولیدی خود را متوقف و بسیاری از تاسیسات خود را وارد فاز تعمیر و نگهداری کنند و همچنین بسیاری از طرح‌های توسعه‌ای خود را نیز به حالت تعلیق درآورند.

در چین نیز تولیدکنندگان از افت قیمت‌ها در سال ۲۰۲۴ در امان نبودند؛ به طوری که این افت شدید قیمت‌ها همراه با هزینه‌های بالای تولید، منجر به تعطیلی یکی از بزرگ‌ترین معادن لیپدولیت چین در ماه سپتامبر سال گذشته میلادی شد.

دیدگاه‌های متفاوت در خصوص تراز عرضه و تقاضا

روند تعادل در عرضه و تقاضا تا حد زیادی تحت تاثیر رشد سالانه نسبتا پایدار در پذیرش خوردوهای برقی (با پیش‌بینی رشد ۲۹ درصدی در سال ۲۰۲۴) و گسترش سریع سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی قرار گرفته است که انتظار می‌رود رشد آن از ۲۵ درصد در سال ۲۰۲۴، به ۳۷ درصد در سال جاری میلادی برسد.

برخی از فعالان بازار نیز دیدگاه مشابهی را مبنی بر اینکه بازار لیتیوم در کوتاه‌مدت تا میان‌مدت می‌تواند به تعادل بیشتری در عرضه و تقاضا برسد، مطرح کردند. بنا بر گفته یکی از معامله‌گران، شرایط بازار طی چند سال اخیر به دلیل قیمت‌های پایین و مازاد عرضه پایدار نبوده است.

وی خاطرنشان کرد: در حال حاضر از سمت عرضه شاهد تغییرات مثبتی بوده‌ایم. با این حال، باید منتظر ماند و دید که آیا در طول سال ۲۰۲۵، تقاضا نیز بهبود خواهد یافت یا خیر.

با این وجود، این دیدگاه مورد تایید همگان نیست زیرا برخی تحلیلگران همچنان نسبت به وضعیت عرضه در سال جاری میلادی دیدگاهی بدبینانه دارند؛ به طوری که برخی از فعالان بازار فیزیکی با در نظر گرفتن عوامل ژئوپلیتیکی، دیدگاه محتاطانه‌تری نسبت به سال ۲۰۲۵ اتخاذ کرده‌اند.

نوسانات قیمت لیتیوم

قیمت لیتیوم در اکثر هفته‌های سال ۲۰۲۴ به دلیل مازاد عرضه با کاهش شدیدی مواجه شد؛ در حالی که طی سال‌های ۲۰۲۱ تا ۲۰۲۳ روندی صعودی داشت و به بالاترین رکوردهای تاریخی خود رسیده بود. افت قیمت نمک‌های لیتیوم تا اواخر سال ۲۰۲۴ ادامه داشت و کاهش تقاضای خودروهای برقی، مازاد عرضه و افزایش هزینه‌های تولید باتری این روند را تشدید کرد.

بر اساس ارزیابی موسسه «Fastmarkets»، قیمت لیتیوم هیدروکسید در بازار نقدی، تحویل تا بنادر چین، ژاپن و کره جنوبی (cif) در روز ۱۲ نوامبر سال ۲۰۲۴ به هشت تا ۹ دلار به ازای هر کیلوگرم رسید که پایین‌ترین سطح قیمت برای لیتیوم هیدروکسید با گرید باتری در این منطقه از زمان آغاز قیمت‌گذاری این موسسه در سال ۲۰۱۷ به شمار می‌رود.

با این حال، از روز ۱۲ نوامبر ۲۰۲۴ تاکنون، قیمت لیتیوم هیدروکسید اندکی بهبود یافته است. بر اساس آخرین ارزیابی موسسه «Fastmarkets»، قیمت لیتیوم هیدروکسید مونوهیدرات با حداقل ۵۶.۵ درصد لیتیوم هیدروکسید، گرید باتری، حمل و بیمه تا بنادر چین، ژاپن و کره جنوبی (cif) در روز جمعه ۳۱ ژانویه ۲۰۲۵، در محدوده ۸۰۰ تا یک هزار و ۱۰۰ دلار به ازای هر کیلوگرم تعیین شد.

با وجود بهبود قیمت‌ها، فعالان بازار باور دارند که سطوح فعلی همچنان به میزان قابل‌توجهی پایین‌تر از حدی است که بتواند توسعه پروژه‌های جدید تولید لیتیوم را توجیه کند.

تعدیل در بازار نزولی

در ماه ژانویه ۲۰۲۴، شرکت آمریکایی «Albemarle» تصمیم گرفت سرمایه‌گذاری در پروژه پالایشگاه لیتیوم خود در ایالات متحده آمریکا را به تعویق بیندازد و هم‌زمان هزینه‌های تولید و تعداد کارکنان خود را کاهش دهد که نشانه‌هایی از ادامه روند افت قیمت لیتیوم بود.

بلافاصله پس از تصمیمات شرکت «Albemarle»، شرکت استرالیایی «Liontown Resources» اعلام کرد که در راستای کاهش هزینه‌های تولید، ممکن است برنامه توسعه و افزایش ظرفیت پروژه لیتیوم «Kathleen Valley» خود را به تعویق بیندازد.

با این حال، فعالان بازار معتقدند که علاوه بر تعویق طرح‌های توسعه‌ای، ظرفیت‌های عملیاتی فعلی نیز باید به شکل گسترده‌تری کاهش یابند تا بازار به تعادل لازم در عرضه و تقاضا دست یابد.

در نهایت، ماه سپتامبر ۲۰۲۴ بود که بازار به طور جدی شاهد کاهش ظرفیت‌های تولیدی بود؛ درست زمانی که یکی از تولیدکنندگان بزرگ چینی، فعالیت یکی از بزرگ‌ترین معادن لیپدولیت خود را متوقف کرد و به دنبال آن، سه واحد فرآوری وابسته نیز تعطیل شدند.

در سه ماهه پایانی سال ۲۰۲۴، اخبار بیشتری درباره کاهش ظرفیت‌های تولیدی منتشر شد و هم‌زمان، پروژه‌های توسعه‌ای بیشتری، به‌ویژه در غرب به حالت تعویق درآمدند.

دو شرکت استرالیایی «Pilbara Minerals» و «Mineral Resources» که در حوزه تولید اسپودومن فعالیت دارند، اعلام کردند که به دلیل کاهش قیمت‌ها و مازاد عرضه، یکی از واحدهای تولیدی خود را در سال ۲۰۲۵ تعطیل خواهند کرد.

لاستی اظهار داشت: برای برخی شرکت‌های غربی، بازار نزولی چیزی جز تلاش برای بقا نیست؛ برخی از آن‌ها برای عبور از این رکود به‌ شدت دچار مشکل خواهند شد و ممکن است همانند سال‌های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰ قربانی شرایط بد بازار شوند.

بنا بر گزارش‌ها، با قیمت‌های فعلی نمک لیتیوم و اسپودومن در بازار نقدی، فشار زیادی بر تولیدکنندگان لیتیوم وارد شده است. در نتیجه، بسیاری از تولیدکنندگان (چه از منابع سنگ سخت و چه از شورابه) مخارج سرمایه‌ای خود را برای سال جاری کاهش داده‌اند که این امر به نوبه خود باعث شده است برای امسال کاهش عرضه پیش‌بینی شود.

عرضه می‌تواند به سرعت افزایش یابد

با وجود اینکه افت قیمت‌ها باعث کاهش تولید شده است، برخی از فعالان بازار در خصوص اینکه این کاهش تولید تا چه اندازه بر بازار تاثیر خواهد گذاشت، محتاط هستند زیرا بسیاری از واحدهای تولیدی می‌توانند فعالیت‌های خود را به سرعت از سر گیرند.

یکی از مصرف‌کنندگان با بیان اینکه سرعت بازگرداندن دارایی‌های تولیدی به چرخه فعالیت را نیز باید در محاسبات لحاظ کرد، افزود: مطابق اطلاعات موجود، ازسرگیری کامل تولید در معادن لپیدولیت چین تنها چند هفته زمان می‌برد.

این مصرف‌کننده شرایط مشابهی را برای پروژه‌های اسپودومن استرالیا که به حالت تعلیق درآمده‌اند، پیش‌بینی کرده است. شرکت‌های «Pilbara» و «MinRes» که مالک این پروژه‌ها هستند نیز تاکید کرده‌اند که این واحدهای تولیدی می‌توانند در مدت زمان نسبتا کوتاهی به چرخه تولید بازگردند زیرا آن‌ها مایلند که نسبت به نوسانات قیمتی آینده آمادگی لازم را برای واکنش داشته باشند.

این امر با توجه به اینکه شرایط مشابهی طی سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ رقم خورده بود، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. در مجموع، هرگونه تغییر ناگهانی در قیمت‌ها می‌تواند بر پیش‌بینی تعادل عرضه و تقاضا در سال ۲۰۲۵ تاثیر بگذارد.

لاستی در این راستا مطرح کرد: اگرچه انتظار می‌رود عرضه در سال ۲۰۲۵ محدودتر شود اما موسسه «Fastmarkets» انتظار بهبود چشمگیری در قیمت‌ها را ندارد زیرا موجودی بالای زنجیره تامین (به‌ ویژه در چین) و همچنین توانایی برخی ظرفیت‌های غیرفعال برای بازگشت سریع به چرخه تولید باعث خواهد شد بازار نسبت به کسری عرضه از خود مقاومت نشان دهد.

تاثیر تنش‌های ژئوپلیتیکی بر بازار لیتیوم

با پایان یافتن انتخابات ریاست‌جمهوری ایالات متحده آمریکا در ماه نوامبر ۲۰۲۴، بحث‌های مربوط به بازار کامودیتی‌ها عموما حول محور تنش‌های تجاری میان چین و آمریکا بوده است. با توجه به اینکه چین از ظرفیت بالایی در پالایش لیتیوم برخوردار است و همچنین از مصرف‌کنندگان اصلی این فلز به شمار می‌رود، انتظار می‌رود افزایش تنش‌های ژئوپلیتیکی بر صنعت لیتیوم بی‌تاثیر نباشد.

چین در حال حاضر نیز در چندین بازار مواد معدنی حیاتی، سیاست‌های سخت‌گیرانه‌ای را در پیش گرفته و محدودیت‌هایی بر صادرات اعمال کرده است. صنعت لیتیوم نیز در اوایل سال جاری میلادی برای اولین بار با پیامدهای جنگ تجاری روبه‌رو شد.

در روز دوم ژانویه ۲۰۲۵، وزارت بازرگانی چین اعلام کرد که در حال بررسی اعمال محدودیت بر صادرات فناوری‌های مرتبط با تولید نمک لیتیوم و تولید مواد کاتدی از جمله لیتیوم آهن فسفات (LFP) و لیتیوم منگنز آهن فسفات (LMFP) است.

این محدودیت‌های صادراتی می‌تواند زنجیره تامین باتری‌های لیتیوم‌یونی را به طور چشمگیری تحت تاثیر قرار دهد زیرا چین در این حوزه پیشتاز است و بسیاری از شرکت‌های غربی برای توسعه پروژه‌های خود به دانش و تخصص چین نیاز دارند.

شرکت‌های چینی فعال در حوزه تولید باتری از جمله «CATL»، «Gotion» و «EVE Energy»، برنامه‌هایی برای همکاری با شرکت‌های غربی و راه‌اندازی خطوط مشترک تولید باتری خودروهای برقی در خارج از چین اعلام کرده‌اند. با این حال، اعمال محدودیت‌های صادراتی می‌تواند این توافقات را به چالش بکشد.

یکی از معامله‌گران عنوان کرد: با توجه به برتری چین در تولید (LFP)، ممنوعیت‌های صادراتی می‌تواند پیامدهای قابل‌توجهی برای خودروسازان غربی که قصد دارند از این فناوری در خودروهای خود استفاده کنند، به همراه داشته باشد.

ایالات متحده آمریکا هنوز هیچ‌گونه اقدام تلافی‌جویانه‌ای در خصوص لیتیوم در پیش نگرفته و تنها به سیاست‌های فعلی مرتبط با قانون کاهش تورم متکی بوده است.

با این حال، وزارت دفاع آمریکا در اوایل ماه ژانویه ۲۰۲۵، شرکت «CATL» را در فهرست شرکت‌های نظامی چین (CMC) قرار داد و آن را شرکتی مرتبط با ارتش چین معرفی کرد.

اگرچه قرارگیری در این لیست مانع از همکاری نهادهای آمریکایی و دیگر سازمان‌های دولتی با شرکت «CATL» نخواهد شد اما می‌تواند زمینه‌ساز اقداماتی مانند اعمال تحریم از سوی سایر بخش‌های دولت فدرال باشد.

از طرفی، همچنان مشخص نیست که در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ تحریمی اعمال خواهد شد یا خیر اما به نظر می‌رسد فعالان بازار با دقت اوضاع را رصد کرده و رویکردی محتاطانه در پیش گرفته‌اند.

یکی از مصرف‌کنندگان مطرح کرد: با توجه به وضعیت فعلی بازار لیتیوم، اگر این فلز گرفتار جنگ تجاری آمریکا و چین شود، پیامد‌های مخربی به‌ ویژه در اروپا به همراه خواهد داشت.

در پایان یکی از معامله‌گران یادآور شد: به نظر می‌رسد سال جاری نیز سال پر نوسانی برای لیتیوم باشد.

انتهای پیام//