یک کارشناس بازار فولاد گفت: به دلیل تعطیلی واحدهای کوچک مصرف‌کننده فولادهای آلیاژی ازجمله قطعه‌سازان، بازار این نوع فولادها در حال حرکت به سمت عمده‌فروشی است و به تدریج، خرده‌فروشی از بین می‌رود.
محمدحسین بابالو در گفت‌وگو با خبرنگار پایگاه خبری و تحلیلی «فلزات‌آنلاین» در خصوص وضعیت بازار فولادهای آلیاژی در کشور اظهار داشت: به طور معمول فعالان بازار، به فولادهای آلیاژی فولادهای خاص اطلاق می‌کنند زیرا ترکیب و خواص بسیار متفاوتی نسبت به فولادهای معمولی دارند و به همین دلیل از بازار چندان گسترده‌ای از نظر تناژ نسبت به فولادهای معمولی برخوردار نیستند. به همین دلیل کوچک بودن بازار مصرف، موضوعاتی مانند واسطه‌گری در این حوزه نسبت به محصولات ساختمانی کمتر به چشم می‌خورد.
در حال حاضر، در زمینه محصولات فولاد آلیاژی سه تولیدکننده اصلی در کشور فعالیت می‌کنند که مهم‌ترین آن، شرکت فولاد آلیاژی ایران است و محصولات نسبتا با کیفیتی تولید می‌کند.
وی افزود: تولید فولادهای آلیاژی با توجه به فروآلیاژهایی که در آن‌ها مورد مصرف قرار می‌گیرد، از قیمت تمام شده بالاتری در مقایسه با فولادهای معمولی برخوردار هستند. ضمن اینکه به دلیل نوسانات نرخ ارز و وارداتی بودن برخی از مواد مصرفی و فروآلیاژها، این محصولات نوسانات قیمت تمام شده بالاتری دارند.
کارشناس بازار فولاد اضافه کرد: ویژگی‌های صنعتی هر کشور، عامل بسیار تاثیرگذاری در بازار مصرف و تقاضای واقعی فولادهای آلیاژی به شمار می‌رود. به عبارت بهتر، هر اندازه که شرایط تولید این محصولات دشوارتر باشد، تقاضای کمتری نیز در بازار نسبت به محصولات آلیاژی دیده می‌شود. البته تجربه نشان داده است که نوسان قیمت فولادهای آلیاژی نیز تقریبا با نوسان قیمت فولادهای ساختمانی ارتباط دارد اما در عین حال تولید این دو محصول، از نظر فنی فرآیند متفاوتی را طی می‌کند. کشور ما در سال‌های گذشته یک تولیدکننده نسبتا خوب محصولات آلیاژی به شمار می‌رفت اما برای صادرات باید مشکلاتی مانند حمل‌ونقل و بازگشت ارز حاصل از آن را در این زمینه لحاظ کرد.
وی در خصوص سهم بازار داخلی و وارداتی محصولات آلیاژی، عنوان کرد: در سال‌های گذشته که وضعیت برای واردات این محصولات نسبتا مناسب بود، حجم واردات ممکن بود به حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از تقاضای بازار برسد اما در حال حاضر شرایط بسیار متفاوت است. زیرا برآورد دقیقی از حجم این بازار شامل تولید، واردات و مصرف وجود ندارد. در این شرایط، با توجه به حجم مصرف، تولید برخی از انواع فولادهای آلیاژی در کشور از توجیه اقتصادی برخوردار نیست و ممکن است نیاز متقاضیان از طریق واردات تامین شود. ضمن اینکه بالا بودن قیمت مواد اولیه این محصولات نیز عامل مهم دیگری برای توجیه‌پذیر نبودن تولید آن‌ها در کشور به شمار می‌رود.
این کارشناس بازار فولاد متغیر بودن شرایط تولید و مصرف فولادهای آلیاژی را یکی از عوامل غیرقابل پیش‌بینی بودن این بازار دانست و خاطرنشان کرد: با وجود تحریم‌های فولادی، کاهش تقاضای عمده‌ای در این زمینه رخ نداد اما در برخی صنایع، به ویژه صنعت خودرو و یا قالب‌سازی، کاهش تقاضا مشاهده می‌شود. این تغییرات باعث می‌شوند که بازار محصولات آلیاژی به شدت پرنوسان باشد و به این موضوع باید هزاران نوع فولاد آلیاژی را نیز اضافه کرد به پیچیدگی بازار افزوده است. در این شرایط برخی از مصرف‌کنندگان بزرگ محصولات آلیاژی ترجیح می‌دهند که فولادهای مورد نیاز خود را از کشورهای دیگر وارد کنند.
بابالو با اشاره به انواع فولاهای آلیاژی مورد استفاده در کشور، تصریح کرد: فولادهای خوش‌تراش که به آن فولاد اتومات نیز گفته می‌شود، بخش مهمی از تقاضای بازار را تشکیل می‌دهد و خواصی همچون ماشین‌کاری عالی، انعطاف‌پذیری و استحکام بالا دارند که این امر باعث می‌شود این نوع فولادها برای ساخت قطعات خودرو در تیراژ بالا و قطعات ماشین‌آلات صنعتی بسیار مناسب باشند. محصول آلیاژی دیگر، فولاد زنگ‌نزن است که به دلیل نیکل به کار رفته در آن، قیمت بالاتری دارد و بعضا مصرف‌کنندگان ترجیح می‌دهند از جایگزین‌های کم‌کیفیت‌تر آن استفاده کنند. فولادهای با استحکام بالا محصولات مهم دیگری در زمینه فولادهای آلیاژی محسوب می‌شوند که این گرید نیز عموما در صنایع معدنی و بخش‌هایی همچون سنگ‌شکن مورد استفاده قرار می‌گیرد. فولاد ابزار نیز به دلیل مقاومت به سایش و حرارت کاربردهای بسیار زیادی در صنعت و به ویژه در صنایع معدنی و فلزی دارند.
وی با اشاره به وجود خرده‌فروشی در بازار، اظهار کرد: عمده‌فروشی بیشتر توسط تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان بزرگ انجام می‌شود؛ شرکت فولاد آلیاژی ایران به عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده این محصولات در کشور، تولیدات خود را مستقیما به خریداران بزرگ عرضه می‌کند؛ واردات برای بخشی از مصرف‌کنندگان بزرگ به دلیل حجم خرید بالا امکان‌پذیر است و خود مبادرت به واردات محصول می‌کنند.
خرده‌فروشی فولادهای آلیاژی بیشتر بنگاه‌های کوچک را دربر می‌گیرد. بازار اصلی این نوع تجارت نیز در شادآباد تهران است و عمده خرید و فروش‌ها به صورت خرد، در این بازار انجام می‌شود. در سال‌های گذشته خرده‌فروشی فولاد آلیاژی گسترده‌تر از زمان کنونی بود اما اکنون به دلیل تعطیلی واحدهای کوچک، زنجیره خرده‌فروشی نسبتا محدود شده و بسیاری از فروشندگان فولادهای آلیاژی در بازار آهن شادآباد مجبور به تعطیلی فروشگاه‌های خود شدند.
بابالو در پایان اذعان کرد: چند ماه است که به دلایلی همچون تحریم‌ها، اداره گمرک از ارائه جزئیات تجارت‌های بین‌المللی کشور ازجمله واردات و صادرات فولادهای آلیاژی خودداری می‌کند و همین امر باعث شده تا آمارهای دقیقی از وضعیت بازار فولاد آلیاژی وجود نداشته باشد. به طور کلی می‌توان گفت که مصرف فولادهای آلیاژی به دلیل کاهش رشد اقتصادی و رکود صنعت کشور اندکی کاهش یافته است.
